Co to jest piramida finansowa? Jak nie dać się oszukać?

piramida finansowa

Kojarzysz określenie, że coś jest piramidą finansową, ale nie do końca potrafisz sobie wyobrazić, jak działa taki biznes? Większość Polaków z pojęciem piramidy finansowej spotkało się po raz pierwszy przy okazji głośnej sprawy oszustw dokonywanych przez Amber Gold. Wspomniana firma jest przykładem wielkiej piramidy finansowej, która swoim zasięgiem objęła cały kraj i oszukała łącznie wiele tysięcy osób na wiele milionów złotych. Dziś przybliżymy nieco pojęcie piramida finansowa, a także podpowiemy, jak nie dać się oszukać działającym w ten sposób, nieuczciwym firmom.

Piramida finansowa

Działalność piramid finansowych jest wzmożona, gdy wiele osób szuka możliwości zarobienia. Tego typu firmy zwykle proponują znacznie wyższy procent zwrotu z inwestycji, niż lokaty w bankach, czy konta oszczędnościowe. Już to powinno spowodować, że w naszej głowie zapaliła się ostrzegawcza lampka. Skąd wzięło się natomiast sformułowanie piramida finansowa? Chodzi o kształt piramidy – spora liczba osób uczestniczących w piramidzie finansowej finansuje zyski “tych na górze”. Ostatecznie zwykle założyciel piramidy i jego wspólnicy zarabiają, a zdecydowana większość osób zaangażowanych w taki proceder trafi wszystkie pieniądze powierzone takiej firmie.

W strukturze piramidy finansowej pieniądze pochodzące z kolejnych wpłat służą do pokrycia zysków tych, którzy wcześniej zainwestowali tu swoje pieniądze. Kolejna wpłata powoduje, że znów jesteś na samym “dnie” finansowej piramidy. Z pozoru wygląda to na niezły sposób na zwiększenie swoich  oszczędności. Piramida finansowa działa natomiast tylko do momentu, kiedy kolejne osoby powierzają jej swoje pieniądze. Gdy nowych klientów nie przybywa, osoby, które zainwestowały w piramidę finansową nie odzyskają swojego wkładu, nie mówiąc już o jakimkolwiek zysku. 

Można założyć, że każdy kolejny “inwestor” przyciągnie kilku kolejnych klientów. W  ten sposób coraz więcej osób otrzymuje wypłatę, która zawiera spore oprocentowanie. Ilość osób zaangażowanych w piramidę finansową rośnie lawinowo, a “efekt kuli śnieżnej” stale nakręca piramidę, zwiększając jej zasięg.

Polskie przepisy oceniają piramidy finansowe jako nieuczciwe

W polskim prawie piramidy finansowe wprost są uznane za nieuczciwe praktyki rynkowe. Stosowny zapis znajdziemy w artykule 7, pkt. 14 Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym z dnia 23 sierpnia 2007 roku. W myśl przepisów niedozwolone jest zakładanie, prowadzenie, a nawet propagowanie systemu finansowego, w którym klienci otrzymują pieniądze za wprowadzanie innych konsumentów do systemu.

Jak działają piramidy finansowe?

Piramida finansowa to rodzaj oszustwa inwestycyjnego. Tak definiują ten system eksperci Amerykańskiej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Według nich piramida finansowa polega na wypłacie inwestorom zysków uzyskanych od przyciągniętych przez nich (ale nie tylko) klientów. W ten sposób kolejni inwestorzy niejako płacą tym, którzy już są w systemie. Oczywiście, sporą część pieniędzy zabiera przedsiębiorstwo lub sam twórca piramidy finansowej.

Zachęcanie do udziału w tym systemie finansowym jest oczywiście wprowadzaniem w błąd kolejnych osób. Ważne jest natomiast to, że kolejni inwestorzy nie zawsze są świadomi tego że dane przedsięwzięcie jest nieuczciwe. Większość z nich myśli bowiem, że inwestowane w piramidę finansową środki są przeznaczone na realne inwestycje – np. w dziełą sztuki, kruszce, kryptowaluty, czy różne – zwykle alternatywne inwestycje. Najczęściej sami twórcy piramidy finansowej nie udzielają prawdziwych informacji na temat działalności. Często natomiast przekazują fałszywe informacje na temat firmy i jej działalności, w tym rzekomych inwestycji. W rzeczywistości środki pochodzące od nowych inwestorów pokrywają zysk wcześniejszych inwestorów, a także są przeznaczone dla samego twórcy piramidy.

Piramidy finansowe – sposób na wyprowadzenie pieniędzy od inwestorów

Niektóre piramidy finansowe mają naprawdę długi okres “inwestycji”. W takim przypadku twórca piramidy ma bardzo wiele czasu na to, by skutecznie wyprowadzić pieniądze z takiej, nieuczciwej działalności. Zanim kolejni inwestorzy zdołają upomnieć się o swoje pieniądze i “gwarantowany zysk”, twórca piramidy zdąży przelać środki na swoje prywatne konto, czy ukryć je. Oczywiście, zrobi to dopiero wtedy, gdy wystarczająco wiele osób jest zaangażowanych w działanie piramidy.

Jak nie wpaść w pułapkę? Piramida finansowa

Początkowo kolejni inwestorzy otrzymują zwrot ze swojej inwestycji, często bardzo wysoki. O wiele większe wypłaty, niż w przypadku typowych inwestycji, czy oszczędzania na lokacie, sprawiają, że piramida finansowa (jeszcze nieodkryta) cieszy się dobrą renomą na rynku, a zadowolony inwestor bez przeszkód poleca ją swoim znajomym i rodzinie. Z tego względu wiele piramid finansowych jest prawdziwymi pułapkami, które są ciężkie do zauważenia. Jednocześnie zainteresowane osoby dostają informacje na temat rzekomych inwestycji firmy, co pomaga w jej uwiarygodnieniu się.  Obserwując działalność piramid finansowych (np. Amber Gold, Warszawska Grupa Inwestycyjna, Kancelaria Finansowo-Ubezpieczeniowa Limanowa, Finroyal Service, Pozabankowe Centrum Finansowe, czy Dascon) możemy znaleźć natomiast wiele cech wspólnych. To one pomogą nam wykryć kolejne piramidy finansowe i nie dać im się oszukać.

Co charakteryzuje piramidy finansowe?

  • bardzo wysoki zwrot z inwestycji – często gwarantowany, jego wysokość jest nierynkowa, a przedsiębiorstwo zapewnia, że nie ma tu żadnego ryzyka. Przykład: najlepsze lokaty oszczędnościowe proponują 3% zwrotu, a nieznana Ci firma “gwarantuje” kilkunasto procentowy zwrot.
  • brak dokładnych informacji – ciężko znaleźć rzetelne, szczegółowe dane i historię przedsiębiorstwa i jego twórców. Nie stoi za nimi uznana marka, na przykład rozpoznawany bank, ciężko znaleźć dokładne dane firmy, nie jest wpisana do KRS, nie ma informacji o kapitale zakładowym, itp.
  • zachęta do namówienia kolejnych inwestorów – programy partnerskie, premie za ściągnięcie nowych klientów, większy zysk za zaproszenie większej liczby znajomych
  • niespójne lub fałszywe informacje na temat firmy – często można samemu wyszukać informacje na temat firmy, a te okazują się fałszywe lub dane na stronie internetowej są niespójne. Recenzje i komentarze na temat firmy (na ich stronie, a także poza nią – w ogólnie dostępnych miejscach) wyglądają na fałszywe, napisane na zlecenie piramidy finansowej, w sieci znajdujemy tylko pozytywne opinie (negatywne są nieliczne i dotyczą drobiazgów)
  • ostrzeżenie skierowane z KNF i UOKiK – często nierzetelne firmy zostały już namierzone przez państwowe instytucje, a informacja taka trafia na listę ostrzeżeń KNF lub informuje o niej Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
  • proces inwestowania nie jest jasny – brak transparentności, nie wiesz na co zostaną przeznaczone przeznaczone na inwestycję środki
  • potwierdzenie Twoich danych przez media społecznościowe – rzetelne firmy zawsze weryfikują swoich klientów w inny sposób – przez bankowość elektroniczną lub sprawdzając dane widniejące w dokumencie tożsamości
  • bardzo wysoka stopa zwrotu uzasadniona w niejasny sposób – nieuczciwe firmy często generują coraz większą stopę rzekomego gwarantowanego zwrotu z inwestycji w dość niejasny, zawiły sposób. Jeśli na zysk wpływ ma ilość zaproszonych osób, powinieneś zachować szczególną czujność

Piramida finansowa – podsumowanie

Twórcy piramid finansowych często żerują na ludzkiej naiwności, a także nieznajomości rynku finansowego przez przeciętną osobę. Gdy ktoś jest zadłużony, wpada w spiralę zadłużenia lub szuka szybkiego zysku, czasem możliwość zarobienia nakłada mu klapki na oczy. W krytycznych sytuacjach tracimy możliwość rozsądnego ocenienia sytuacji. Gdy zysk jest większy przy zaproszeniu swoich znajomych, uczestnicy piramidy finansowej zrobią wszystko, by zachęcić rodzinę i przyjaciół do udziału w “inwestycji”. Im więcej klientów, tym nieuczciwa firma ma więcej środków. Przeznacza je nie tylko na wypłatę zwrotu z inwestycji pierwszym inwestorom, ale też na liczne działania marketingowe. W telewizji pojawiają się wiarygodnie wyglądające reklamy, a Internet aż roi się od pozytywnych komentarzy. Często są fałszywe i opłacone przez twórcę piramidy – ciężko to jednak wykryć.

Warto pamiętać, by dokładnie sprawdzać podmioty, którym powierzamy swoje pieniądze. Jeśli firma obiecuje pewny zysk w nierealnej gdzie indziej wysokości – lepiej dobrze zastanowić się, czy nie jest to nieuczciwa firma.

Sprawdź też jak uchronić się przed oszustwem pożyczkowym.

Jaku Bielecki
Jakub Bielecki
Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie bedzie opublikowany. *wymagane pola są zaznaczone

Podobne artykuły