Urlop bezpłatny 2024

Jest kilka sytuacji, w których pracownik jest zwolniony z konieczności świadczenia pracy. Czasami dostaję za to wynagrodzenie od swojego pracodawcy lub z ZUS. Do takich sytuacji należą między innymi urlop wypoczynkowy, a także zwolnienie lekarskie. Dziś zastanowimy się natomiast, czym jest urlop bezpłatny. Postaramy się odpowiedzieć na często zadawane pytania na temat związany z tym urlopem. Sprawdzamy też, czy podczas przebywania na takim urlopie pracownikowi przysługują świadczenia z ZUS. Zapraszamy do zapoznania się z naszym poradnikiem.

Co to jest urlop bezpłatny?

Przede wszystkim warto odpowiedzieć sobie na pytanie, jak działa urlop bezpłatny. W myśl przepisów Kodeksu Pracy są to dni, kiedy pracownik nie wykonuje pracy. Podczas trwania urlopu bezpłatnego pracownik nie pracuje, a pracodawca mu nie płaci. Jednocześnie stosunek prawny między obiema stronami nie jest przerwany. Jednocześnie pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym może wykonywać niemal dowolne działania. W jego trakcie możliwe jest podjęcie nauki, zwiększanie swoich umiejętności i kwalifikacji zawodowych, opieka nad dzieckiem, członkiem rodziny, czy właściwie dowolną inną osobą. Często urlop bezpłatny wykorzystywany jest na złapanie głębszego oddechu od pracy. Niektórzy pracownicy spędzają ten czas na podróżach. Co więcej, nie ma też żadnych przeciwwskazań, aby przebywając na urlopie bezpłatnym, pracować dla innego pracodawcy.

Urlop bezpłatny nie jest związany z urlopem wypoczynkowym. Kolejność korzystania z jednego z nich nie ma więc znaczenia. Niektórzy pracownicy korzystają z urlopu bezpłatnego, gdy nie mają już dostępnych dni urlopu wypoczynkowego. Nie jest to jednak regułą, czy wymogiem z prawnego punktu widzenia. Obliczając, ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje w danym okresie, musimy jednak odjąć od okresu pracy urlop bezpłatny. W czasie jego trwania nie jest naliczany urlop wypoczynkowy. Wtedy nie jest też liczony staż pracy, niezbędny do uzyskania pewnych uprawnień pracownika. Należą do nich m.in. możliwość przejścia na emeryturę/rentę, zdobycie nagrody jubileuszowej, dodatku stażowego, czy odprawy pieniężnej. Również wydłużenie okresu urlopu (z 20 do 26 dni rocznie) nastąpi odpowiednio później.

Jak pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym jest chroniony?

Pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym nie może zostać zwolniony, jeżeli pracuje w oparciu o umowę o pracę. Gdy urlop trwa krócej, niż trzy miesiące, pracodawca nie może także zakończyć go. Nawet  w razie wystąpienia ważnych powodów, pracodawca nie może więc ściągnąć pracownika z urlopu. Obie strony mogą jednak dogadać się w tej kwestii – skrócić urlop za obopólną zgodą.

Urlop bezpłatny jest jedną z opcji, z jakich może skorzystać pracownik. Niezbędna jest jednak do tego zgoda pracodawcy. Warto o tym pamiętać.

Wzór wniosku o urlop bezpłatny w 2024 roku

Urlop bezpłatny w 2024 roku wymaga zachowania formy pisemnej. Pracownik musi więc wypełnić stosowny wniosek. W niektórych firmach możliwe jest dopełnienie formalności drogą elektroniczną – na przykład przez wewnętrzny system.

— Wzór wniosku o urlop – plik —

Pamiętajmy, że pracodawca może przychylić się do wniosku, ale nie ma obowiązku tego robić. W przypadku odrzucenia wniosku o urlop bezpłatny, pracodawca nie musi też uzasadniać swojej decyzji. W tej sytuacji pracownik nie ma również możliwości odwołania się od decyzji ze strony firmy, w której pracuje. 

Urlop bezpłatny na życzenie? Tak, ale tylko w niektórych przypadkach

Przepisy obowiązujące w Polsce dają dodatkowe uprawnienie działaczom związków zawodowych. W ich przypadku stosuje się Ustawę o związkach zawodowych z 23 maja 1991 roku. Związkowcy mają prawo do urlopu bezpłatnego, które nie wymaga akceptacji pracodawcy. W tym przypadku należy jednak zadbać o to, aby stosowny wniosek złożyła organizacja związkowa.

Okres przebywania na opisywanym dziś urlopie w przypadku związkowców może być też wliczony w okres pracy. Wymagane jest jednak stawienia się w pracy w terminie maksymalnie 7 dni  od zakończenia urlopu lub do 7 dni od wygaśnięcia mandatu działacza związkowego.

Do podobnej sytuacji dojdzie, jeżeli pracownik zostanie w trakcie pracy wybrany na przykład w wyborach samorządowych. Jeżeli po upływie takiego mandatu pracownik w ciągu 7 dni wróci do pracy – przysługuje mu możliwość powrotu do pracy. Otrzyma wtedy swoje dotychczasowe stanowisko lub równorzędne mu pod względem wynagrodzenia. Jeżeli taka osoba nie zdecyduje się natomiast na powrót do dawnego pracodawcy, otrzyma odprawę w wysokości jednej pensji miesięcznej.

Jak długo można przebywać na urlopie bezpłatnym w 2024 roku?

Czas trwania urlopu bezpłatnego w 2024 roku nie jest limitowany. Podobnie do sytuacji z poprzednich lat, przepisy nie określają tu żadnych ram czasowych. Można więc przebywać na urlopie bezpłatnym nawet przez kilka lat i dłużej. Jeżeli pracownik uzyska zgodę pracodawcy i ma taką potrzebę – może więc bardzo długo przebywać na urlopie bezpłatnym.

Czas trwania urlopu bezpłatnego określa pracownik w swoim wniosku. Możliwe jest również dowolne skrócenie urlopu. Zarówno rozpoczęcie, jak i skrócenie urlopu wymaga zgody obu stron – pracownika i pracodawcy.

Leasing pracowniczy – urlop i jednoczesna praca u innego pracodawcy

Wypożyczenie pracownika to możliwość pracy w innej firmie w trakcie przebywania na urlopie bezpłatnym. Taka sytuacja czasami nazywana jest wypożyczeniem – leasingiem pracownika. Zwykle wymaga to porozumienia się obecnego i przyszłego pracodawcy danej osoby. W takim przypadku pracownikowi wlicza się okres pracy u nowego pracodawcy do stażu pracy. Co ciekawe, czas spędzony na urlopie bezpłatnym wlicza się u pierwotnego pracodawcy, czyli firmy zezwalającej pracownikowi na pracę w innej firmie.

Powrót do pracy po zakończeniu urlopu bezpłatnego

Wracając z urlopu bezpłatnego musimy sprawdzić, czy szkolenie z zakresu BHP oraz badania medycyny pracy są wciąż ważne. Jeśli tak nie jest, konieczne jest dopełnienie tych formalności.

Gdy urlop dobiegnie końca, pracownik ma obowiązek wrócić do dawnego miejsca pracy. Powinien tam powrócić na swoje stanowisko. Jeśli pracownik zgłosi swoją gotowość do pracy, a pracodawca nie przywróci go na dawne stanowisko, i tak otrzyma wynagrodzenie.  Otrzyma 100% wynagrodzenia miesięcznego/godzinowego. Jeżeli taki (główny) składnik pensji nie został określony, pracownik otrzyma 60% dawnego wynagrodzenia.

Urlop a świadczenia ZUS

Gdy pracownik przebywa na urlopie bezpłatnym, nie podlega świadczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Urlop bezpłatny nie przerywa stosunku pracy, jednak w jego trakcie pracodawca nie opłaca wspomnianych składek. Pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym może natomiast samodzielnie zgłosić się do ZUS. Może opłacić dobrowolnie składki na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i rentowe.

Jeżeli natomiast po zakończeniu okresu urlopu bezpłatnego pracownik jest niezdolny do pracy, ma prawo do zasiłku chorobowego u pierwotnego pracodawcy (tego, który zgodził się na urlop). Po ustaniu urlopu nie ma jednak prawa do zasiłku chorobowego u drugiego pracodawcy, czy wynikającego z dobrowolnie opłacanych w trakcie urlopu składek.

Urlop bezpłatny w 2024 – często zadawane pytania

Źródło:

1. https://www.gov.pl/web/rodzina/urlopy-i-zwolnienia-od-pracy
2. https://kadry.infor.pl/urlopy/urlop-bezplatny/6394375,urlop-bezplatny-2024.html
3. https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00135
4. https://www.money.pl/gospodarka/urlop-bezplatny-czy-pracodawca-placi-zus-6504722960721537a.html
5. https://www.livecareer.pl/porady-zawodowe/urlop-bezplatny

Jakub Bielecki

Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora