Na czym polegają Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe? 

Osoby z niepełnosprawnościami mogą skorzystać z programu Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe. Jest on realizowany przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w ramach planu „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!”. Program ma na celu umożliwienie niepełnosprawnym skorzystanie z wsparcia, a tym samym poprawienie swoich warunków mieszkaniowych i bytowych. Sprawdźmy, na czym dokładnie polega ta akcja i jakie są jej warunki. 

Czym są Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe?

Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe (WSM) to program finansowany i realizowany przez PFRON, którego celem jest wsparcie osób znajdujących się w ciężkiej sytuacji. W ramach programu organizacje pozarządowe i inne poszczególne podmioty otrzymają środki na utworzenie i prowadzenie infrastruktury dla osób z niepełnosprawnościami. 

Program działa w ramach inicjatywy „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!”, która dzieli się na trzy główne filary:

• Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe dla osób niepełnosprawnych
• Mieszkanie dla absolwenta dla osób które ukończyły studia 
• Mieszkanie dla osób niepełnosprawnych z uwagi na narząd ruchu

Poza wyżej wymienionymi programami mieszkaniowymi, inicjatywa „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” uwzględnia także inne akcje. Wśród nich są m.in. dofinansowania do tworzenia nowych Warsztatów Terapii Zajęciowej i Zakładów Aktywności Zawodowej, a także specjalny program samochodowy. 

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych otrzymał 800 mln złotych na tego rodzaju świadczenia socjalne. 600 mln złotych z tej puli zostanie przeznaczonych na Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe dla osób niepełnosprawnych. Pozostałe 200 mln złotych zostało przekazane do Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych (RARS). 

Na czym polegają wspomagane mieszkania?

Wspomagane mieszkania przeznaczone są dla osób niepełnosprawnych, toteż przystosowane są do ich potrzeb i możliwości. Z tego powodu takie rozwiązanie będzie dla lokatora o wiele korzystniejsze, niż mieszkanie komunalne lub inne, niedostosowane lokum. Grupą docelową takich nieruchomości są zazwyczaj osoby z niepełnosprawnościami, seniorzy, bezdomni, a także inne osoby mające problem z samodzielną egzystencją.  

Użytkownicy mieszkań poza samym lokalem mogą liczyć również na wsparcie dopasowane do ich potrzeb, w tym trening mający przystosować daną osobę do użytkowania technologii wspomagających. Dodatkowym rodzajem wsparcia jest również zwiększenie aktywności społecznej. W jednym zespole takich budynków może bowiem mieszkać wiele osób, co bezpośrednio przekłada się na integrację z innymi. 

Jakie mieszkania są objęte programem?

Zgodnie z zasadami programu Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe, udostępniony lokal musi spełniać poszczególne kryteria. Każdy użytkownik powinien mieć dostęp do własnego pokoju i łazienki, a także aneksu kuchennego. Nieruchomość musi być przy tym dostosowana do niepełnosprawności, jaką objętą są jej mieszkańcy. Dotyczy to zarówno budynków przyjętych na rzecz programu, jak i nowo powstałych zespołów mieszkań.

Program obejmuje zarówno mieszkania, domy jednorodzinne, budynki wielorodzinne, a także domy szeregowe. Niezależnie od rodzaju lokum, w jednym mieszkaniu mogą mieszkać maksymalnie 4 osoby, przy czym muszą być zachowane opisane warunki. Wyjątkiem są zespoły mieszkań, które mogą liczyć od 2 do 6 lokatorów.

Jakie warunki musi spełniać mieszkanie?

• na dwa pokoje musi przypadać przynajmniej jedna łazienka
• przysługujący jednej osobie pokój nie może mieć powierzchni mniejszej niż 15 metrów kwadratowych
• zespoły mieszkaniowe muszą być wyposażone w kuchnię (lub aneks kuchenny w pokoju jednoosobowym) oraz pokój dzienny
• zespół mieszkaniowy musi być wyposażony w pokój dla asystentów osób z niepełnosprawnościami
• łączna powierzchnia użytkowa na jednego mieszkańca nie może być mniejsza niż 30 metrów kwadratowych

Kto może wziąć udział w programie wspomaganych społeczności mieszkaniowych?

Zawarcie umowy przez organizację pozarządową, aby wziąć udział w akcji, jest możliwe jedynie do 31 grudnia 2023 roku lub do wyczerpania przeznaczonych funduszy. Sam program realizowany będzie w latach 2022 – 2025. Pierwszy nabór wniosków do wzięcia udziału w inicjatywie odbył się od 10 czerwca do 29 lipca 2022 roku. 

Organizacja przystępująca do programu Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe musi posiadać w swoim statucie postanowienia dotyczące działalności prowadzonej na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Ponadto, przystępujący do programu muszą opisać swoje doświadczenie w prowadzeniu działalności na rzecz osób niepełnosprawnych, które miało miejsce przynajmniej 36 miesięcy przed datą złożenia wniosku. 

Jakie inne wymagania należy spełnić, aby wziąć udział w programie?

• Posiadanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (jeżeli takowa jest wymagana)
• Prawo do dysponowania daną nieruchomością na cele budowlane
• Doświadczenie w prowadzeniu działalności na rzecz osób niepełnosprawnych (przynajmniej dwa zrealizowane projekty grantowe, o minimalnej wartości projektu wynoszącej 50 tysięcy złotych, i łącznej wartości przekraczającej 500 tysięcy złotych)
• wystawiona opinia stopnia zgodności proponowanego Programu Funkcjonalno-Użytkowego WSM z konwencją o prawach osób niepełnosprawnych
• przyznany stopień zgodności proponowanego Programu Funkcjonalno-Użytkowego WSM ze Strategią na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021 – 2030
• przedstawienie koncepcji uzyskania innych źródeł finansowania (wraz z wstępną oceną możliwości skorzystania z nich)
• przedstawienie strategii utrzymania trwałości projektu (na przynajmniej 10 lat od uzyskania decyzji pozwolenia na użytkowanie obiektu)
• Posiadanie Koncepcji architektoniczno-budowlanej, Programu Funkcjonalno-Użytkowego WSM oraz Projektu Architektoniczno-Budowlanego WSM

Lista wszystkich obowiązujących wymagań, warunków i szczegółów programu znajduje się w planie programowym. Dostęp do dokumentu można uzyskać bezpłatnie na stronie internetowej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – link. 

Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe – jakie dokumenty będą wymagane?

Organizacje pozarządowe mogą złożyć wniosek o udział w programie drogą elektroniczną, korzystając z Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP) dostępnej na Elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej (ePUAP). Poza samym wnioskiem, konieczne będzie również dołączenie odpowiednich dokumentów. 

Wymagane załączniki, jakie należy przesłać z wnioskiem:

• program funkcjonalno-użytkowy
• koncepcja architektoniczno-budowlana
• kopia statutu, który zawiera postanowienie dotyczące działalności na rzecz osób z niepełnosprawnościami
• kopia dokumentu potwierdzającego prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane
• kopię decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (jeżeli takowa jest wymagana)

To jednak nie koniec formalności, ponieważ po wstępnej weryfikacji wniosków, konieczne będzie przesłanie dodatkowych dokumentów. Drugi etap wnioskowania wymaga przesłania projektu architektoniczno-budowlanego danej nieruchomości i kosztorysu inwestorskiego zawierającego informacje o oczekiwanej kwocie dofinansowania. Należy dołączyć również harmonogram realizacji projektu wraz z wstępnymi terminami wykonania poszczególnych kroków. 

Uwaga: Wysłany wniosek musi być opatrzony ważnym podpisem elektronicznym, wykonanym przez wnioskodawcę lub osobę upoważnioną.

Cezary Mański

Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora