Jak prowadzić budżet domowy? Poradnik

Mogłoby się wydawać, że prowadzenie domowego budżetu jest prostym zadaniem. Wystarczy przecież jedynie kontrolować wydatki i pilnować, aby starczyło niezbędnych środków. Prawda jest natomiast inna, bowiem często okazuje się, że pod koniec miesiąca mamy znacznie mniej pieniędzy do dysponowania, niż zakładaliśmy. W takiej sytuacji trudno pozwolić sobie na dodatkowe zakupy lub zaoszczędzenie pewnej kwoty. W jaki sposób prowadzić budżet domowy, aby mieć nad nim kontrolę? Dowiecie się tego w naszym poradniku. 

Czym jest budżet domowy?

Jako budżet domowy określa się zestawienie przychodów i wydatków, sporządzane zazwyczaj raz w miesiącu. Jest to rozwiązanie, które pomaga efektywnie zarządzać finansami danego gospodarstwa domowego, podejmować rozsądne decyzje i zminimalizować ryzyko związane z brakiem odpowiednich środków. 

Co można uzyskać, prowadząc domowy budżet?

• łatwe zarządzanie bieżącymi i przyszłymi wydatkami,
• korzystanie z pożyczki lub kredytu gotówkowego bez ryzyka,
• możliwość zaoszczędzenia pewnej sumy pieniędzy każdego miesiąca,
• bezpieczeństwo finansowe i brak obaw o niewystarczające środki,
• wolne środki, które można przeznaczyć na dowolny cel.

W sporej części przypadków budżet domowy prowadzony jest w postaci zapisów w zeszycie, notatniku lub na zwykłych kartkach. Nie jest to jednak najlepsza metoda. Żyjąc w świecie pełnym nowoczesnych rozwiązań, warto z nich skorzystać i prowadzić budżet domowy w formie elektronicznej. Dzięki usługom synchronizującym dane między urządzeniami (Google Docs, Microsoft 365 Online) i gotowym aplikacjom do prowadzenia budżetu (Szybki Budżet, Wallet, aplikacje mobilne banków), całość jest prosta i wygodna jak nigdy wcześniej. 

Od czego zacząć prowadzenie budżetu domowego?

Budżet domowy składa się z wielu elementów, toteż zainteresowani mogą zastanawiać się, od czego w ogóle zacząć. Najrozsądniejszą opcją będzie sporządzenie budżetu zaczynając od spisu wydatków poniesionych bieżącego lub zeszłego miesiąca. Analizując każdy poniesiony wydatek, można się mocno zdziwić. Małe kwoty z osobna mogą wydawać się niegroźne, ale jeżeli je zsumujemy, to często okazuje się, że nasz portfel znacznie na tym ucierpiał. 

Rodzaje wydatków w budżecie domowym 

Wydatki obowiązkowe, określane również jako wydatki stałe, ponosi się każdego miesiąca. Będą to np. opłaty za wodę, prąd i gaz, wyżywienie oraz spłata zobowiązań finansowych. Obowiązkowe wydatki nie zawsze są planowane, dlatego pod uwagę należy brać również te, które mogą być skutkiem konkretnych okoliczności – może to być wizyta u lekarza spowodowana chorobą, czy też naprawa samochodu. 

Wydatki opcjonalne to z kolei te, które nie służą zaspokojeniu najważniejszych potrzeb bytowych. Wyjazd na wakacje, wyjście ze znajomymi na miasto, kupno nowego sprzętu elektronicznego – są to rzeczy, bez których jesteśmy w stanie funkcjonować, ale jednocześnie są obciążeniem finansowym. 

Przychody w budżecie domowym

Chcąc prowadzić budżet domowy, należy wziąć pod uwagę stałe przychody, które nie zawsze ograniczają się jedynie do pensji za pracę. Do tej kategorii przychodów zaliczają się również wszelkie premie i bonusy oraz dodatkowe źródła dochodu np. wynajem mieszkania i druga praca.  Warto uwzględnić również nieregularne przychody, tj. darowizny, spadki, otrzymane podarunki, czy też wygrane. 

Jak prowadzić budżet domowy, aby mieć oszczędności?

W pierwszej kolejności należy ograniczyć opcjonalne wydatki. Może się to wydawać trudne, szczególnie jeśli zdążyliśmy się do nich przyzwyczaić. Odpowiednią motywacją może być natomiast fakt, iż każda przyjemność, z której zrezygnowaliśmy, przekłada się na powiększenie naszych oszczędności. 

Początkowo, gdy oszczędności są niewielkie, traktuje się je jako awaryjne środki, po które sięga się w razie wypadku, choroby, bądź innego nieoczekiwanego zdarzenia. Z czasem, gdy odłożona suma zdążyła znacznie się powiększyć, możliwe będzie osiągnięcie pełnego bezpieczeństwa finansowego, jak i realizacja własnych celów. 

Jakie są sposoby na zbudowanie oszczędności?

• lokata – produkt finansowy dołączony do zwykłego konta w banku, który pozwoli bezpiecznie przechować środki na określony czas. Niestety, wypłata środków z lokaty wiąże się z ryzykiem utraty odsetek.
• konto oszczędnościowe – dedykowany rachunek, na który będziemy wpłacać zaoszczędzone każdego miesiąca środki. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość wypłaty środków w dowolnym czasie, bez obaw o to, że wypracowane odsetki zostaną utracone. 
• program oszczędnościowy – część banków i dedykowanych aplikacji oferuje klientom opcję automatycznego oszczędzania. W większości przypadków polega to na zaokrąglaniu końcówek. Przykładowo, kiedy klient zapłaci za produkt lub usługę 3,99 złotych, to program zaokrągli całość do 5 złotych, a więc 1,01 złotych trafi automatycznie na rachunek oszczędnościowy. 
• zmiana nawyków – chcąc prowadzić rozsądny budżet domowy, warto zmienić swoje nawyki w kwestii oszczędzania prądu, wody i gazu. Może okazać się, że spora część wydatków wynika właśnie z nierozsądnego zarządzania tymi zasobami. 

Czy można prowadzić budżet domowy i wziąć kredyt?

Korzystanie z produktów finansowych pozwala natychmiast uzyskać niezbędne środki, toteż zainteresowani często sięgają po takie rozwiązanie, gdy oszczędności nie wystarczają. Zakup mieszkania lub samochodu to bardzo kosztowne przedsięwzięcie, dlatego chęć skorzystania z kredytu lub pozabankowej pożyczki może być spora. 

Mimo wszystkich zalet, nie każdemu zaleca się kredyt lub pożyczkę. Jeżeli nie będziemy rozsądnie prowadzić budżetu domowego, to tym samym narażamy się na problemy ze spłatą zobowiązania. Tych lepiej uniknąć, ponieważ zaliczają się do nich odsetki za opóźnienie, działania windykacyjne, czy nawet egzekucja komornicza. 

Kto powinien sięgnąć po kredyt? 

Kredyt zaleca się przede wszystkim tym, którzy mają zbudowaną tzw. poduszkę finansową. Określa się tak środki, stanowiące dodatkową warstwę ochrony finansowej “na czarną godzinę”, np. jeżeli stracimy pracę lub popadniemy w długi. Poduszka finansowa zazwyczaj wynosi przynajmniej trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia, jednak im więcej środków na nią odłożymy, tym będziemy bezpieczniejsi. Kredyt hipoteczny poleca się natomiast osobom, które zdążyły odpowiednią sumę pieniędzy na wkład własny. 

Budżet domowy – samemu, czy wspólnie?

Jeżeli chcesz prowadzić budżet domowy, to najlepiej będzie zaangażować do tego wszystkie osoby, żyjące z Tobą w jednym gospodarstwie domowym. W przeciwnym wypadku monitorowanie drobnych wydatków stanie się wręcz niemożliwe, niezależnie od tego czy spis będziemy sporządzać na papierze, czy też w formie elektronicznej. 

Zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem będą gotowe aplikacje z funkcją prowadzenia budżetu w wiele osób. Całość będzie w ten sposób znacznie wygodniejsza, a my uzyskamy możliwość edukowania innych domowników w kwestii odpowiedzialnego zarządzania pieniądzem. 

Jeżeli chcesz nauczyć swoje dziecko pozytywnych nawyków finansowych, to założenie konta dla dziecka i powiązanie go z aplikacją do budżetu domowego będzie odpowiednim krokiem w tym kierunku. 

Jak wygląda budżet domowy? Przykładowa tabela

Prowadzenie domowego budżetu – podsumowanie

Odpowiednie rozplanowanie swojego budżetu domowego to klucz do tego, aby mieć więcej środków na własne cele. Idą za tym liczne zalety, takie jak bezpieczeństwo finansowe i możliwość zaoszczędzenia środków na własne cele. W dłuższej perspektywie czasu decyzja o prowadzeniu budżetu może ocalić nas przed zadłużeniem, skutkami utraty pracy, czy też pomóc w nagłym przypadku, takim jak choroba lub wypadek. 

Trzeba liczyć się z pewnymi kompromisami i poświęceniami, aby w efektywny sposób prowadzić budżet domowy. Konieczna może okazać się rezygnacja z niektórych przyjemności i przyzwyczajeń, a na pewno wymagana będzie spora ilość samodyscypliny. Jest to jednak niewielka cena w porównaniu z korzyściami, jakie niesie za sobą odpowiednio rozplanowany budżet.

Cezary Mański

Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora