Wiele Polek i Polaków jest beneficjentami świadczeń rodzicielskich i socjalnych, takich jak 500+, becikowe, pielęgnacyjne czy kosiniakowe. Jednocześnie, według danych jednego z portalu finansowo-prawnego, w samym 2019 roku toczyło się blisko 4 miliony postępowań komorniczych. Jeśli jesteś osobą pobierającą świadczenia rodzicielskie, a jednocześnie komornik dokonuje zajęcia na Twoim rachunku bankowym, powinieneś przeczytać ten artykuł. Dowiesz się z niego, czy komornik może zabrać świadczenia rodzicielskie i co zrobić, jeśli do tego dojdzie.
Czy komornik może zabrać świadczenia rodzicielskie?
Odpowiedź na to pytanie zawarta jest w Ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, która jasno wskazuje ograniczenia co do zajmowanych środków. Wszelkiego rodzaju świadczenia rodzicielskie pozostają wolne od zajęcia – bez względu na to, czy jest to pomoc cykliczna (np. 500+ przelewane co miesiąc) czy jednorazowa (np. becikowe w kwocie 1000 złotych). Żadne świadczenie wypłacane rodzinie na rzecz dziecka nie może zostać jakkolwiek zajęte, naruszone, ściągnięte w części lub w całości. Okazuje się jednak, że w praktyce dochodzi do naruszenia tego przepisu, które jednak nie jest złośliwością czy celowym łamaniem prawa, a zwykłą niewiedzą urzędniczą.
Komornik – kiedy się pojawia i co może zająć?
Każdego dnia tysiące osób dokonują transakcji, które wymagają kredytowania lub które wiążą się z odroczeniem płatności. Kiedy jednak dochodzi do częściowego lub całościowego zaniechania spłaty, pojawia się kwestia zadłużenia. Wierzyciel – czyli osoba próbująca uzyskać zapłatę lub odzyskać towar – stosuje rozmaite środki, by dłużnik prawidłowo rozliczył się z umowy. Do takich metod należy przede wszystkim polubowne rozwiązanie sporu – propozycja rozłożenia spłaty na dogodne raty, mediacje, a jeśli to nie skutkuje: wezwanie przedsądowe. Jeśli jednak działania podejmowane przez wierzyciela we własnym zakresie nie przenoszą oczekiwanego rezultatu, sprawa kierowana jest na drogę sądową. Jeśli dowody przedstawione przez wierzyciela są ewidentne, wówczas sąd wydaje nakaz zapłaty, a następnie nakłada na wniosek wierzyciela klauzulę wykonalności.
Wraz z wydaniem klauzuli wykonalności sprawa zostaje przekazywana komornikowi, który – na podstawie wytycznych wierzyciela – może zająć majątek należący do dłużnika, taki jak ruchomości czy środki na rachunku bankowym. Postępowanie komornicze nie może być jednak samowolne, bowiem istnieją przepisy dotyczące tego, co może a co nie może zostać zajęte. Egzekucji komorniczej nie mogą podlegać takie dobra, jak miesięczny zapas żywności, narzędzia służące do pracy zarobkowej, przedmioty potrzebne do nauki czy sprzęty rehabilitacyjne. Co istotne – komornik nie może „wyczyścić” konta, pozostawiając dłużnika z niczym; w zakresie zajęcia wpływów na rachunek bankowy także istnieje szereg obwarowań, wśród których znajdują się m.in.: zasiłki, alimenty oraz świadczenia rodzinne.
Co zrobić, gdy komornik ściągnie świadczenie rodzicielskie?
Taki fakt należy zaskarżyć, bowiem w skład ściągniętej wierzytelności wchodzi także kwota świadczenia socjalnego, której przecież pobrać nie można. Komornik powinien otrzymać od nas zaświadczenie z odpowiedniego urzędu, który informuje o przyznanych świadczeniach oraz o wysokości tych świadczeń. Niesłusznie windykowane należności zostaną zwrócone, a sam funkcjonariusz będzie wiedział, iż kwota do ściągnięcia wynosi nie 1938,33 złote, a 1438,33 złote.
Dobrym pomysłem jest utworzenie tzw. rachunku socjalnego, którego zadaniem będzie oddzielenie wpływów z tytułu wynagrodzenia od przelewów z tytułu świadczeń rodzinnych. Na to konto będą wpływać wszelkie środki z MOPS, które umożliwią w jasny i bezsprzeczny sposób wykazanie faktu pobieranie zasiłków. Należy jednak mieć na uwadze, by ten rachunek faktycznie służył potrzebom dziecka i rodziny, np. zakupowi odzieży dziecięcej czy środków spożywczych pierwszej potrzeby. Jeśli pojawią się transakcje niezwiązane z potrzebami rodziny, np. zakup narzędzi do majsterkowania czy większego AGD, komornik może zakwestionować zasadność prowadzenia takiego rachunku i dokonywać zajęć do momentu przedłożenia odpowiedniego zaświadczenia.
Środki w ramach świadczeń rodzicielskich nie mogą być ściągnięte w ramach spłaty zadłużenia.
Czasami jednak zdarza się, że komornik pobierze wyższą kwotę, nie będąc świadomym przyznanych nam zasiłków. Pamiętajmy, że komornik to też człowiek – choć jego zawód jest dość niewdzięczny, traktowany z pogardą, to warto mieć na uwadze, że to tylko i wyłącznie kwestia zawodowa, a nie personalna. Jeśli zgłosimy chęć ugody i zaproponujemy warunki restrukturyzacyjne (czyli sposób, w jaki spłacimy zobowiązanie), to istnieje szansa na wstrzymanie egzekucji. Najlepszym rozwiązaniem z zadłużenia jest przede wszystkim rozmowa i chęć zaspokojenia roszczeń wierzyciela – zamknięta postawa z pewnością nie uchroni przed postępowaniem windykacyjnym.
A czy elterngeld również zalicza się do świadczeń socjalnych zwolnionych z egzekucji komorniczej? Jest to przecież odpowiednik świadczenia kosiniakowego, które do takich świadczeń się zalicza.