Upadłość konsumencka a mieszkanie – co warto wiedzieć?

upadłość konsumencka

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to jedno z rozwiązań, jakie stosuje się w przypadku niewypłacalności i rosnącego zadłużenia. Oddłużenie osoby ogłaszającej upadłość konsumencką polega na spieniężeniu jej majątku w celu zaspokojenia wierzycieli na tyle, ile to możliwe. Z tego powodu zostać mogą zajęte środki pieniężne, cenne przedmioty i papiery wartościowe. Czy dłużnik w takiej sytuacji powinien obawiać się o swoją nieruchomość? Kwestia ta może wzbudzać wątpliwości wielu osób w trudnej sytuacji. Biorąc to pod uwagę, postanowiliśmy sprawdzić, czy upadłość konsumencka może wiązać się z utratą mieszkania.

Z czym wiąże się upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka może pomóc osobie zadłużonej przywrócić swoje życie na właściwe tory, ale wiąże się z odczuwalnymi konsekwencjami. Wyznaczony przez sąd syndyk wskazuje masę upadłości osoby zadłużonej, czyli wartość mienia, które może zostać zajęte w trakcie postępowania. To, jakie składniki majątku mogą zostać przeznaczone na rzecz spłaty istniejących zobowiązań jest ściśle określone przez obecnie obowiązujące prawo upadłościowe.

Dłużnik traci prawo do zarządzania całością swojego majątku, w tym zasobami pieniężnymi i rzeczowymi. Podobnie jak w przypadku egzekucji komorniczej, i w tym przypadku istnieją wyjątki. 

Jakie elementy majątku są chronione przed postępowaniem upadłościowym?

  • mienie wyłączone z egzekucji komorniczej – w tym podstawowa odzież i przedmioty codziennej higieny, niezbędne wyposażenie domu, przedmioty konieczne do wykonywania pracy zarobkowej lub pozyskiwania edukacji
  • część wynagrodzenia, która nie przekracza kwoty wolnej od zajęcia – obecnie 75% minimalnego krajowego wynagrodzenia brutto nie podlega zajęciu komorniczemu. Kwota ta może być wyższa w szczególnych przypadkach, np. gdy dłużnik ma na utrzymaniu inne osoby
  • poszczególne zasiłki i świadczenia, które są również chronione przed zajęciem komorniczym – przykładowo, będą to alimenty, 500+ na dziecko, świadczenia rodzinne, zasiłki opiekuńcze, świadczenia wychowawcze i stypendia

Czy upadłość konsumencka oznacza utratę mieszkania?

Wśród wymienionych elementów chronionych przed postępowaniem upadłościowym nie ma mieszkań, domów, ani ziemi. Jest tak, ponieważ nieruchomości nie są wolne od zajęcia i spieniężenia na rzecz spłaty długów. Nawet jeżeli dłużnik wraz z rodziną zamieszkuje dane lokum, to może ono zostać zajęte w trakcie postępowania. Nie dzieje się tak w każdym przypadku, i wszystko zależne jest od wysokości istniejących zobowiązań finansowych wobec innych podmiotów.

W tym miejscu należy wspomnieć o tym, że upadłość konsumencka i wyznaczenie nieruchomości przez syndyka nie są równoznaczne z natychmiastową eksmisją dłużnika z danego mieszkania. Sędzia-komisarz ustala okres i możliwości użytkowania danego lokum. Z reguły osoba zadłużona może korzystać nadal z mieszkania jedynie w celu zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych. Użytkowanie lokalu musi odbywać się w sposób, który nie utrudni jego sprzedaży na rzecz spłaty zobowiązań. W sporej części przypadków korzystanie z mieszkania jest możliwe do momentu, w którym zostanie ono zaoferowane jego potencjalnym nabywcom.

Kiedy występuje największe ryzyko utraty mieszkania?

Wyznaczenie i spieniężenie masy upadłościowej ma na celu zaspokojenie potrzeb wierzycieli. Jak wiadomo, potrzeby te wynikają z powstałych zobowiązań, na mocy których dłużnik musi rozliczyć należność. Oznacza to, że im większa jest kwota istniejących zadłużeń, tym większa suma będzie potrzebna, aby się z nich rozliczyć. Z tego względu zajęcie i sprzedaż nieruchomości dotyczy przede wszystkim te osoby, których majątek (zasoby pieniężne i rzeczowe) nie wystarczą na pokrycie potrzeb wierzycieli po upłynnieniu. 

Gdzie mieszka dłużnik po zajęciu nieruchomości przez syndyka?

Jeżeli mieszkanie zostało zajęte, to przez pewien czas upadły i jego rodzina nadal mogą z niego korzystać. Czy jeżeli mieszkanie zostało już sprzedane, to dłużnik i jego rodzina pozostaną bez dachu nad głową? Absolutnie nie. Jeżeli upadły nie posiada lokalu, w którym może zamieszkać, to na jego wniosek wydzielona i wypłacona zostaje część środków ze sprzedaży nieruchomości. Kwota ta ma za zadanie pokryć średnie koszty najmu mieszkania w tej samej lub pobliskiej miejscowości na okres od 12 do 24 miesięcy.

Osoba zadłużona nadal może liczyć na zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych, ponieważ wydzielana kwota dostosowywana jest indywidualnie. Pod uwagę bierze się możliwości zarobkowe danej osoby, liczbę osób na utrzymaniu oraz inne okoliczności mające wpływ na miesięczne wydatki związane z mieszkaniem. Dużo zależy również od kwoty, jaką dysponuje syndyk po spieniężeniu nieruchomości dłużnika. Istotna jest również wydana przez niego opinia w sprawie wysłanego wniosku. 

Upadłość konsumencka a mieszkanie wspólne małżonków

Zajęcie nieruchomości i elementów mienia dotyczy również tych składników, które są majątkiem wspólnym. Jeżeli małżeństwo posiada wspólne mieszkanie, ale tylko jeden z małżonków ogłosi upadłość konsumencką, to nieruchomość ta może zostać wskazana przez syndyka jako masa upadłości. Jeżeli drugi małżonek nie zgadza się z tą decyzją, to może dochodzić należności z tytułu udziału w majątku wspólnym. 

Wspólne mieszkanie może zostać zajęte także wtedy, gdy między małżonkami została zawarta umowa rozdzielności majątkowej. Dotyczy to sytuacji, gdy umowa majątkowa została zawarta w czasie krótszym niż dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Upadłość konsumencka – czy udział w mieszkaniu może zostać zajęty?

Posiadanie udziału w danej nieruchomości nie oznacza pełnego prawa własnościowego, a jedynie czyni nabywcę współwłaścicielem. Z tego względu w przypadku, gdy przez dłużnika zostanie ogłoszona upadłość konsumencka, w skład masy upadłości może wejść jedynie posiadany udział. Mieszkanie jako całość nie może zostać wyznaczone jako mienie służące do spłaty zobowiązań. 

W takich sytuacjach bardzo często jest ów udział spieniężyć. Jest tak, ponieważ posiadanie udziału oznacza, że każdemu współwłaścicielowi przysługuje prawo do całej nieruchomości, a nie tylko do jej wydzielonej części. Ze względu na trudności związane ze sprzedaniem takiego udziału, sędzia-komisarz może wyłączyć ten element majątku z masy upadłości. 

Kiedy nieruchomość zostaje wyłączona z masy upadłości?

Nieruchomość zostaje poddana wyłączenia z masy upadłości jedynie na skutek decyzji sędziego-komisarza. Jednym z powodów takiego działania może być problem ze sprzedażą danego elementu majątku. Przyczyną może być brak nabywców lub trudności ze zbyciem mienia. Taką sytuacją może być posiadanie udziału w mieszkaniu. Wyłączenie mienia z masy upadłości jest jednak rzadkim wyjątkiem. Występuje głównie wtedy, gdy dalsze trwanie postępowania upadłościowego działałoby na niekorzyść wierzycieli. 

Upadłość konsumencka a mieszkanie – podsumowanie

Obawy o utratę mieszkania po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej nie zawsze będą uzasadnione. Zamiast panikować, o wiele rozsądniej będzie na spokojnie przeanalizować swoje zobowiązania a także to, jakim majątkiem się dysponuje. Może okazać się, że po spieniężeniu masy upadłości, zajęcie nieruchomości nie będzie konieczne. Nie można natomiast oczekiwać, że owa nieruchomość zostanie wyłączona z masy upadłości, ponieważ takie sytuacje są relatywnie rzadkimi wyjątkami. 

Czy warto ogłosić upadłość konsumencką? W wielu przypadkach, jak najbardziej tak, ponieważ jest to szansa na pozbycie się zobowiązań i rozpoczęcie nowego rozdziału w życiu. Nie należy jednak podejmować pochopnych decyzji, ze względu na wszystkie możliwe konsekwencje, jakie niesie za sobą upadłość konsumencka. Dobrą opcją może okazać się konsultacja z prawnikiem lub doświadczonym doradcą, który pomoże dokonać właściwego wyboru. 

Chcesz dowiedzieć się o tym, jak napisać wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej? W naszym wpisie na ten temat znajdziesz wszelkie niezbędne informacje: Wniosek o upadłość konsumencką – czym jest, jak go napisać? – wzór.

Cezary Mański
Cezary Mański
Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie bedzie opublikowany. *wymagane pola są zaznaczone

Podobne artykuły