Co to jest i na czym polega windykacja?

Kiedy przestajemy spłacać zadłużenie, wierzyciel może wystąpić o ściągnięcie należności drogą prawną. Do sprawy zostaje zaangażowany sąd oraz – zależnie od ścieżki – firma windykacyjna lub komornik. Nie od razu jednak zaczniemy otrzymywać telefony lub zastaniemy blokadę rachunku bankowego. Jak wygląda windykacja w praktyce? Omówimy to w naszym wpisie krok po kroku. Zanim jednak dojdzie do windykacji, warto przeczytać jak chronić się przez egzekucją komorniczą.

Kontakt polubowny – czy to konieczne?

Należy zacząć od faktu, iż windykacja odnosi się przede wszystkim do wszelkich postępowań cywilnych. Te z kolei powinny być poprzedzone wysiłkami obu stron w zakresie polubownego rozwiązania sporu. Nie można stwierdzić, że rezygnuje się z rozmowy z drugą stroną i od razu kieruje pismo do sądu. Takie działanie stoi w sprzeczności z naturą kodeksu cywilnego, a sąd na pierwszym posiedzeniu zapyta o podjęte próby kontaktu polubownego. Jeśli ani wierzyciel, ani dłużnik nie wskaże takiego kontaktu (np. wezwanie przedsądowe poprzedzone pismem z prośbą o uregulowanie długu), wówczas sąd może skierować strony na ścieżkę mediacji.

Mając powyższy fakt na uwadze, nim dojdzie do rozprawy, a co dopiero windykacji, podjęte zostaną działania polubowne. Zdecydowanie odradzamy ignorowanie pism ze strony wierzycieli – unikanie kontaktu może zostać podniesione przed sądem. Podmiot, któremu jesteśmy winni świadczenie, zyskuje w tym momencie bardzo mocny argument przeciwko nam. Aby zyskać nieco czasu, należy powołać się na tymczasowy brak możliwości spłaty długu i poprosić o polubowną propozycję rozwiązania sporu. Tym sposobem ewentualna przyszła windykacja z pewnością będzie mniej agresywna niż wobec dłużnika ignorującego wierzyciela. Można także skorzystać z kredytu oddłużeniowego, by spełnić roszczenia, a z bankiem umówić się na dogodniejsze warunki spłaty.

Tytuł wykonawczy do egzekucji

Aby rozpocząć proces windykacyjny, konieczne jest posiadanie argumentu umocowanego w prawie; żaden windykator nie podejmie się windykacji „na piękne oczy”. Tym argumentem będzie stosowna umowa lub tytuł wykonawczy, czyli bezpośrednia podstawa do wszczęcia egzekucji. Umowa, faktura lub inny dokument potwierdzający zaistnienie transakcji wystarczy do windykacji przy udziale firmy zewnętrznej. Jeśli zechcemy skorzystać z usług komornika, wówczas konieczna będzie klauzula wykonalności na sądowym tytule egzekucyjnym. To nie jedyna różnica pokazująca, jak odmiennie wygląda egzekucja przy pomocy komornika od windykacji prywatnych kancelarii. Szczegóły samej procedury przedstawiamy w poniższym omówieniu.

Windykacja przy udziale komornika

Tak jak wspomnieliśmy, konieczne będzie posiadanie tytułu wykonawczego, czyli sądowego tytułu egzekucyjnego z klauzulą wykonalności. Bez tego dokumentu komornik nawet nie zechce wysłuchać wierzyciela, a co dopiero rozpocząć windykację. Jeśli jednak wierzyciel przedłoży tytuł wykonawczy, komornik nie może odmówić podjęcia działań windykacyjnych (wyjątek: zdarzenia siły wyższej). Warto przeczytać wpis jak dogadać się z komornikiem i poznać najlepsze praktyki.

Rozpoczynając swoje działania, komornik wysyła zawiadomienie do dłużnika o wszczętym wobec niego postępowaniu komorniczym. To ostatni moment, by skontaktować się z wierzycielem i przy wiedzy komornika podjąć działania polubowne. Jeśli tak się nie stanie, komornik rozpatrzy wniosek wierzyciela o metody zaspokojenia roszczenia. Wierzyciel bowiem może wskazać sposób, który w jego ocenie będzie najszybszy przy windykacji. Może to być egzekucja z rachunku bankowego, można też wskazać egzekucję z tytułów prawnych lub ruchomości dłużnika.

Zajęcie przez komornika rachunku bankowego

Zdecydowana większość postępowań egzekucyjnych opiera się na zajęciu komorniczym rachunku bankowego. Ten z kolei ustalany jest na mocy praw przysługujących komornikowi oraz przy pomocy systemu OGNIVO. Komornik nie musi zatem wydzwaniać po bankach lub prosić dłużnika o podanie numeru rachunku. Gdy dojdzie do powiązania rachunku bankowego z dłużnikiem, komornik występuje o zajęcie stosownej sumy gotówki. Jeśli tej nie ma na rachunku, to każdy przelew wynagrodzenia będzie uszczuplony o stosowną kwotę. Sprawdź jak wygląda wzór wniosku do komornika o odblokowanie konta bankowego.

Egzekucja komornicza – jak długo trwa?

Egzekucja toczy się do momentu spłaty zadłużenia lub do chwili, gdy wierzyciel nie zdecyduje się na umorzenie długu. Zakończenie działań komorniczych nie oznacza jednak końca kłopotów. Przy nazwisku dłużnika bazy BIK odnotują nieprawidłową obsługę zadłużenia, co na okres 5 lat praktycznie wyłącza możliwość uzyskania gotówki. Jeśli zachodzi taka potrzeba, konieczne będzie posiłkowanie się pożyczką bez BIK.

Windykacja przy udziale firmy

Firmy windykacyjne postępują inaczej niż komornicy, a jest to determinowane mniejszymi uprawnieniami prawnymi. Przeciwnie do komorników, firmy windykacyjne nie dysponują takimi narzędziami jak wspomniany wcześniej system OGNIVO. Całość pracy odbywa się na podstawie rozmów i próbie dialogu, w szczególności windykacji polubownej. Istotne jest także, by wierzyciel zadeklarował rozważane przez siebie scenariusze zwrotu długu. Może to być umorzenie odsetek i zwrot samej należności, może to być rozłożenie zadłużenia na raty. Dużo zależy od wierzyciela – część podmiotów oczekuje szybkiego odzyskania choć części długu, a część cierpliwie czeka na kompletne zaspokojenie roszczenia.

Windykując należność, już na etapie polubownym firmy decydują się na ujawnienie długu w stosownym biurze informacji gospodarczej. Działanie to jest zgodne z prawem, bowiem do rejestru dłużników może dokonać wpisu zarówno wierzyciel, jak i wyznaczony przez niego podmiot reprezentujący. Taki zabieg działa na zasadzie „straszaka” – wszyscy widzą informacje o długu; szybsza spłata pozwoli szybciej usunąć wpis. Warto dlatego sprawdzić czy jesteśmy wpisani do BIK. Jeśli dłużnik ulegnie namowom firmy windykacyjnej, wówczas dochodzi do uzgodnienia warunków spłaty. Podmiot wystąpi w roli mediatora pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem, jednocześnie pomoże uregulować prawnie poczynione ustalenia. Jeśli windykacja polubowna nie przyniesie rezultatów, wówczas firma windykacyjna inicjuje postępowanie sądowe. Tam z kolei ścieżka odzyskiwania długu wygląda tak samo, jak przy udziale komornika. Dobre firmy windykacyjne wspierają swoich klientów do momentu otrzymania tytułu wykonawczego.

Czego nie mogą robić firmy windykacyjne?

Firmy windykacyjne bardzo często kojarzone są z nielegalnymi działaniami i nękaniem. Do najczęstszych zarzutów należą telefony z samego rana lub w późnowieczornych godzinach, kontaktowanie się z rodziną, przyjaciółmi lub firmą zatrudniającą dłużnika. Choć tendencja ta powoli zanika, to wciąż nie brakuje także sytuacji, w których dłużnicy są zastraszani. Pamiętajmy, że firmy windykacyjne nie stoją ponad prawem, nie mogą naruszać przysługujących nam gwarancji swobód i wolności. Zadłużenie nie upoważnia żadnego podmiotu prywatnego do tak drastycznej ingerencji w nasze życie. Jeśli dochodzi do łamania prawa – nie wahaj się zareagować; powiadom o tym rzecznika praw konsumenta oraz policję. Nękanie telefonami, nachodzenie i podobne metody mogą naruszać artykuł 190a kodeksu karnego.

Tomasz Marczewski

Specjalista SEM i SEO. Jego celem jest pomagać osobom zadłużonym i dostarczać im odpowiedzi na wszystkie pytania związane z finansami osobistymi. Pasjonat podróży, motoryzacji i technologii blockchain. Zobacz pozostałe artykuły autora