Czym jest PKB i ile obecnie wynosi?

Efektywność pracy społeczeństwa wybranego kraju mierzy się różnymi metodami. Jedną z nich jest PKB, czyli Produkt Krajowy Brutto. Spora część osób nie wie, czym jest PKB i ile obecnie wynosi. Warto to zmienić, aby być na bieżąco ze stanem obecnej gospodarki w Polsce. Czytajcie dalej, jeśli chcecie dowiedzieć się więcej na ten temat. 

Definicja i znaczenie

Produkt Krajowy Brutto, powszechnie znany pod skrótem PKB, to miara wielkości gospodarki. Co określa tą wielkość? Przede wszystkim, łączna wartość wytworzonych przez społeczeństwo dóbr i usług na terenie Polski, w danym okresie czasu. Wyróżniamy PKB nominalne, obliczane według obecnej wartości pieniądza, a także PKB realne, obliczane bez uwzględnienia inflacji. 

Aby wyciągnąć odpowiednie wnioski i uzyskać wstępne informacje, wartość PKB z danego roku najczęściej zestawia się z danymi pochodzącymi z ubiegłych lat. W ten sposób określić można, czy gospodarka uległa poprawie, i czy społeczeństwo rozwija się. 

Uwaga: Nie należy mylić PKB z PNB. Ta druga wartość to Produkt Narodowy Brutto, obliczany dla wszystkich obywateli państwa. Oznacza to, że wyliczenia PNB uwzględniają również osoby znajdujące się poza granicami Polski. 

Jak wygląda obliczanie PKB?

Jak obliczyć PKB? Odpowiedź na to pytanie jest względnie złożona, ponieważ istnieje kilka metod na to, aby obliczyć całkowitą wartość dóbr i usług wytworzonych w danym okresie. Aby rozwiać wątpliwości naszych czytelników, postaramy się opisać każdą metodę z osobna. 

Jakie są metody obliczania PKB?

• Metoda produkcyjna – Obliczana jest w podobny sposób, jaki oblicza się dochód. Od wartości wytworzonych dóbr i usług odejmuje się wartość dóbr i usług niezbędnych do ich produkcji. 
• Metoda dochodowa – Jest to odmienne podejście, które zakłada, że wartość PKB wynosi sumę dochodów właścicieli wszystkich czynników produkcji. Oznacza to, że aby obliczyć PKB w ten sposób, należy dodać do siebie dochód z pracy, dochód z kapitału, a także dochód państwa. Uwzględnia się również amortyzację, czyli zmniejszenie wartości przedmiotów w określonym czasie przez ich zużycie. 
• Metoda wydatkowa – Podobna do powyższej metody, zakłada iż wartość PKB równa jest wydatkom wszystkich nabywców dóbr finalnych wytworzonych w ciągu roku. W skład wchodzą więc wydatki konsumpcyjne, inwestycje, wydatki rządowe oraz zmiana stanu zapasów. 

Ile obecnie wynosi PKB?

Dane dotyczące PKB w 2021 roku nie są jeszcze dostępne, a Główny Urząd Statystyczny podaje jedynie szacunek wstępny. Wynika z niego, że PKB wynosi o 5,7% więce niż w poprzednim roku, co jest dobrym znakiem. 

Warto przytoczyć tutaj rzeczywiste kwoty, podane w złotówkach. PKB na 2020 rok wynosiło  2 biliony i 323,9 miliardów złotych. Posiłkując się wstępnymi analizami, można wyliczyć, iż PKB na 2021 rok wyniosło aż 2 biliony i 456,2 miliardów złotych. Mowa o realnej wartości, która nie uwzględnia zmiennej wartości pieniądza. 

Jak wyglądały poprzednie lata wartości PKB w Polsce? Przyjrzyjmy się także poprzednim dekadom, ponieważ można wyciągnąć z tego ciekawe wnioski:

• 2021 rok – 2,456 bilionów złotych
• 2011 rok – 1,522 bilionów złotych
• 2001 rok – 0,721 bilionów złotych

Jak widać, wartość realna Produktu Krajowego Brutto dla Polski rośnie z każdym kolejnym dziesięcioleciem. Jest to dobry znak, który świadczy o rozwoju gospodarczym Polski. PKB nie zawsze jednak rośnie, czego przykładem jest kryzys w latach 2008 – 2011. 

Czy PKB to miarodajny wskaźnik?

Produkt Krajowy Brutto to uniwersalna wartość, którą posługuje się Główny Urząd Statystyczny. To dzięki temu państwowemu organowi możemy dowiedzieć się, ile wynoszą poszczególne wartości. Nie oznacza to jednak, że zawsze przekładają się one na stan faktyczny, więc może zdarzyć się, że wyciągane ze statystyk wnioski są błędne. 

Przede wszystkim, wskaźnik ten nie uwzględnia materiałów i usług wytworzonych bezpłatnie. Osoby parające się działalnością charytatywną, bądź wytwarzające wartościowe dobra w ramach swojej pasji nie są uwzględnione przy obliczeniach. Ponadto, Produkt Krajowy Brutto nie uwzględnia różnic w cenach i inflacji w innych krajach, przez co nie jest to miarodajna wartość w przypadku porównywania Polski na tle innych państw. Warto także pamiętać o tym, że wysoka wartość PKB nie przekłada się na jakość usług świadczonych w danym regionie. 

Alternatywne wskaźniki rozwoju gospodarczego

Jakie są inne wskaźniki rozwoju gospodarczego? Mimo iż nie są używane równie często, to alternatywy dla PKB faktycznie istnieją. Poniżej przedstawiamy inne, mniej popularne wskaźniki, jakie mogą służyć do określania stanu społeczeństwa i gospodarki.

Inne wskaźniki rozwoju:

• Majątek narodowy – zasób dóbr materialnych na terenie danego kraju. Mimo iż spora część majątku narodowego to wynik pracy ludzkiej, to równie duża część wynika z zasobów naturalnych i zgromadzonych oszczędności. Z tego powodu nie jest to miarodajny wskaźnik rozwoju gospodarczego, a jedynie wskaźnik wartości zasobów na danym terenie. Wzrastająca ich wartość może jednak sugerować, iż społeczeństwo wciąż się rozwija gospodarczo. 
• Indeks odpowiedzialnego rozwoju – wskaźnik stworzony przez Polski Instytut Ekonomiczny. Bierze za cel zdolności nabywcze i wyrobnicze jednostek, i podzielony jest na trzy wymiary: obecny dobrobyt, zdolność wytwarzania dóbr w przyszłości, a także dobrostan będący wynikiem pozapłacowych czynników. 
• Produkt Narodowy Brutto – podobny do PKB wskaźnik, który skupia się nie tylko na osobach zamieszkujących dany teren, ale także tych posiadających jego obywatelstwo. Wartość PNB pokazuje więc rozwój społeczeństwa na tle obywatelstwa, a nie fizycznej lokalizacji. Ze względu na to jest on mniej precyzyjny. 

Skutki wzrostu PKB w Polsce

Stwierdzenie że wartość PKB obrazuje jedynie rozwój gospodarczy społeczeństwa jest sporym uogólnieniem. Z poszczególnych danych można wyciągnąć daleko idące wnioski, dotyczące stanu nie tylko gospodarki, ale także dobrobytu i sytuacji życiowej obywateli. Wzrost PKB pozytywnie koreluje ze zwiększeniem ilości miejsc pracy. Ponadto, większe PKB przekłada się na szersze możliwości finansowania inwestycji za pomocą płaconych przez obywateli podatków. 

Istnieje także druga strona medalu, czyli negatywne skutki wzrostu PKB w Polsce. Dążenie do maksymalizowania tej wartości może prowadzić do wyzysku pracowników, i priorytetowania dóbr ponad ponad poziom ludzkiego życia. Wzrost gospodarczy często prowadzi do zwiększenia podziałów międzyklasowych, a najbardziej korzystają na nim osoby posiadające największe środki produkcji. 

PKB, a środowisko

Czy Produkt Krajowy Brutto ma coś wspólnego ze środowiskiem? Okazuje się, że tak, ponieważ gospodarka dotyczy nie tylko osób korzystających z wszelkich dóbr, lecz także ich otoczenia. W Polsce najpopularniejszym źródłem energii jest węgiel kamienny i brunatny, a sytuacja zmienia się pod tym względem naprawdę powoli. 

Wzrost opisywanego dziś wskaźnika oznacza także większe zapotrzebowanie energetyczne do wytworzenia poszczególnych dóbr i usług. Odbija się to negatywnie na naturze, ponieważ węgiel cechuje się wysoką emisją CO2. Prowadzi to do zmian klimatycznych, które zaczynają być coraz bardziej odczuwalne. Na szczęście, problem ten nie jest ignorowany i często słyszy się o alternatywach dla węgla i gazu, takich jak elektrownie wiatrowe, wodne, a także fotowoltaiczne. 

Interesują cię inwestycje w alternatywne źródła energii? Sprawdź naszą publikację dotyczącą finansowania fotowoltaiki: Pożyczka na fotowoltaikę – Kredyt na instalacje fotowoltaiczne.

Cezary Mański

Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora