Upadłość konsumencka a spadek – czy upadły ma prawo do spadku?

W ostatnich latach często słyszymy o możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Istotnie, to jeden ze sposobów na wyjście z długów. Stosuje się to rozwiązanie w przypadku, kiedy dłużnik jest niewypłacalny, choć muszą być też spełnione inne warunki. Jedną z konsekwencji upadłości konsumenckiej jest natomiast także utrata majątku przez dłużnika. Także spadek przy upadłości konsumenckiej wchodzi do masy upadłościowej, którą zarządza syndyk. Przeczytaj nasz dzisiejszy poradnik i dowiedz się więcej na ten temat.

Spadek przy upadłości – co trzeba wiedzieć?

W trakcie postępowania upadłościowego dłużnik ma obowiązek wyjawić przed Sądem cały swój majątek. Poza zebranym dorobkiem, w skład masy upadłości wchodzą także spadki, jeśli dłużnik je otrzyma. Syndyk przejmie nad nimi kontrolę, co ma na celu zaspokojenie roszczeń wierzycieli upadłego.

Nie ma też znaczenia, czy dłużnik otrzymał spadek przed rozpoczęciem postępowania, czy w jego trakcie. W obu sytuacjach spadek wchodzi po prostu do masy spadkowej, czyli dłużnik po prostu go traci. Tak samo stanie się również z udziałami w spadku.

Co to jest upadłość konsumencka?

Rozwiązanie to często jest proponowane jako umożliwiające wyjście z pętli zadłużenia. Warto zadać sobie natomiast najpierw pytanie: Czym jest upadłość konsumencka? Możliwość ogłoszenia upadłości przeznaczona jest dla osób, które nie są dłużej w stanie spłacać zobowiązań. Istotne jest, aby wysokość zobowiązań była odpowiednia, także w stosunku do masy spadkowej. Ta jest z kolei sumą majątku dłużnika, którą podczas postępowania upadłościowego zarządza Sąd i wyznaczony przez niego syndyk.

Bez wątpienia upadłość ma dla konsumenta pewne niezaprzeczalne plusy. Jego majątek jest chroniony przed egzekucją komorniczą, czy roszczeniami wierzycieli.  Syndyk rozporządza dorobkiem upadłego w taki sposób, aby sprawnie i sprawiedliwie rozdysponować go między wierzycieli. Jeśli wysokość majątku nie jest do tego wystarczająca, dłużnik spłaci pozostałe długi zgodnie z planem spłaty zobowiązań. Zatwierdza go Sąd, a upadły ma obowiązek postępować zgodnie z harmonogramem spłat. Ich wysokość jest dostosowana do możliwości zarobkowych dłużnika. To kolejny plus – spłata jest dzięki temu znacznie mniej problematyczna, niż bez ochrony ze strony Sądu.

Należy sobie jednak zdawać sprawę z konsekwencji upadłości konsumenckiej. Dłużnik traci swój majątek, nie uniknie też spłaty zobowiązań, chyba że Sąd postanowi umorzyć niektóre z nich. Sporym minusem jest też włączenie do masy spadkowej spadku przy upadłości konsumenckiej, czy udziałów w spadku. Często wnioskowanie o upadłość konsumencką jest jednak rozwiązaniem ostatecznym, a niewypłacalny dłużnik nie ma zbyt wielu innych opcji.

Upadłość konsumencka a spadek

Samodzielne zarządzanie spadkiem przy upadłości konsumenckiej nie jest możliwe. Odziedziczone w trakcie toczącego się postępowania upadłościowego dobra i pieniądze zostaną więc przeznaczone na spłatę długów. Wierzyciele, korzystając z takiego zastrzyku pieniędzy dla swojego dłużnika, z pewnością zechcą to wykorzystać. Spadek dla upadającego przedsiębiorcy nie musi być jednak przeniesiony do masy upadłości w całości. Jeżeli jego wartość pozwoli na spłatę wszystkich zobowiązań, pozostałe środki pozostaną w dyspozycji dłużnika. Wtedy Sąd może też umorzyć postępowanie spadkowe, choć będą to tego potrzebne dokumenty potwierdzające zamknięcie wierzytelności poprzez ich spłatę.

Warto też sprawdzić ile wynosi kwota wolna od zajęcia w tym roku. Jej równowartość nie zostanie bowiem zabrana ze spadku. Niezależnie od innych okoliczności, każdy konsument ma prawo do zachowania równowartości tej kwoty. W 2023 roku wartość ta to niecałe 3.500 złotych. Nie jest to zbyt wysoka kwota, szczególnie w przypadku postępowania upadłościowego, zwykle dotyczącego naprawdę wysokich sum. Warto jednak wiedzieć, że 3490 złotych nie podlega zajęciu komorniczemu lub przeniesieniu pod władanie syndyka w ramach masy upadłości.

Kiedy spadek należy się upadłemu?

Otrzymany spadek przy upadłości konsumenckiej (w trakcie toczącego się postępowania) należy się upadłemu właściwie tylko wtedy, jeśli zobowiązania zostaną spłacone. Jeśli wysokość spadku nie wystarczy na pokrycie zobowiązań, a dłużnik chciałby doprowadzić do umorzenia długów, czasem decyduje się na odrzucenie spadku. Aby poznać szczegóły takiej możliwości, warto zapoznać się z Prawem spadkowym lub skontaktować z doradcą prawnym.

Spadek przy upadłości konsumenckiej, otrzymany przed rozpoczęciem postępowania

Z najprostszą sytuacją sytuacją mamy do czynienia, jeśli dłużnik otrzyma spadek (lub udział w spadku) jeszcze przed rozpoczęciem postępowania o upadłość konsumencką. Wtedy spadek w całej wysokości po prostu zwiększa majątek upadłego. Środki te trafiają więc następnie do masy upadłości, a następnie zarządza nimi syndyk masy upadłościowej. Nie ma tu większego znaczenia, czy składniki dorobku pochodzą ze spadku, czy nie.

Spadek przy upadłości nabyty w trakcie postępowania – co wtedy?

A co, jeśli upadły nabywa spadek już w trakcie trwania postępowania upadłościowego? Tu sytuacja jest nieco bardziej złożona. Jest tak choćby dlatego, że zarówno postępowanie upadłościowe, jak i sprawy związane ze spadkiem trwają zwykle wiele miesięcy. Dłużnik ma jednak obowiązek zgłosić do syndyka fakt nabycia spadku. Dodatkowy majątek wpływa bowiem na wartość masy upadłościowej To syndyk decyduje, co dalej się z nim stanie.

W takiej sytuacji warto zastanowić się, czy nabycie prawa do spadku jest w danym momencie koniecznością. Istnieją sytuacje, kiedy sprawę spadkową można nieco rozłożyć w czasie lub nieco później poinformować o swoim roszczeniu co do spadku. Warto zasięgnąć porady u prawnika jak najszybciej po otrzymaniu informacji o możliwym spadku. Dzięki temu większa część majątku może pozostać u Ciebie.

Czy można zataić spadek przed syndykiem i Sądem?

Wiele osób zapewne zastanawia się teraz, czy zatajenie spadku przed syndykiem ma jakieś konsekwencje. Oczywiście, tak. To niezgodne z prawem i może mieć naprawdę negatywne skutki. Przede wszystkim Sąd w takiej sytuacji zapewne uzna, że doszło do naruszenia Prawa upadłościowego. Może to być podstawą do umorzenia postępowania. Majątek dłużnika przestanie być chroniony, a wierzyciele mogą od razu skierować sprawę długów do egzekucji. Możliwe są również dalej idące konsekwencje karne.

Przez cały proces postępowania upadłościowego konsument ma obowiązek informować o wszelkich okolicznościach syndyka. Muszą do niego trafić wszystkie dane na temat majątku, zdolności finansowych i długów.

Jak wyłączyć spadek z masy upadłościowej?

Spadek przy upadłości konsumenckiej zwykle trafia do masy upadłości. Służy następnie do zaspokojenia roszczeń wierzycieli upadłego. Możliwe jest jednak wnioskowanie o wyłączenie spadku z masy upadłości. Upadający składa wniosek do Sądu Rejonowego, który prowadzi postępowanie upadłościowe. Sąd analizuje indywidualne okoliczności i może się przychylić do wniosku. W interesie dłużnika jest więc jak najlepsze uargumentowanie swojego wniosku i poparte odpowiednimi dokumentami, jeśli to konieczne.

Oczywiście, istotną rolę mogą tu pełnić względy sentymentalne. Sąd powinien przychylić się do wniosku, jeżeli pamiątki po zmarłej, bliskiej osobie mają niedużą wartość. Stanie się tak także w sytuacji, jeśli składniki spadku są trudne do spieniężenia. Istnieje też możliwość wyłączenia spadku z masy upadłości, jeżeli nie jest on możliwy do podziału, a sytuacja wymaga tego. Także w przypadku niewspółmiernie wysokich kosztów podziału spadku, jego włączenie do masy upadłości może zostać wstrzymane.

Co trzeba wiedzieć o spadku przy upadłości konsumenckiej?

• spadek przy upadłości konsumenckiej zwiększa wartość masy upadłościowej
• spadkiem, jak i innymi składnikami masy upadłości, zarządza syndyk
• nabycie spadku po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej oznacza, że trzeba poinformować syndyka o spadku
• dysponowanie spadkiem jest możliwe jedynie za wiedzą i zgodą syndyka
• warto skontaktować się w tej sytuacji z prawnikiem, który pomoże zachować jak największą część spadku bez przekazywania jej do masy upadłości
• niektóre składniki spadku mogą być wyłączone z masy upadłości, choć jest to okoliczność oceniana indywidualnie przez Sąd. Dłużnik musi wystąpić z wnioskiem o to.

Podsumowanie artykułu – czy spadek przy upadłości konsumenckiej przepada?

Spadek zwiększa wartość masy upadłościowej. Istnieją drobne różnice między pozyskaniem spadku przed lub po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Są też pewne sposoby na wyłączenie spadku z masy upadłości – to jednak sytuacje indywidualne. Wymagane jest wnioskowanie o wyłączenie z masy upadłości, zajmie się tym Sąd prowadzący postępowanie. Upadły ma obowiązek poinformować syndyka o nabyciu spadku. Syndyk decyduje, czy spadek trafi do masy spadkowej, ma też nad nim kontrolę. To dość skomplikowane zagadnienie, ze względu na zawiłości Prawa spadkowego i Prawa upadłościowego. Obie procedury toczą się zwykle przez wiele miesięcy, warto więc zasięgnąć rady u prawnika. Może pomóc w zachowaniu większej części nabytego spadku dla siebie.

Najczęściej zadawane pytania – spadek przy upadłości konsumenckiej

Źródło:

1. https://www.prawo.pl/prawo/spadek-a-upadlosc-spadkobiercy,510485.html
2. https://radca-orlowska.pl/blog/nabycie-spadku-a-upad%C5%82o%C5%9B%C4%87-konsumencka
3. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-spadek-dla-upadlego-konsumenta
4. https://kancelaria-odszkodowanie.pl/publikacja/upadlosc-konsumencka-a-spadek
5. https://kancelaria-odszkodowanie.pl/publikacja/upadlosc-konsumencka-a-spadek
6. https://kpr-restrukturyzacja.pl/upadlosc-konsumencka-a-spadek/

Jakub Bielecki

Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora