Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi? 

Oddzielenie życia zawodowego od życia prywatnego to ważna kwestia. Z tego powodu wiele osób zastanawia się, ile dni urlopu przysługuje pracownikowi. Okazuje się, że odpowiedź na to pytanie jest złożona i zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj umowy i długość stażu pracy. Postanowiliśmy rozwiać wątpliwości naszych czytelników i dokładnie sprawdzić, jak wygląda wymiar urlopu w Polsce, od czego jest zależny, i z czym się wiąże. 

Kto może liczyć na urlop?

Kto ma prawo do urlopu wypoczynkowego? Wszyscy pracownicy, którzy zatrudnieni są w ramach umowy o pracę w pełnym wymiarze. Podczas trwania urlopu pracownikowi nadal przysługuje wynagrodzenie. Jego wysokość oblicza się biorąc pod uwagę średnie pensję godzinową, która obowiązywałoby, gdyby pracownik nie skorzystał z urlopu. Oznacza to, że otrzymana kwota może nieznacznie różnić się od standardowego wynagrodzenia.

Niestety, płatny urlop wypoczynkowy nie przysługuje osobom zatrudnionym na inny rodzaj umowy. Pracownicy wykonujący swoje obowiązki na podstawie umowy o dzieło lub zlecenie, nie mogą liczyć na płatne dni urlopu. Na urlop wypoczynkowy mogą liczyć jednak także te osoby, które zatrudnione są na umowę o pracę na tzw. okres próbny. 

Bezpłatny urlop – czym różni się od zwykłego?

Istotnym pojęciem w kontekście dni wolnych dla pracownika jest bezpłatny urlop. Jest to okres wypoczynkowy, który nie upoważnia danej osoby do pobierania wynagrodzenia, i nie wlicza się w staż pracy. Można go udzielić nawet na okres wynoszący powyżej 3 miesięcy, ale w takiej sytuacji pracodawca może ustalić zasady odwołania pracownika z takiego urlopu. 

Staż pracy, a dni urlopu

Jeżeli jesteś pracownikiem zatrudnionym według umowy o pracę, to przysługuje Ci urlop wypoczynkowym. Następną istotną kwestią jest jednak jego długość, która zależy od stażu pracy nie tylko w danym zakładzie, lecz także we wszelkich poprzednich miejscach zatrudnienia. Osoby, które w trakcie swojej kariery zawodowej przepracowały więcej lat, mogą liczyć na znacznie więcej dni urlopu.

Ilość dni urlopu ze względu na staż pracy:

• 20 dni – dla pracowników ze stażem pracy poniżej 10 lat
• 26 dni – dla pracowników ze stażem pracy powyżej 10 lat

Czy służba wojskowa liczona jest jako staż pracy?

Okazuje się, że w określonych przypadkach służba wojskowa także wlicza się do ogólnego stażu pracy. Mówi o tym artykuł 120 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Istotnym faktem jest, iż czas służby wojskowej liczony jest jako staż tylko w sytuacji, gdy pracownik został zatrudniony u pracodawcy, u którego pracował jeszcze przed powołaniem do czynnej służby wojskowej. Od dnia zwolnienia z służby wojskowej do dnia zatrudnienia u tego pracodawcy nie może minąć więcej, niż 30 dni. 

Urlop dla nowych pracowników

Standardowa ilość dni urlopu nie obowiązuje nowych pracowników, którzy w danym zakładzie pracują przez pierwsze kilka miesięcy. Takie osoby nadal mogą liczyć na urlop wypoczynkowy, jednak jego wysokość będzie odpowiednio mniejsza. Przepracowanie jednego miesięca w danym zakładzie pracy uprawnia daną osobą do uzyskania urlopu w wysokości 1/12 standardowego wymiaru. Oznacza to, że pełen urlop wynoszący 20 lub 26 dni można uzyskać dopiero po roku pracy w danym miejscu. 

Brak stażu pracy – czy przysługują dni urlopu?

Wiele osób nie może poszczycić się stażem pracy, ze względu na to, iż były one zajęte pobieraniem edukacji. W tym miejscu mamy dobrą wiadomość, ponieważ jako staż pracy zalicza się także pobieranie nauki. Zobaczmy, na jakich zasadach działa przeliczanie edukacji na staż. 

Jako staż zalicza się także ukończoną naukę w: 

• szkole wyższej (8 lat stażu)
• średniej szkole zawodowej (do 5 lat stażu)
• szkole policealnej (6 lat stażu)
• zasadniczej szkole zawodowej (do 3 lat stażu)
• średniej szkole ogólnokształcącej (4 lata stażu)

Absolwenci szkół mogą liczyć na urlop w wysokości 20 dni po przepracowaniu jednego roku w danym zakładzie pracy, lub na niższy urlop, jeśli pracują krócej. Absolwent szkoły wyższej musi przepracować ponad 2 lata, aby jego staż uprawniał go do urlopu w wysokości 26 dni. 

Uwaga: Należy podkreślić, że wyżej wymienione okresy edukacji nie podlegają zsumowaniu. Jeżeli dana osoba ukończyła zarówno średnią szkołę ogólnokształcącą i studia wyższe, to do okresu stażu zaliczany jest dłuższy okres. 

Niepełny etat – ile dni urlopu wypoczynkowego?

W przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę na pełen etat, kwestia dni urlopu jest przejrzysta i zrozumiała. Urlop wypoczynkowy dla osób zatrudnionych na niepełny wymiar godzin jest jednak mniejszy. Ilość dni proporcjonalna jest do wymiaru pracy.

Przykład: Osoba pracująca na pół etatu, ze stażem pracy wynoszącym więcej niż 10 lat, może liczyć na 13 dni płatnego urlopu. Wiele osób pracuje w jeszcze mniejszych wymiarach godzinowych, wynoszących np. ¼ etatu. Wówczas okres wypoczynkowy jest jeszcze krótszy. 

Dlaczego warto korzystać z dni urlopu?

Płatne dni urlopu nie są przywilejem ani też bonusem. Są one prawem każdego pracownika, toteż warto z nich korzystać. Dni wolne od pracy mogą służyć w celach regeneracji, spędzenia czasu z bliskimi, czy też załatwienia istotnych spraw niezwiązanych z wykonywaniem czynności zarobkowych. 

Warto rozsądnie zarządzać swoimi dniami urlopu. Zbyt długa przerwa w pracy zarobkowej może zaburzyć rytm pracy i odzwyczaić od wykonywania poszczególnych czynności. Rozsądnym postępowaniem jest planowanie swojego czasu wolnego jeszcze przed sięgnięciem po urlop. Wówczas możliwe jest np. wcześniejsze zarezerwowanie miejsca wypoczynkowego na wakacje. 

Kto może liczyć na dłuższy urlop?

Poszczególne grupy osób mogą liczyć na więcej dni urlopu niż standardowi pracownicy na umowie o pracę. Przykładem takiej grupy są nauczyciele, którym przysługuje łącznie 35 dni urlopu rocznie, jeżeli w danej szkole nie są przewidziane zimowe ferie. Sprawdźmy, w jakich innych przypadkach urlop może być dłuższy. 

Kto może skorzystać z większej liczby dni urlopu?

• osoby z orzeczeniem o częściowej lub całkowitej niepełnosprawności (dodatkowe 10 dni w roku)
• kombatanci wojenni i inwalidzi na skutek działań wojennych (10 dodatkowych dni płatnego urlopu)
• pracownicy socjalni po pięciu latach stażu (10 dodatkowych dni na każde 2 lata)
• prokuratorzy i sędziowie po 10 latach stażu (6 dodatkowych dni, a po 15 latach stażu liczba ta zwiększa się do 12 dni)
• pracownicy służb mundurowych (do 13 dodatkowych dni w ciągu roku)

Jak liczone są dni urlopu?

Pracodawca udziela pracownikowi urlopu w te dni, które odpowiadają jego wymiarowi pracy. Oznacza to, że dla niektórych osób zużyciem urlopu będzie dzień wolny w sobotę, dla innych zaś sobota może domyślnie być dniem wolnym, bez konieczności korzystania z dni urlopu. Niezależnie od tego, pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi przysługujących mu dni urlopu. 

Pracodawca może udzielić urlopu poprzez indywidualne porozumienie z pracownikiem, ale może ogłosić także plan urlopu. Taki harmonogram ma na celu zapewnienie pracownikom czasu na odpoczynek, przy jednoczesnym zachowaniu funkcjonowania zakładu pracy. Z tego względu o skorzystanie z dni urlopu wnioskuje się odpowiednio wcześniej. 

Dni urlopu na żądanie

Pracownik nie zawsze ma możliwość poinformowania pracodawcy o konieczności skorzystania z dni urlopu. Przyczyną takiego stanu rzeczy mogą być nieprzewidziane zdarzenia wynikające np. z indywidualnych potrzeb, sytuacji rodzinnej bądź innych powodów. Wówczas pracodawca ma obowiązek udzielić danej osobie do 4 dni urlopu na żądanie. 

Cezary Mański

Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora