Jakie są pozaodsetkowe koszty kredytu?

Wielu z nas korzysta z pożyczek i kredytów. Zwykle oceniając, który kredyt jest najbardziej opłacalny, porównujemy odsetki w różnych bankach. Oczywiście, ich wysokość jest istotna. Trzeba jednak poznać również pozaodsetkowe koszty kredytu. Co składa się na dodatkowe opłaty i czy można ich uniknąć?

Pozaodsetkowe koszty kredytu

Co to jest kredyt? To jeden z podstawowych produktów finansowych. Kredyty znajdziemy w ofercie banków, tym zresztą różnią się od pożyczek. Te z kolei oferują zarówno banki, jak i firmy pozabankowe. 

W przypadku kredytów gotówkowych najważniejszymi parametrami są:

• kwota udzielonego kredytu
• okres spłaty
• oprocentowanie (odsetki)
• pozostałe koszty kredytu (np. prowizja za udzielenie, marża banku, ubezpieczenie)

Warto poznać wszystkie koszty kredytu w danym banku – pozwoli to przekonać się, jak oferta wypada na tle konkurencji. Warto wiedzieć też, że kredyt zawsze ma jakieś opłaty. O ile na rynku istnieją darmowe pożyczki i chwilówki, w przypadku kredytów nie ma takich ofert. Kredyt musi posiadać oprocentowanie, wynika to wprost z Prawa bankowego.

Poznanie oprocentowania i pozaodsetkowych kosztów kredytu pozwala wybrać najlepszy kredyt

Jak wybrać najkorzystniejszy kredyt? Oczywiście, jest wiele aspektów, na które powinniśmy zwrócić uwagę. Przede wszystkim musimy znaleźć propozycję banku, która będzie dla nas dostępna. Tu liczy się to, jakie bank ma wymagania, czy jakiej zdolności kredytowej oczekuje. Nawet najlepsza propozycja kredytu gotówkowego z niskim oprocentowaniem nie będzie korzystna, jeśli po prostu bank nie wyda pozytywnej decyzji po złożeniu wniosku.

Na oprocentowanie i pozaodsetkowe koszty kredytu oczywiście także musimy zwracać uwagę. To szczególnie istotne w przypadku kredytów zaciąganych na naprawdę długi okres. Przykładem może być kredyt na mieszkanie – często spłacany przez kilkadziesiąt lat. Wtedy nawet niewielka różnica w oprocentowaniu (choćby 0,1%) może oznaczać sporo wyższy łączny koszt kredytu.

Pozaodsetkowe koszty kredytu – co to właściwie jest?

Aby ocenić, ile będzie kosztował kredyt, warto po prostu brać pod uwagę całkowitą kwotę do spłaty. Łączny koszt kredytu możemy porównać następnie z kwotą kredytu. Stosunek kosztów (odsetkowe i pozaodsetkowe koszty kredytu) w ujęciu rocznym w odniesieniu do pożyczonej kwoty określa natomiast parametr RRSO. Rzeczywista roczna stopa procentowa jest więc wartościową informacją, przydaje się do porównania różnych ofert banków. Co więcej, przepisy polskiego prawa nakazują wszystkim firmom z rynku finansowego informować o RRSO przy każdej ze swoich ofert lub reklam.

Co składa się na koszty kredytu:

• odsetki – są doliczane do każdej raty miesięcznej, ich wysokość to pewien określony procent
• pozaodsetkowe koszty kredytu – dodatkowe opłaty, nie związane z oprocentowaniem, ale klient banku też musi ponieść ten koszt

Pozaodsetkowe koszty kredytu to wszystkie opłaty, które płacimy w związku z kredytem, poza oprocentowaniem:

• marża banku
• prowizja za udzielenie kredytu
• opłata za przygotowanie umowy kredytowej
• ubezpieczenie
• opłata za ustanowienie zabezpieczenia spłaty
• stopa bazowa, ustalana rynkowo (nie przez bank) – na przykład WIBOR (3M, 6M, 12M) lub WIRON
• opłata za usługi dodatkowe, niezbędne do uruchomienia kredytu (tzw. cross-selling), np. za prowadzenie konta bankowego
• i inne

Cześć opłat ponosimy jednorazowo, niekiedy jednak są po prostu doliczone do każdej raty. Różne banki mogą naliczać poszczególne opłaty lub nie. Często zależy to od aktualnych promocji dostępnych w danym banku. Warto więc na bieżąco je śledzić, można posiłkować się przy tym zestawieniem publikowanymi na stronie super-pożyczka.pl.

W Ustawie o kredycie konsumenckim możemy znaleźć prawną definicję pozaodsetkowych kosztów kredytu. W skrócie: to wszelkie ponoszone przez kredytobiorcę koszty poza odsetkami.

Co zwiększa pozaodsetkowe koszty kredytu

Przeglądając oferty banków i sprawdzając różne rodzaje kredytów zwykle zwracamy uwagę na odsetki i pozaodsetkowe koszty kredytu. Wiele może jednak zależeć także od tego, jak bank potraktuje danego klienta. Przykładem mogą być osoby z nieco gorszą zdolnością kredytową lub ze słabszą historią kredytową. Wtedy być może bank zaproponuje im kredyt, ale kosztujący nieco więcej. Na pozaodsetkowe koszty kredytu wpływ mają:

• aktualna oferta banku
• zdolność kredytowa klienta
• historia kredytowa w BIK
• rodzaj kredytu (np. w przypadku kredytu z zabezpieczeniem koszty zwykle są większe)

Klienci banku z dobrą zdolnością kredytową i pozytywną historią kredytową mogą liczyć na najlepsze warunki i najniższe pozaodsetkowe koszty kredytu. W ich przypadku możliwa jest nawet negocjacja kosztów kredytu.

Kredyt długoterminowy oznacza wyższe pozaodsetkowe koszty kredytu

Największe są zwykle pozaodsetkowe koszty kredytu hipotecznego. W tym przypadku bank udziela w końcu kredytu na naprawdę długi okres. Nieruchomość jest zabezpieczeniem spłaty, przez co bank może wymagać dodatkowego ubezpieczenia mieszkania lub domu. Niekiedy wymagane będzie też wykupienie ubezpieczenia na życie samego kredytobiorcy. Zanim odpowiednie wpisy znajdą się w księdze wieczystej nieruchomości i staną się prawomocne, bank może naliczyć dodatkowe ubezpieczenie pomostowe. Dodatkowe koszty kredytu na mieszkanie rosną, jeśli wkład własny jest stosunkowo niski.

Z drugiej strony mamy też kredyty, które nie wymagają dodatkowych ubezpieczeń. Przykładem może być kredyt na 20 tysięcy złotych, na przykład zaciągany na 12 miesięcy. W przypadku stosunkowo niskich kwot, bank raczej nie wymaga dodatkowego ubezpieczenia spłaty, czy ustanowienia zabezpieczenia.

Maksymalna wysokość kosztów pozaodsetkowych

Wydawałoby się, że bank może sporo zarobić na każdym kliencie udzielając mu kredytu. Na szczęście, są pod tym względem pewne ograniczenia, narzucone bankom przez regulacje prawne. Bank nie może dowolnie windować kosztów pozaodsetkowych. Możemy je poznać korzystając z kalkulatora kredytu hipotecznego lub innego kalkulatora, odpowiedniego dla danego kredytu.

Warto jednak wiedzieć, że maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu obowiązuje w przypadku kredytów konsumenckich. W Ustawie (Art. 36a) znajdziemy zapis, że kredyty na czas dłuższy, niż 30 dni mogą mieć pozaodsetkowe koszty wynoszące do 10% wysokości zobowiązania. Dodatkowe 10% może być doliczone za każdy kolejny rok kredytowania. Suma pozaodsetkowych kosztów kredytu to łącznie maksymalnie 45%. Jeśli natomiast mówimy o kredycie na okres krótszy, niż 30 dni, suma kosztów to do 5%.

Obliczenie maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu

Na podstawie powyższych informacji możemy też po prostu obliczyć maksymalną kwotę kosztów pozaodsetkowych dla danego kredytu. Musimy znać jedynie całkowitą kwotę zobowiązania i okres spłaty (w dniach). Dane podstawiamy do następującego wzoru:

Maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu = (łączna kwota kredytu x 10%) + (łączna kwota kredytu x 10^ x długość okresu kredytowania w dniach / liczba dni w roku).

Jako przykład weźmy więc kredyt na 15.000 złotych, którego okres spłaty wynosi 3 lata. Maksymalna wysokość kosztów pozaodsetkowych to: 15.000 x 10% + 15.000 x 10% x 1095/365. Otrzymujemy więc  1500 zł + 1500 zł x 3 = 4500 złotych. Będzie to stanowiło 30% kwoty udzielonego kredytu. Oczywiście, w ten sposób wyliczyliśmy pozaodsetkowe koszty kredytu. Musimy więc uwzględnić też oprocentowanie kredytu, które podawane jest w skali roku.

Pozaodsetkowe koszty kredytu są uwzględnione w RRSO

Obliczenie maksymalnej kwoty kosztów pozaodsetkowych nie jest trudne. Oczywiście, w ten sposób znajdziemy limit tych kosztów dla danego kredytu. Musimy doliczyć też oprocentowanie kredytu. Na szczęście, sumę wszystkich kosztów znajdziemy też przy każdej ofercie kredytu lub pożyczki w postaci RRSO.

Uważaj jednak, aby zamiast RRSO nie kierować się wysokością RSO. Ten drugi parametr to roczna stopa oprocentowania – nie uwzględnia pozaodsetkowych kosztów kredytu! Warto więc zawsze poszukać informacji o RRSO i w ten sposób porównywać różne propozycje banków i firm pożyczkowych.

Jak znaleźć tani kredyt?

Wiele osób szukając kredytu chce po prostu otrzymać w miarę szybko pieniądze i zapłacić jak najmniej kosztów. Nic dziwnego – każdy chce po prostu, aby pieniądze, w miarę możliwości, zostały w jego portfelu. Powinniśmy więc zawsze zwracać uwagę na pozaodsetkowe koszty kredytu, a także jego oprocentowanie. Wiele banków stara się bowiem przede wszystkim zachęcać do kredytów, pokazując niskie oprocentowanie. Pamiętajmy po prostu, że to nie koniec kosztów, z którymi trzeba się liczyć w przypadku kredytu.

Przy każdej propozycji kredytu lub pożyczki musi być widoczna wartość RRSO. Oddaje to, jak drogi jest dany produkt w skali roku. Zwykle w reklamach kredytów znajdziemy jednak taką informację wpisaną dużą czcionką. Znacznie lepiej wyeksponowana jest zazwyczaj informacja o oprocentowaniu. Jeżeli natomiast informacje podawane przez któryś z banków są dla Ciebie niezrozumiałe, skontaktuj się z doradcą. Masz prawo zapytać o wszystkie szczegóły kredytu, z którego chcesz skorzystać. Można też oczywiście poszukać pomocy u doradcy finansowego, który powinien być jednak przy tym niezależny.

Jak uniknąć zbędnych kosztów przy kredycie?

Jeśli już skorzystasz z kredytu, często masz okazję odzyskać część kosztów. Wiąże się to jednak z koniecznością wcześniejszej spłaty zobowiązania lub jego części. W jednym z naszych artykułów opisaliśmy, jak uzyskać zwrot prowizji przy wcześniejszej spłacie kredytu. Jeśli zobowiązanie spłacimy szybciej, przez krótszy czas będziemy też płacić odsetki. Oczywiście, nie zawsze mamy takie możliwości. Wcześniejsza spłata kredytu (np. hipotecznego) może być natomiast niejednokrotnie lepszą inwestycją, niż umieszczanie oszczędności na lokacie, czy korzystanie z innych instrumentów finansowych.

Podsumowanie artykułu

Każdy kredyt konsumencki wiąże się z opłatami. Jeśli bank nic nie zarobi na kredycie – nie będzie on spełniał przesłanek kredytu konsumenckiego. W przypadku większości kredytów klient zapłaci zarówno odsetki, jak i pozaodsetkowe koszty kredytu. Warto je dobrze poznać – często stanowią sporą część kosztów całego zobowiązania. Przy porównywaniu różnych ofert kredytów możemy po prostu sprawdzać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. Wlicza się do niej zarówno całość odsetek, jak i pozostałych kosztów, ubezpieczeń i innych opłat.

Najczęściej zadawane pytania

Źródło:

1. https://finanse.uokik.gov.pl/tag/pozaodsetkowe-koszty-kredytu/
2. https://www.bankier.pl/smart/koszty-pozaodsetkowe-jakie-sa-maksymalne-pozaodsetkowe-koszty-kredytu
3. https://um.warszawa.pl/waw/konsument/-/koszty-kredytu-konsumenckiego-maksymalne-pozaodsetkowe-koszty-kredytu-
4. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kredyt-konsumencki-17713510/art-36-a

Jakub Bielecki

Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora