Upadłość układowa – co to jest i kiedy następuje?

Ogłoszenie upadłości jest jednym ze sposobów na uregulowanie narastającego zobowiązania. Stosuje się tę metodę, kiedy spłata zadłużenia przez dłużnika nie jest możliwa. Jednym z rodzajów upadłości jest upadłość układowa. Kiedy ma zastosowanie i czym właściwie jest?

Upadłość układowa

Ogłoszenie upadłości układowej jest efektem prowadzonego postępowania upadłościowego. W przeciwieństwie do innych rodzajów upadłości wymagane jest w tym przypadku zgoda wierzycieli na porozumienie się z dłużnikiem. Upadłość układowa i tak wymaga jednak oczywiście zaistnienia niewypłacalności dłużnika.

Dla dłużnika ogłoszenie upadłości jest niezłą szansą na uniknięcie poważniejszych konsekwencji. Mowa m.in. o rozpoczęciu postępowania egzekucyjnego, a nawet licytacji różnych ruchomości i nieruchomości należących do dłużnika.

Upadłość układowa to rozwiązanie dedykowane przede wszystkim dla przedsiębiorców. Dzięki niej mogą oni wciąż działać na rynku i prowadzić swoje przedsiębiorstwo. Podstawową jest jednak oczywiście zawarcie układu z wierzycielami, u których powstał dług. W dzisiejszym artykule postaramy się wyjaśnić dokładniej, na czym polega upadłość układowa i jak jest widziana przez polskie przepisy. Podpowiemy też, kiedy można zastosować ten mechanizm – w jakich sytuacjach może dojść do ogłoszenia upadłości układowej.

Co to jest upadłość układowa?

Zacznijmy od definicji upadłości układowej. Można powiedzieć, że przypomina nieco upadłość konsumencką. W tym przypadku upadłym (dłużnikiem) nie jest jednak osoba fizyczna, a osoba prawna, na przykład przedsiębiorca. Czasem upadłość układową nazywamy też układem w upadłości – stwierdzenia te mogą być używane zamiennie. Najważniejsze jest, że do ogłoszenia takiej upadłości musi dojść do zawarcia układu między dłużnikiem (firmą) a wierzycielami. Wierzyciele muszą się zgodzić na zawarcie układu, czyli zwykle po prostu dogadać się ze swoim dłużnikiem. Ten może dzięki temu wciąż prowadzić działalność i funkcjonować na rynku. Może to wierzycielom znacznie ułatwić odzyskanie należności w przyszłości.

Postępowanie, tak jak w przypadku upadłości konsumenckiej, toczy się przed sądem. Może natomiast nieco przypominać postępowanie mające na celu restrukturyzację firmy.

Ogłoszenie upadłości układowej jest sposobem na uniknięcie likwidacji przedsiębiorstwa. Celem przedsiębiorstwa jest w tym przypadku utrzymanie się na rynku, co pozwoli kontynuować spłatę długów względem wierzycieli – zgodnie z planem spłaty ustalonym podczas postępowania. Przepisy dotyczące upadłości układowej znajdziemy w Prawie upadłościowym (Ustawa z 28 lutego 2003 roku).

Kiedy może dojść do układu w upadłości?

Przejdźmy do tego, jakie muszą zajść okoliczności, aby zastosować upadłość układową. Firma musi spełnić kilka warunków, aby ogłosić układ w upadłości:

• firma jest niewypłacalna. Posiadany przez nią majątek oraz bieżące dochody nie pozwalają do pokrycia zadłużenia. Kolejne miesiące działalności firmy jedynie zwiększają stan jej zadłużenia, następne terminy płatności nie są zachowywane. Jest to najważniejszym powodem ogłoszenia upadłości układowej, a czasem po prostu likwidacji firmy.
• chce zawrzeć układ – firma z długami musi wykazać się chęcią dogadania się ze wszystkimi wierzycielami. Jednocześnie musi zakładać, że nie wszyscy się na zawarcie układu z dłużnikiem. Wtedy część długów trzeba będzie po prostu spłacić. Należy się tu wykazać też niezłymi zdolnościami negocjacyjnymi – trzeba w końcu przekonać wierzycieli, że układ w upadłości będzie korzystny również dla nich.
• wie, jak zarabiać pieniądze podczas dalszej działalności. Zadłużona firma powinna mieć plan na to, jak kontynuować swoją działalność na rynku. Powinna przynieść takie zyski, aby pokryć bieżące zapotrzebowanie przedsiębiorstwa na pieniądze (koszty działalności, jak wszelkie opłaty, czy pensje dla pracowników), a także odpowiednio dużą część zysków przeznaczać na spłatę długów.
• firma wymaga restrukturyzacji zadłużenia – czasem spłata zadłużenia będzie możliwa pod pewnymi warunkami, na przykład po rozłożeniu spłaty na dłuższy okres lub na raty.

Podobna sytuacja może spotkać każdą firmę. Z tego względu zawsze warto na bieżąco śledzić firmowy budżet. Pozwoli to uniknąć powstania dużego zadłużenia. Jeśli władze firmy zareagują w porę, zwykle uda im się uchronić przed nagromadzeniem się długów.

Kto może ogłosić upadłość układową?

Jak już wspomnieliśmy, ogłoszenie upadłości układowej to rozwiązanie zarezerwowane dla osób prawnych. Nie skorzystają więc z tej opcji “zwykli” konsumenci. Jakie podmioty mogą ogłosić układ w upadłości:

• jednoosobowa działalność gospodarcza
• różne rodzaje spółek
• spółdzielnie
• jednostki samorządu regionalnego
• firmy pożyczkowe
• banki
• fundacje i stowarzyszenia

W zasadzie szanse na ogłoszenie upadłości układowej ma więc każdy podmiot gospodarczy, działający legalnie na polskim rynku. 

Ogłoszenie upadłości układowej – jak wygląda procedura?

Jak w praktyce wygląda ogłoszenie układu w upadłości? Cały proces składa się z kilku kroków. Należy zacząć od złożenia formalnego wniosku o ogłoszenie upadłości układowej do odpowiedniego sądu. Oto najważniejsze etapy, które czekają firmę:

• firma z długimi występuje do sądu z wnioskiem – tam opisujemy wszystkie długi, wierzycieli, okresy spłaty i kwoty. Już w tym kroku zadłużona firma musi zaproponować, jak miałaby wyglądać treść układu między nią z wierzycielami.
• powołanie przez sąd komisji wierzycielskiej – to od tej pory organ, który będzie nadzorował negocjacje między dłużnikiem a wierzycielami.
• faktyczne negocjacje – wierzyciele zapoznają się z propozycją swojego dłużnika, następnie zgadzają się na nią lub nie. Trzecia opcja (z którą dość często mamy do czynienia) to warunkowa zgoda – wierzyciele wymagają wtedy zmiany treści układu. To najważniejszy etap procesu starania się od ogłoszenie układu w upadłości. Jeśli negocjacje nie zakończą się powodzeniem i nie dojdzie do zawarcia układu, zadłużona firma musi szukać innych sposobów na uniknięcie likwidacji.
• zgoda wierzycieli na zawarcie układu z dłużnikiem – musi być wyrażona na piśmie
• zgoda Sądu i rozpoczęcie realizacji zapisów układu – jeśli Sąd wyrazi zgodę na zawarcie układu między wierzycielami a zadłużoną firmą, ma ona szansę na “uratowanie się” przed likwidacją. W dalszej kolejności wystarczy po prostu doprowadzić do realizacji zapisów zawartych w zatwierdzonym przez wszystkie strony układu.

Najczęściej postanowieniami układu jest po prostu systematyczna i terminowa spłata zadłużenia. Proces ten będzie trwał aż do całkowitej spłaty wszystkich długów przez firmę.

Jak funkcjonuje firma ogłaszająca upadłość układową?

Ogłoszenie układu w upadłości często dla zadłużonej firmy jest najlepszym rozwiązaniem. Nie tylko pozwoli przeprowadzić tak potrzebną restrukturyzację zadłużenia – zwykle polegającą na rozłożeniu spłaty w czasie, aby była realna. Firma może też po prostu dalej prowadzić swoją działalność.

Część osób zastanawia się, co z pracownikami firmy ogłaszającej upadłość układową. W tej sytuacji nie odczują oni negatywnych konsekwencji całego procesu. Wciąż pozostają zatrudnieni, pracując na rzecz swojej firmy. Układ w upadłości nie zwalnia też pracodawcy z obowiązku terminowych płatności. Pracownicy nie muszą więc obawiać się o swoje zatrudnienie i wynagrodzenie.

Niekiedy jednak dochodzi do sytuacja, że zadłużona firma po prostu musi zredukować liczbę pracowników. Wtedy rozstanie odbywa się na standardowych warunkach, określonych m.in,. w przepisach Prawa pracy. Umowy zostaną wypowiedziane z zachowaniem wszelkich terminów, pracownicy często mogą też liczyć na odprawy. Nie ma to jednak związku z samym faktem ogłoszenia układu w upadłości.

Układ w upadłości a egzekucja komornicza

Czy firmie ogłaszającej upadłość układową wciąż grozi egzekucja komornicza? Już po ogłoszeniu układu w upadłości egzekucja komornicza zostaje odroczona. Jeśli firma wywiąże się z zapisów układu, czyli po prostu spłaci swoje zobowiązania względem wierzycieli, nie musi już obawiać się egzekucji i zajęcie majątku i aktywów.

Czy warto skorzystać z możliwości ogłoszenia układu w upadłości?

Jakie są plusy i minusy upadłości układowej? Z pewnością to rozwiązanie jest godne rozważenia przez wiele firm borykających się z długami. Przede wszystkim może być to dla nich alternatywa dla likwidacji. Firma może utrzymać się na rynku i wciąż prowadzić działalność zarobkową. Dzięki niej w przyszłości może dojść do spłaty długów. Może być to również dobrą opcją dla samych wierzycieli. Gdy zgodzą się na restrukturyzację długu, na przykład wydłużenie terminu na zapłatę, mają większe szanse na odzyskanie całości należnych pieniędzy, a nawet dodatkowych odsetek. Zadłużona firma uniknie też większych kosztów, które mogłyby się pojawić w postępowaniu upadłościowym – postępowanie układowe jest tańsze, niż likwidacja. Dla wierzyciela to rozwiązanie oznacza też, że spłata jego należności przez dłużnika jest zabezpieczona przez postanowienie sądu.

Oczywiście, układ w upadłości ma też pewne minusy. Przede wszystkim czasem ciężko jest przekonać wierzycieli do zawarcia układu. Tu przydadzą się naprawdę silne argumenty, a także zdolności do skutecznej negocjacji. Nie zawsze propozycja jest całkowicie zadowalająca dla dłużnika i samych wierzycieli. Jeśli firmie uda się jednak rozłożyć dług na spłatę w długim terminie, przez tak rozciągnięty okres musi wciąż borykać się z zadłużeniem.

Czy upadłość układowa to jedyna alternatywa dla likwidacji?

Na koniec zastanówmy się, czy układ w upadłości jest jedyną szansą na uchronienie się przed likwidacją? Oczywiście, nie. Najprostszym rozwiązaniem byłaby po prostu spłata długów. Nie zawsze jest to proste, ale czasem firma ma takie możliwości. Wiele zobowiązań można spróbować zamienić w jedno, które będzie rozłożone na większą liczbę rat. Jednym z rozwiązań może być na przykład kredyt konsolidacyjny. Oczywiście, dla firmy z długami zaciąganie kolejnych zobowiązań może być dość ryzykowne, a czasem po prostu taka firma nie ma już zdolności kredytowej. Wszelkie działania warto więc przeanalizować bardzo dokładnie, najlepiej konsultując je z doradcą finansowym.

Zanim dojdzie do widma egzekucji komorniczej warto też spróbować dogadać się z wierzycielami. Być może bez rozpoczynania postępowania upadłościowego uda się dojść do porozumienia, na przykład rozłożyć dług na więcej rat.

Podsumowanie artykułu

Podsumowując, ogłoszenie upadłości układowej nierzadko jest dla firmy dobrym rozwiązaniem. Może dzięki temu uchronić się przed likwidacją, czy rozpoczęciem postępowania egzekucyjnego. Najważniejsze są skuteczne negocjacje z wierzycielami. Warto przygotować w tym celu dobry plan – złożona wierzycielowi propozycja powinna być dla niego korzystna. Jeśli zarówno wierzyciele, jak i sąd zgodzą się na układ w upadłości, firma może przetrwać i kontynuować swoją działalność.

Najczęściej zadawane pytania

Źródło:

1. https://kpr-restrukturyzacja.pl/upadlosc-ukladowa/
2. https://kwiatkowskilegal.pl/upadlosc-konsumencka-a-anulowanie-dlugow-czy-upadlosc-konsumencka-umarza-dlugi/
3. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-uklad-w-upadlosci-na-czym-polega-i-kto-moze-z-niego-skorzystac
4. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-upadlosciowe-17021464/cz-1-tyt-5-A

Jakub Bielecki

Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora