Pełnomocnictwo ogólne, szczególne i rodzajowe – informacje? Wzór

Aby móc dokonać pewnych czynności prawnych, konieczne jest osobiste stawiennictwo lub udzielenie specjalnego zezwolenia wyznaczonej osobie. Takie zezwolenie nazwane jest pełnomocnictwem, jednak ze względu na swoją naturę może przybierać różne formy. Poniższy wpis stanowi kompendium informacji na temat pełnomocnictwa: czym jest, jakie są jego rodzaje, kiedy i komu się przyda pełnomocnictwo. Na końcu tekstu zamieszczamy także darmowy wzór pełnomocnictwa do pobrania, wydruku i samodzielnego uzupełnienia.

Pełnomocnictwo – co to jest?

Pełnomocnictwo to jedna z podstawowych instytucji prawa cywilnego, której zadaniem jest upoważnienie wskazanej osoby do wykonania określonych czynności prawnych. Ważne pełnomocnictwo musi być wyrażone w formie oświadczenia woli, czyli udokumentowanego, zrozumiałego i niebudzącego wątpliwości przekazu. Zwyczajowo „pełnomocnictwem” nazywa się także dokument, którego treść stanowi wyrażenie stosownej woli. Co istotne, pełnomocnictwo traktowane jest jako dokument przyzwolenia – nie obciąża on w żaden sposób osoby, której udzielono pełnomocnictwa. Przykładowo: jeśli babcia wystawi swojemu wnukowi pełnomocnictwo do odebrania dowodu osobistego, nie oznacza to, że to właśnie wnuk musi odebrać dowód z urzędu. Może to także zrobić babcia, jednak nikt poza nią i poza wnukiem nie może odebrać wspomnianego dowodu osobistego. Co więcej – wnuk tym sposobem nie jest zobligowany do odbioru dokumentu w imieniu babci: może, ale nie musi dokonać czynności.

Kto i komu może wystawić pełnomocnictwo?

Pełnomocnictwo może wystawić każda osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych osobie, która także posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Osobę udzielającą pełnomocnictwa nazywa się mocodawcą, a strona, która uzyskuje pełnomocnictwo to pełnomocnik. Nie można wystawić pełnomocnictwa na osobę niepełnoletnią lub taką, która została częściowo lub całościowo ubezwłasnowolniona. Co istotne jednak, osoba ubezwłasnowolniona, przykładowo starsza osoba z demencją, może w szczególnych sytuacjach być mocodawcą. Warunkiem jest jednak sporządzenie dokumentu w formie aktu notarialnego, przy obecności obu stron pełnomocnictwa. Należy też pamiętać, że powyższa zasada nie dotyczy spraw sądowych – pełnomocnikiem reprezentującym interesy danej strony mogą być tylko niektóre osoby. Przy sprawach:

• Administracyjnych – każda nieubezwłasnowolniona osoba;
• Cywilnych – adwokat, radca prawny lub członek najbliższej rodziny;
• Karnych – adwokat;
• Wykroczeniowych – adwokat i radca prawny;
• O alimenty – adwokat, radca prawny, członek najbliższej rodziny, przedstawiciel pomocy społecznej lub organizacji społecznej ściśle zajmujący się sprawami rodziny;

Rodzaje pełnomocnictw

Kodeks cywilny wskazuje trzy podstawowe rodzaje pełnomocnictw: ogólne, rodzajowe oraz szczególne. Należy pamiętać, iż pełnomocnictwo jest zupełnie czym innym niż upoważnienie – przy pełnomocnictwie pełnomocnik niejako „oświadcza wolę” w imieniu mocodawcy. Upoważnienie z kolei jest formą polecenia – nie zawiera ona oświadczenia woli osoby upoważniającej, a jedynie realizuje część jej kompetencji. Przykładem będzie chociażby odbiór przesyłki pocztowej: mowa tutaj będzie o upoważnieniu, nie o pełnomocnictwie. Zbycie pojazdu posiadanego przez dwóch właścicieli wyłącznie przez jednego z nich wymaga posiadania pełnomocnictwa wyrażonego przez nieobecnego właściciela. Spójrzmy zatem na rodzaje pełnomocnictw, z którymi zetkniemy się w praktyce cywilistycznej:

Pełnomocnictwo ogólne

Jak sama nazwa wskazuje, pełnomocnictwo ogólne obejmuje swoim zasięgiem najwięcej działań. Zgodnie z wykładnią prawną, powinny to być czynności zwykłego zarządu, czyli codzienne, ogólne zadania. Przykładowo, pełnomocnictwo ogólne dotyczyć będzie otwarcia i prowadzenia rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego w imieniu osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.

Pełnomocnictwo rodzajowe

Pełnomocnictwo rodzajowe jest „węższe” od pełnomocnictwa rodzajowego w zakresie swoich kompetencji. Nazwa sugeruje jej moc – tym rodzajem pełnomocnictwa można objąć dany rodzaj czynności lub pewną powtarzalność. Dla przykładu, pełnomocnictwo rodzajowe będzie dotyczyć wykonywania płatności czynszu z rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego mocodawcy.

Pełnomocnictwo szczególne

Jest to „najwęższe” i jednocześnie jedno z najczęściej stosowanych pełnomocnictw w zakresie kompetencyjnym. Tutaj nazwa także wiele podpowiada – pełnomocnictwo szczegółowe precyzyjnie określa jednorazowe wykonanie woli mocodawcy. Przykładowo, pełnomocnictwo szczegółowe będzie wystawione, by w dniu 05.11.2021 roku pobrać emeryturę w imieniu mocodawcy.

Pełnomocnictwo notarialne

Niektórych spraw nie można załatwić za pomocą standardowej formuły – konieczne będzie niepodważalne poświadczenie prawne. Do takich poświadczeń należy forma notarialna, która zaświadcza, że dokument jest autentyczny i wolny od wad prawnych. Pełnomocnictwo notarialne więc jest specjalnym dokumentem, które ma niezwykle silną moc prawną; można się nim posłużyć w każdej sytuacji prawnej. Co więcej, w niektórych czynnościach (takich, dla których przewidziano formę szczególną) pełnomocnictwo notarialne jest jedyną respektowaną formą. Należy jedynie pamiętać o rozróżnieniu pełnomocnictwa z podpisem poświadczonym notarialnie od pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego. Są to jednak na tyle bliźniacze instytucje, że w kwestii trafnego wyboru konieczne jest precyzyjne określenie czynności podlegającej pełnomocnictwu. Szczegółowej odpowiedzi udzieli nam notariusz, który pomoże sporządzić odpowiedni rodzaj pełnomocnictwa notarialnego.

Pełnomocnictwo – ile kosztuje?

Co do zasady, wystawienie pełnomocnictwa samodzielnie nie wiąże się z opłatami. Wystarczy, że sporządzimy taki dokument wraz z pełnomocnikiem lub mocodawcą lub skorzystamy z darmowego wzoru do pobrania. Opłaty pojawiają się dopiero w sytuacji, gdy dokument ten zdecydujemy się spisać u notariusza. Taksa notarialna w przypadku pełnomocnictwa do wykonania jednej, konkretnej czynności wynosi 30 złotych netto, czyli 36,90 złotych brutto. Jeśli zechcemy umocować wybraną osobę do więcej niż jednej czynności, opłata u notariusza wzrośnie do 100 złotych netto, czyli 123 złotych brutto. Opłaty te mają charakter stały, więc nie ma tutaj znaczenia miasto, wielkość kancelarii notarialnej czy rodzaj czynności w pełnomocnictwie. Choć jest to wydatek, należy potraktować powyższe kwoty jako inwestycję w spokój i łatwość załatwienia spraw urzędowych. Dokumentu spisanego u notariusza nikt nie będzie kwestionować, ma on bowiem wyższą rangę niż samodzielnie sporządzone pełnomocnictwa.

Jak cofnąć pełnomocnictwo?

Bywają takie sytuacje, że zechcemy odwołać pełnomocnictwo z różnych względów. Na szczęście, proces ten jest równie łatwy do cofnięcia, jak samo umocowanie prawne. Pełnomocnictwo można cofnąć całościowo lub częściowo – należy więc doprecyzować, jaki zakres czynności przestaje obowiązywać pełnomocnika. Co więcej, cofnięcie pełnomocnictwa nie wymaga zgody wspomnianego pełnomocnika – wystarczy oświadczenie woli ze strony mocodawcy. Czynność tę można zrobić w każdym momencie za pomocą jednego z poniższych sposobów:

• Ustnie, najlepiej za potwierdzeniem zdarzenia (np. nagrania rozmowy telefonicznej);
• Pisemnie, zarówno w formie notarialnej, jak i w standardowej formie dokumentu;
• Elektronicznie, poprzez wysłanie wiadomości mailowej;

Powszechnie przyjętą zasadą jest odwołanie pełnomocnictwa w taki sposób, jaki zostało ono ustanowione. Odwołując pełnomocnictwo drogą pisemną, bez obecności notariusza, należy pamiętać o pewnych elementach stanowiących o ważności dokumentu:

• Tytuł „cofnięcie pełnomocnictwa” lub „odwołanie pełnomocnictwa”;
• Miejsce i datę sporządzenia dokumentu;
• Dane osobowe mocodawcy i pełnomocnika;
• Rodzaj udzielonego pełnomocnictwa i jego zakres;
• Obszar, w jakim chcemy cofnąć pełnomocnictwo;
• Obowiązkowo podpis mocodawcy, nieobligatoryjnie podpis pełnomocnika;

Pełnomocnictwo – darmowy wzór do pobrania

Napisanie pełnomocnictwa z różnych powodów może być kłopotliwe – zawsze pojawia się wątpliwość, czy przygotowany tekst sporządzony został prawidłowo. Nie musisz się tym martwić; przygotowaliśmy dla Ciebie darmowy wzór pełnomocnictwa do pobrania. Możesz bezpłatnie skorzystać z naszego wzoru pełnomocnictwa – jedyne, co musisz zrobić, to uzupełnić szczegółowe informacje. Tak przygotowane pełnomocnictwo wydrukuj w dwóch egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron i opatrz podpisem mocodawcy. Pamiętaj, że bez podpisu mocodawcy pełnomocnictwo nie będzie ważne – to podpis pełnomocnika jest nieobowiązkowy na dokumencie.

Tomasz Marczewski

Specjalista SEM i SEO. Jego celem jest pomagać osobom zadłużonym i dostarczać im odpowiedzi na wszystkie pytania związane z finansami osobistymi. Pasjonat podróży, motoryzacji i technologii blockchain. Zobacz pozostałe artykuły autora