Jak odnaleźć pieniądze po zmarłym członku rodziny?

Poszukiwanie majątku osoby zmarłej kiedyś było zadaniem żmudnym i wymagającym sporej ilości czasu. Czy tak jest też dzisiaj? Niekoniecznie, ponieważ Centralna Informacja o rachunkach bankowych znacznie ułatwia całą procedurę. Usługa świadczona przez Krajową Izbę Rozliczeniową może pomóc spadkobiercom i innym uprawnionym podmiotom w uzyskaniu niezbędnych informacji. Jeżeli chcecie dowiedzieć się, jak odnaleźć pieniądze po zmarłym bliskim, to zapraszamy do dalszej lektury wpisu. 

Co dzieje się z kontem bankowym po śmierci?

Wiele osób zastanawia się nad tym, co stanie się z ich środkami zgromadzonymi na koncie bankowym w razie zgonu. Instytucja bankowa nie kasuje takiego konta – nie należy się więc obawiać o utratę przechowywanych na koncie pieniędzy. 

Po śmierci rachunek danej osoby jest blokowany, przez co w konsekwencji: 

• nie da się wypłacić środków z konta,
• bank nie nalicza już opłat za prowadzenie i obsługę konta, 
• wszelkie udzielone pełnomocnictwa wygasają (z wyjątkiem dyspozycji na wypadek śmierci),

Umowa prowadzenia rachunku bankowego co do zasady ulega rozwiązaniu z dniem, w którym nastąpił zgon jego posiadacza, dlatego też konto jest blokowane. Nie dzieje się tak jednak w każdym przypadku i przewiduje się dwa wyjątki, kiedy blokada nie zostanie nałożona. Dotyczy to rachunków prowadzonych w związku z działalnością gospodarczą jego posiadacza oraz rachunku bankowego prowadzonego na rzecz większej liczby osób (np. małżonków).

Czy można zdjąć blokadę z konta bankowego zmarłej osoby?

Nie da się zdjąć blokady z konta bankowego osoby zmarłej, ale możliwa jest wypłata środków po zweryfikowaniu ich stanu prawnego. Instytucja bankowa musi ustalić, komu przysługują pieniądze zgromadzone na rachunku. Do grona takich osób należą spadkobiercy, beneficjenci dyspozycji na wypadek śmierci i osoba opłacająca pogrzeb zmarłego. O środki może ubiegać się również Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli środki z tytułu emerytury bądź renty były wypłacone nienależnie. 

Gdzie można uzyskać informacje o koncie bankowym zmarłego?

Mogłoby się wydawać, że aby odnaleźć pieniądze zgromadzone na koncie bankowym zmarłego, konieczne będzie złożenie zapytania do każdego banku lub SKOKu. Na szczęście od kilku lat tak nie jest, a dostępne są znacznie wygodniejsze rozwiązania. Mowa tutaj o Centralnej informacji o rachunkach (CIOR), czyli usłudze świadczonej przez Krajową Izbę Rozliczeniową (KIR). 

Usługa jest bazą danych zbierającą informacje o rachunkach bankowych, zintegrowaną z systemem Ognivo, a konkretniej z modułem upraszczającym komunikację międzybankową. Korzystając z tej opcji, zainteresowani mogą dowiedzieć się, w jakim banku zmarły miał konto, składając tylko jeden wniosek. 

Mieliśmy okazję pisać o systemie Ognivo w ramach jednego z naszych wcześniejszych wpisów, do którego lektury zachęcamy:

Kto może skorzystać z Centralnej informacji o rachunkach?

Z centralnej informacji o rachunkach mogą skorzystać wszystkie osoby, którym według prawa przysługują środki z danego konta bankowego. Konieczne będzie przedstawienie dokumentów potwierdzających taki stan rzeczy w sposób ustalony przez ustawodawcę oraz dołączenie innych wymaganych dokumentów.

Jakie dokumenty są wymagane?

• pismo potwierdzające fakt nabycia spadku (jedno z poniższych):
  • odpis prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (oryginał lub kopia potwierdzona przez notariusza bądź pracownika banku),
  • odpis zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia (oryginał lub kopia potwierdzona przez notariusza bądź pracownika banku),
  • testament potwierdzony notarialnie bądź kopia testamentu potwierdzona przez notariusza,
  • inny rodzaj dokumentu, który uprawnia jego posiadacza do nabycia spadku,
• akt zgonu posiadacza konta, jeżeli nie jest możliwa weryfikacja jego danych za pomocą innych dokumentów. 

Jeżeli spadkobierca (bądź inna osoba uprawniona) nie składa wniosku osobiście lecz poprzez pełnomocnika, to konieczne będzie dołączenie dokumentu pełnomocnictwa rodzajowego. W przypadku składania wniosku przez przedstawiciela ustawowego, należy dołączyć dokument uprawniający do reprezentacji wnioskodawcy. Wzory tych dokumentów możecie znaleźć na stronie internetowej Centralnej Informacji o rachunkach (www.centralnainformacja.pl).

Gdzie złożyć wniosek, aby odnaleźć pieniądze po zmarłym?

Wniosek wraz z wymaganymi dokumentami można złożyć w dowolnym oddziale banku lub SKOKu, nawet jeżeli nie jesteśmy jego klientem. W tym miejscu należy zaznaczyć, że nie wszędzie obowiązuje taka sama opłata za wydanie informacji, toteż warto wybrać miejsce, w którym poniesiemy najniższe koszty. Centralna informacja o rachunkach jest dostępna bezpłatnie m.in. w BNP Paribas, Credit Agricole i Citi Handlowym. 

Cała procedura jest niezwykle prosta – wystarczy osobiście odwiedzić Bank lub SKOK, poprosić pracownika o wniosek i wypełnić go wymaganymi informacjami. Pracownik na miejscu skopiuje przyniesione przez nas dokumenty, aby zweryfikować naszą tożsamość i zatrzyma ich kopię wraz z wypełnionym wnioskiem. 

W ciągu trzech dni roboczych od otrzymania wniosku, CIOR wyśle odpowiednie zestawienie z informacjami do banku lub SKOKu, które następnie zostanie przekazane wnioskodawcy. 

Czy za wniosek się płaci?

Złożenie wniosku wymaga uiszczenia odpowiedniej opłaty w określonym czasie. Jeżeli wnioskodawca tego nie zrobi, to złożone dokumenty wraz z wnioskiem zostaną odrzucone. W poszczególnych instytucjach bankowych czas na uiszczenie opłaty różni się, dlatego najlepiej jest sprawdzić tą informację wcześniej na stronie banku, lub uregulować opłatę na miejscu. 

Jakie informacje można uzyskać z Centralnej informacji o rachunkach?

Centralna informacja o rachunkach pozwala odnaleźć pieniądze po zmarłym, jednak robi to wskazując wyłącznie konta założone w bankach i SKOKach. Nie uzyskamy w ten sposób informacji dotyczących tego, na jakie cele zmarły przeznaczał swoje środki.

Zestawienie przygotowane przez CIOR zawiera:

• wskazanie podmiotów które prowadzą (lub prowadziły) rachunki i numery rachunków,
• informację o tym, czy rachunek jest nadal prowadzony,
• wskazanie czy jest to rachunek wspólny,
• informację o umowach rachunku bankowego rozwiązanych albo wygasłych z powodu śmierci posiadacza rachunku albo braku dyspozycji dotyczących rachunku przez okres 10 lat.

Jeżeli podejrzewamy że za życia dana osoba dokonywała inwestycji (np. wpłacając środki na odpowiedni fundusz) i chcemy znaleźć zainwestowane zasoby, to powinniśmy zwrócić się o pomoc do banku, w którym prowadzone było konto. Spadkobiercy mogą żądać ujawnienia historii rachunku, co pomoże ustalić szczegóły dotyczące przeprowadzanych transakcji. Nie zawsze jest to jednak opcja wolna od dodatkowych opłat. 

Uzyskałem zestawienie od CIOR. Co dalej?

Ustalenie tego, w jakim banku osoba zmarła prowadziła rachunek, to nie wszystko. Aby faktycznie odnaleźć i odzyskać pieniądze po zmarłym, konieczne będzie ponowne odwiedzenie placówki tego banku, w którym prowadzone było konto. Na miejscu należy przedstawić swój dowód osobisty i akt zgonu danej osoby. 

To jednak nie wszystko, ponieważ trzeba również przedstawić prawomocne postanowienie sądu stwierdzającego nabycie spadku po zmarłym lub sporządzony przez notariusza akt poświadczenia dziedziczenia – każde z nich musi być w wersji oryginalnej, nie może być kopią. 

Jeżeli spadkobierców jest więcej, to wszyscy muszą stawić się w placówce banku w tym samym czasie, aby doszło do wypłaty środków. Aby bank mógł wypłacić środki w odpowiedniej wysokości każdej z osób, konieczne będzie przedstawienie sądowego lub notarialnego działu spadku.

W jaki sposób bank wypłaca pieniądze po zmarłym?

To spadkobiercy decydują, w jaki sposób zostaną im wypłacone pieniądze po osobie zmarłej. Możliwe jest wypłacenie środków w formie gotówki lub jako przelew na wskazane konto bankowe. Zarówno wypłata gotówką, jak i przelewem nie są obarczone żadną prowizją. 

Cezary Mański

Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora