Co oznacza rygor natychmiastowej wykonywalności?

Czasem spotykamy się z terminami, które przeciętnej osobie niewiele mówią. Dziś zajmiemy się więc wyjaśnieniem, czym jest rygor natychmiastowej wykonywalności. Co oznacza to sformułowanie pochodzące wprost z języka prawniczego? Kiedy spotkamy się z tym stwierdzeniem?

Rygor natychmiastowej wykonywalności

Opisywany dziś instrument prawny skierowany jest głównie do przedsiębiorców. Pomaga w sytuacji, gdy jeden z kontrahentów nie wywiązuje się w terminie z zapłaty należnej kwoty. Zastosowanie rygoru natychmiastowej wykonywalności może więc pomóc w odzyskaniu swoich pieniędzy.

Przejdźmy zatem do tego, jak można skorzystać z tej możliwości. Opiszemy też pokrótce, kto i w jakim przypadku może to zrobić.

Co to jest rygor natychmiastowej wykonalności?

Aby lepiej zrozumieć to dość skomplikowane pojęcie, warto zacząć od wyjaśnienia, czym jest wykonalność. Nazywamy tak wykonanie sądowego postanowienia lub orzeczenie na drodze egzekucji. Gdy orzeczenie jest uprawomocnione, warunki wykonalności są spełnione. Ma to miejsce w sytuacji, kiedy strona sporu nie ma już możliwości prawnych odwołania się, na przykład skierowania sprawy do sądu wyższej instancji. Wykonalność ma też miejsce tylko wtedy, gdy nie ma już możliwości zaskarżenia orzeczenia sądowego.

Cały proces może być, jak wiadomo, dość czasochłonny. Kierowanie sprawy do kolejnych instancji i oczekiwanie na zakończenie procesu może trwać długo. Jeśli przedsiębiorca czeka na zapłatę należności, może być to dla niego sporym problemem. Czasem zachodzi więc potrzeba, by przyspieszyć całą procedurę. Są pewne sytuacje, gdy wykonalność ma miejsce pomimo niespełnienia wspomnianych wcześniej warunków. Chodzi właśnie o moment, w którym sąd nadał rygor natychmiastowej wykonywalności. Dotyczy to orzeczeń, które nie zdążyły się uprawomocnić.

Natychmiastowa wykonalność to tytuł egzekucyjny

Warto wiedzieć, że natychmiastowa wykonywalność, podobnie do prawomocnego orzeczenia, stanowi tytuł egzekucyjny. Na tej podstawie można więc dochodzić swojego roszczenia, na przykład korzystając z pomocy komornika. W standardowej sytuacji musimy czekać, aż  sąd nada orzeczeniu klauzulę wykonalności. Odbywa się to w osobnym postanowieniu, co może wydłużyć czas oczekiwania. Rygor natychmiastowej wykonalności znacznie przyspiesza więc możliwość odzyskania swoich pieniędzy.

Kiedy można skorzystać z tego instrumentu?

Oczywiście, stronie wnoszącej pozew zawsze zależy na jak najszybszym zakończeniu sprawy. Nic dziwnego, przedsiębiorca może dzięki temu odzyskać płynność finansową lub dalej rozwijać swoją działalność z wykorzystaniem odzyskanych środków. Nie zawsze jest jednak możliwość zastosowania rygoru natychmiastowej wykonalności.

W jakich przypadkach sąd stosuje rygor natychmiastowej wykonalności:

• w sprawie o alimenty – dla rat płaconych po orzeczeniu sądu, a także dla wcześniejszych alimentów (do trzech miesięcy wstecz)
• jeśli pozwany uznał roszczenie
• w przypadku zaocznego zasądzenia wyroku uwzględniającego powództwo

W powyższych przypadkach sąd zawsze stosuje rygor natychmiastowej wykonalności. Kierując sprawę do sądu nie trzeba też dodatkowo wnioskować o zastosowanie rygoru. Są natomiast również sytuacje, gdy zależy to od decyzji sądu. Stanie się tak w sytuacji, kiedy należność wynika z czeku, warrantu, weksla, czy rewersu, których wiarygodność nie jest podważona. Sąd może też skorzystać z tego instrumentu, jeśli uwzględni powództwo dotyczące naruszenia posiadania.

Powód może wnioskować o nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności

Opisaliśmy sytuacje, kiedy rygor natychmiastowej wykonywalności jest stosowany niejako automatycznie lub jest to decyzją sądu. Powód również może niekiedy wnioskować o skorzystanie z takiego instrumentu. Polskie prawodawstwo wyróżnia tu dwie sytuacje, kiedy można złożyć taki wniosek:

• opóźnienie w regulacji zobowiązania naraża powoda na szkodę
• jeśli opóźnienie utrudnia/uniemożliwia wykonanie wyroku

Z takim wnioskiem może wystąpić powód, prokurator lub interwenient uboczny. Można zrobić to w pozwie, ale także już w trakcie toczącego etapie postępowania (do czasu jego zakończenia).

Kiedy sąd nie nada rygoru natychmiastowej wykonalności?

Będzie tak w sytuacji, kiedy pozwany wykaże przed sądem, że nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności wiąże się dla niego z trwałą szkodą.

Podsumowanie poradnika – rygor natychmiastowej wykonywalności

Rygor natychmiastowej wykonalności przybliża powoda do szybkiego odzyskania należności. Sąd w niektórych sytuacjach stosuje go automatycznie, czasem jednak zależy to od jego decyzji. Często wymagany jest wniosek powoda – można go złożyć aż do zakończenia postępowania. Niezależnie od tego, postanowienie z rygorem natychmiastowej wykonalności możemy traktować po prostu jak prawomocny wyrok. Możliwe jest więc szybkie rozpoczęcie egzekucji należności, na przykład z pomocą komornika. Czasem sąd będzie też wymagał od pozwanego wniesienia jakiegoś rodzaju zabezpieczenia, co niejako zmusi go do oddania należności.

Najczęściej zadawane pytania

Źródło:

1. https://www.big.pl/baza-wiedzy/jak-dziala-i-co-oznacza-rygor-natychmiastowej-wykonalnosci
2. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-postepowania-cywilnego-16786199/art-333
3. https://kpr-restrukturyzacja.pl/rygor-natychmiastowej-wykonalnosci-definicje-i-zasady/

Jakub Bielecki

Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora