Czym jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza i jakie ma skutki?

Wbrew powszechnej opinii, bycie spadkobiercą nie zawsze jest czymś pozytywnym. Może okazać się, że poza licznymi składnikami majątku dana osoba dziedziczy długi osoby zmarłej. W takiej sytuacji przyjęcie spadku w całości mogłoby być problemem, ponieważ kwota zadłużenia może przekraczać wartość innych elementów spadku, a wówczas spadkobierca byłby stratny. Prawo jest jednak skonstruowane tak, że całościowe przyjęcie spadku jest tylko jedną z kilku dostępnych opcji. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się im, a w szczególności kwestii przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Co oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza?

Mimo iż nazwa ta wydaje się być enigmatyczna, to stojący za nią proces nie jest przesadnie skomplikowany. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza przyjęcie majątku z długami, których kwota nie przekracza wartości reszty składników. Jest to wyjątkowo dogodna opcja dla spadkobiercy, ponieważ wyklucza ryzyko finansowe związane z dodatkowymi wydatkami na pokrycie zobowiązań osoby zmarłej.

Czy przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza jest najlepszą opcją?

Jako iż przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza minimalizuje ryzyko finansowe i jest najbezpieczniejszą opcją, to zakłada się, że jest to domyślny wybór w przypadku brak zajęcia stanowiska odnośnie dziedziczenia. Taki sposób postępowania pozwala także uniknąć sytuacji w której na skutek odrzucenia spadku przeszedłby on na inną osobę, co prowadzić może do licznych nieporozumień.

Spadkobierca może podjąć także inną decyzję odnośnie przypisanego na niego majątku. Pozostałe opcje postępowania ze spadkiem to:

• Przyjęcie spadku w całości – jest to opcja obarczona większym ryzykiem, szczególnie gdy zadłużenie osoby zmarłej jest zatajone. Jeżeli podejrzewamy, iż dana osoba za swojego życia nie spłaciła wielu zobowiązań, to rozsądnym wyjściem będzie dobrodziejstwo inwentarza. Całościowa akceptacja spadku jest dobrym rozwiązaniem dla tych, którzy świadomi są konsekwencji takiego działania.
• Odrzucenie spadku w całości – mogłoby się wydawać, iż taka decyzja całkowicie eliminuje potencjalne problemy. Jest jednak zgoła inaczej, ponieważ odrzucony przez nas spadek przypada następnej osobie w kolejce dziedziczenia. Warto jest więc uprzednio skonsultować się z przyszłym spadkobiercą, aby uniknąć nieporozumień i problemów. Może okazać się, że następną osobą uprawnioną do spadku według dziedziczenia ustawowego jest niepełnoletni potomek. W takich sytuacjach niezbędne jest złożenie do sądu specjalnego wniosku o odrzucenie spadku w imieniu dziecka, w którym zawarta powinna być argumentacja podjętego stanowiska.

Jak przyjąć lub odrzucić spadek?

Brak zajęcia stanowiska oznacza automatyczne przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza po okresie sześciu miesięcy od śmierci spadkodawcy. Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób zgłosić swoją decyzję, ponieważ może okazać się że będziemy mieli zamiar całościowo przyjąć lub odrzucić przepisany nam majątek. Zgłoszenie swojego wyboru u notariusza pozwoli także przyspieszyć proces przekazania spadku, co może być kluczowe dla osób, które działają pod presją czasu.

Każdy spadkobierca ma sześć miesięcy na podjęcie decyzji odnośnie przyjęcia spadku. Czas ten liczony jest od dnia śmierci zmarłego bądź od dnia dowiedzenia się o śmierci danej osoby (jeżeli faktyczny dzień zgonu nie jest znany bądź jest trudny do ustalenia). Aby decyzja spadkobiercy miała moc prawną nie wystarczy zwykłe ogłoszenie bądź poinformowanie bliskiej rodziny zmarłego. Należy skierować odpowiednie pismo do notariusza bądź sądu, a wówczas nasze stanowisko będzie miało znaczenie.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – czy mogę coś stracić?

Spadkobiercy wyznaczeni przez testament lub dziedziczenie ustawowe mogą zastanawiać się, jakie konsekwencje przyniesie im przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Zobaczmy więc, czy takie postępowanie będzie oznaczało straty materialne dla danej osoby.

Załóżmy że dany spadkobierca odziedziczył spadek z długami, których wysokość jest jednak mniejsza niż wartość pozostałych składników majątku. W takiej sytuacji wychodzi on na plus, ponieważ po uregulowaniu zobowiązań u wierzycieli pozostaje mu reszta środków. Należy pamiętać o tym, aby wszelkie długi spłacać w terminie. Poszczególne składniki spadku zostaną spieniężone na poczet spłaty długów, dlatego jeżeli spadkobiercy zależy na wszystkich elementach majątku osoby zmarłej, to lepiej jest przyjąć całościowo spadek i uregulować dług z własnej kieszeni. Dobrym sposobem na uzyskanie środków są wówczas pożyczki pozabankowe, które pozwalają na otrzymanie szybkiego zastrzyku gotówki bez zbędnych formalności.

Zdarzają się także sytuacje, w których wysokość długów znacznie przekracza wartość otrzymanego mienia. Nie należy się jednak stresować ani podejmować pochopnych decyzji, bo nawet w takim przypadku spadkobierca zapłaci jedynie za postępowanie sądowe. Różnica wartości majątku i długów nie będzie musiała zostać pokryta z pomocą środków spadkobiercy, ale nie otrzyma on także żadnych środków ani przedmiotów. Najwygodniejszą sytuacją jest spadek bez pozostawionych długów, ponieważ na osobę dziedziczącą spadek czeka cały majątek, bez konieczności regulowania zobowiązań osoby zmarłej.

Dziedziczenie ustawowe – kto jest pierwszy w kolejce do otrzymania spadku?

Do dziedziczenia ustawowego dochodzi w sytuacji, w której osoba zmarła nie pozostawiła po sobie żadnego testamentu bądź gdy osoby wskazane przez testament odrzucą spadek. Dziedziczenie ustawowe nie musi obejmować całości spadku. Osoba wskazana przez prawo jako kolejna do otrzymania majątku może otrzymać wyłącznie jego część, ponieważ reszta zostanie przekazana w ramach dziedziczenia testamentowego.

Kto jest uprawniony do majątku poprzez dziedziczenie ustawowe?

• małżonek,
• dzieci osoby zmarłej
• rodzice osoby zmarłej
• rodzeństwo osoby zmarłej
• dziadkowie, wnukowie osoby zmarłej
• pasierbowie
• gmina ostatniego miejsca zamieszkania
• Skarb Państwa

Jaką rolę w dziedziczeniu spadku ma spis inwentarza?

Spis inwentarza to pismo sporządzane przez komornika, zawierające wszelkie elementy majątku objętego dziedziczeniem. Mimo iż sporządzenie takiego dokumentu nie jest obowiązkowe, to wiele osób decyduje się na ten krok aby ułatwić sobie rozeznanie w mieniu spadkodawcy oraz uniknąć potencjalnych problemów z wierzycielami. Spis zawiera w sobie takie składniki majątku jak przedmioty, nieruchomości i papiery wartościowe.

Czym innym jest z kolei wykaz inwentarza, który przeprowadzany jest bez obecności komornika. Sporządzenie wykazu inwentarza zaleca się osobom dobrze zaznajomionym z majątkiem osoby zmarłej, która będzie w stanie dokładnie określić jego wartość.

Przyjąłem spadek z długami, co teraz?

Presja czasu i czynniki środowiskowe mogą prowadzić do wielu nieprzemyślanych decyzji. Jedną z nich jest przyjęcie spadku, który zawierał w sobie liczne długi. W takich sytuacjach obowiązkowa będzie spłata zadłużeń. Warto skontaktować się z wierzycielami, bo wówczas jest szansa na rozłożenie długu na raty, dzięki czemu nie zostaniemy przytłoczeni jednorazową, dużą kwotą do uregulowania.

Nie zawsze jednak wierzyciele są skłonni do pójścia na kompromis, jakim jest ratalna spłata długu. W takim przypadku warto jest szukać innego źródła pieniędzy. Dobrym rozwiązaniem tego problemu są pożyczki prywatne, świadczone zarówno przez wyspecjalizowane firmy, jak i pojedyncze osoby. Pozwolą one na uzyskanie niezbędnych środków a jednocześnie mają mniejsze wymagania niż kredyt gotówkowy oferowany przez banki. Pożyczek warto jest szukać poprzez ranking chwilówek, który zawiera w sobie najlepsze rozwiązania, uznane przez specjalistów jak i standardowych klientów.

Tomasz Marczewski

Specjalista SEM i SEO. Jego celem jest pomagać osobom zadłużonym i dostarczać im odpowiedzi na wszystkie pytania związane z finansami osobistymi. Pasjonat podróży, motoryzacji i technologii blockchain. Zobacz pozostałe artykuły autora