Ryzyko kredytowe – czym jest i od czego zależy?

Sięgając po kredyt w banku, należy spełnić odpowiednie wymagania. Pod uwagę brane jest wiele czynników, takich jak dochody i historia poprzednich zobowiązań. Wszystkie te aspekty grają istotną rolę ze względu na to, że instytucja bankowa musi ocenić ryzyko kredytowe wnioskodawcy. Ocena ryzyka kredytowego jest dla banków kluczowa, aby oszacować, czy udzielenie kredytu nie będzie wiązało się z potencjalnymi stratami finansowymi. Sprawdźmy, czym jest ryzyko kredytowe i jakie czynniki na nie wpływają. 

Czym jest ryzyko kredytowe? Wyjaśnienie pojęcia

Wymagania stawiane przez instytucje bankowe przed udzieleniem kredytu nie biorą się znikąd. Bank musi ustalić, czy dany kredytobiorca jest podmiotem rzetelnym i zdolnym do spłaty zobowiązania, aby uniknąć potencjalnych strat finansowych. Negatywna historia zobowiązań, niskie dochody czy też posiadanie zadłużeń jest dla banku zagrożeniem, które określa się jako ryzyko kredytowe. Im wyższe jest to ryzyko, tym mniejsza szansa na to, że dana osoba otrzyma upragniony kredyt. 

Ryzyko kredytowe nie gra aż tak dużej roli w przypadku pozabankowych usług. Z reguły chwilówki i pożyczki mają znacznie mniej restrykcyjne kryteria, przez co cechują się wysoką przyznawalnością. Spora część klientów zastanawia się dlaczego tak jest, skoro zasada działania obu rodzajów produktów finansowych jest podobna. Taki stan rzeczy wynika z tego, że pozabankowe rozwiązania opiewają o znacznie mniejsze kwoty, toteż prywatni pożyczkodawcy nie ponoszą równie wysokiego ryzyka co banki. 

Od czego zależy ryzyko kredytowe? 

Starając się o kredyt, klient będzie musiał zadbać o dostarczenie niezbędnych załączników i informacji. Ilość formalności może wydawać się przytłaczająca, ale jest to krok niezbędny aby ryzyko kredytowe mogło zostać rzetelnie ocenione. Przed złożeniem wniosku w sprawie kredytu, musisz więc przygotować się na to, że sprawdzane będą czynniki takie jak wysokość dochodów i ich źródło, miesięczne wydatki, czy też liczba osób na Twoim utrzymaniu. Ponadto, banki sprawdzają także historię kredytową i informacje o zadłużeniach, korzystając przy tym z baz takich jak BIK, BIG i KRD. 

Ryzyko kredytowe – jakie czynniki mają największy wpływ?

• uzyskiwane dochody – dla instytucji bankowej rzetelny klient to taki, który posiada stałe źródło dochodów o odpowiedniej wysokości. Pod uwagę brana jest więc nie tylko kwota wynagrodzenia, ale również rodzaj umowy o pracę i czas jej trwania. 
• historia kredytowa – osoba, która w przeszłości miała problemy ze spłatą zobowiązań na czas, ma mniejsze szanse na otrzymanie kredytu. Banki sprawdzają bazy i rejestry, aby ustalić czy wszelkie należności były spłacane terminowo. 
• miesięczne wydatki – nawyki finansowe danej osoby również mają dla banku spore znaczenie. Preferowani są klienci, którzy dysponują większą ilością wolnych pieniędzy pod koniec miesiąca. Z tego względu liczba osób na utrzymaniu i aktualne zobowiązania klienta również są istotne.
• kwota kredytu i czas na jego spłatę – nawet jeżeli klient jest rzetelną osobą o doskonałej historii kredytowej, to jego ryzyko kredytowe może być spore. Dzieje się tak, gdy kwota finansowania i czas spłaty kredytu są nieodpowiednio dobrane do aktualnych możliwości finansowych. Może zdarzyć się, że bank odrzuci wniosek klienta ale zaproponuje mu inny, mniejszy kredyt. 

Jakie rodzaje ryzyka kredytowego wyróżniamy?

Można wyróżnić wiele typów kredytowego ryzyka, w zależności od tego, jak wpływają one na działanie banku. Nie zawsze ryzyko kredytowe jest związane z samym klientem, i często wiąże się również z czynnikami niezależnymi od niego. Sprawdźmy, jakie są najczęstsze rodzaje ryzyka dla banków i od czego zależą. 

Rodzaje ryzyka kredytowego:

• Ryzyko rynkowe – na ten rodzaj ryzyka wpływają przede wszystkim obecne warunki gospodarcze i ekonomiczne. Głównymi czynnikami są m.in. inflacja, PKB kraju, czy też konkurencja w tym samym sektorze usług. 
• Ryzyko operacyjne – jest związane z działaniem samego banku, toteż zależne jest od pracowników, działających systemów i warunków. Instytucja bankowa może znacznie zmniejszyć takie ryzyko, ale całkowite jego wyeliminowanie nie jest możliwe. 
• Ryzyko stopy procentowej – wartość nabywcza waluty i wartość stóp procentowych ma wpływ na to, czy bank nie poniesie strat w związku z udzieleniem kredytu. O ile inflacja jest niezależna od banku, tak straty związane ze stopami procentowymi da się ograniczyć, oferując kredyty ze zmienną stopą oprocentowania. 
• Ryzyko niewypłacalności – dotyczy tych banków, które mają problem ze swoją płynnością finansową. Instytucja, która nie odpowiednich środków na dalsze funkcjonowanie i wypłaty depozytów, staje się niewypłacalna. 
• Ryzyko zabezpieczenia – takie ryzyko występuje, gdy przedmiot lub nieruchomość stanowiąca zabezpieczenie kredytu uległa zniszczeniu. Na skutek tego obiekt traci swoją dotychczasową wartość, co oznacza stratę dla banku. 

Czy ryzyko kredytowe ma duże znaczenie?

Ryzyko kredytowe jest dla banków niezwykle istotne, ponieważ pozwala ustalić potencjalne zdolności klienta do spłaty zobowiązania w terminie. Zwlekanie ze spłatą zobowiązania jest dla banku stratą, i może prowadzić do utracenia płynności finansowej. Z tego względu obowiązują wszelkie wymagania, jakie muszą spełnić klienci. W niektórych przypadkach stosuje się także zabezpieczenie kredytu, które przyjmuje postać zastawu, weksla lub hipoteki. 

Pewien stopień ryzyka kredytowego jest dopuszczalny. Wówczas mówi się o tzw. ryzyku akceptowalnym, które bank może przyjąć ze względu na swoją politykę i formę zabezpieczeń przed stratami finansowymi. Przyjmowanie akceptowalnego ryzyka wynika z faktu, iż liczba klientów cechująca się idealnymi możliwościami zarobkowymi jest znacznie mniejsza. 

Jeżeli osoba wnioskująca o kredyt nie przejawia żadnych oznak tego, że ma możliwość spłaty zobowiązania na czas, to wówczas jest to ryzyko nieakceptowalne, którego bank nie może przyjąć. W takich przypadkach otrzymany wniosek spotyka się z negatywną decyzją kredytową. 

Czy można zmniejszyć ryzyko kredytowe?

Jeżeli odmówiono Ci kredytu w banku, to jednym z głównych powodów takie działania mogło być zbyt wysokie ryzyko kredytowe. Jest to jednak czynnik, który wskazuje stan na chwilę obecną. Oznacza to, że można zwiększyć swoje szanse na kredyt, jednakże często wymaga to sporej ilości czasu. Sprawdźmy, co może pozytywnie wpłynąć na możliwości klienta. 

Co zmniejsza ryzyko kredytowe?

• rozliczenie się z zaległych zobowiązań – klient, który ma czystą kartę, będzie dla banku o wiele atrakcyjniejszym użytkownikiem pod względem występującego ryzyka. Zanim złożysz wniosek o kredyt, upewnij się że rozliczyłeś się z wszystkich należności. 
• zmiana nawyków finansowych – jeżeli nie posiadasz żadnych długów, ale mimo to pod koniec miesiąca do Twojej dyspozycji pozostaje niewielka kwota, to możesz nie być dla banku rzetelnym klientem. Postaraj się szukać oszczędności tam, gdzie to możliwe, np. rezygnując z droższych produktów lub usług na pewien czas. 
• zmiana miejsca pracy – jest to krok czasochłonny, który dotyczy osób z perspektywami na lepsze zatrudnienie. Wyższe dochody oznaczają dla instytucji bankowej większą stabilność finansową, co pozytywnie wpływa na szanse otrzymania kredytu. 
• zabezpieczenie kredytu – chcesz uzyskać kredyt na lepszych warunkach, jednak nie masz do tego odpowiednich dochodów? Dobrym rozwiązaniem będzie ustanowienie zabezpieczenia na kredycie, dzięki któremu bank nie będzie ponosił wysokiego ryzyka. 
• skorzystaj z pomocy – decyzja o spłacaniu kredytu z pomocą małżonka lub żyranta sprawi, że bank chętniej udzieli Ci wsparcia finansowego. Alternatywą może być ubezpieczenie kredytu na wypadek problemów z terminowym rozliczeniem się. 

Zależy Ci na tym, aby poprawić swoją zdolność kredytową? W naszym wpisie na ten temat znajdziesz niezbędne wskazówki: Jak zwiększyć zdolność kredytową?

Co, jeżeli nie mogę zmniejszyć ryzyka kredytowego?

Zmiana własnej sytuacji życiowej, aby zmniejszyć swoje ryzyko kredytowe, nie zawsze jest możliwa. Wiele osób nie może pozwolić sobie na zmianę pracy lub szybkie pozbycie się swoich zobowiązań, przez co kredyt w banku jest poza ich zasięgiem. Czy w takich przypadkach da się uzyskać dodatkowe środki na konto? Okazuje się że tak, a rozwiązaniem problemu są pożyczki pozabankowe.

Chwilówki świadczone przez firmy pożyczkowe opiewają na mniejsze kwoty, co niekoniecznie jest ich wadą. Takie zobowiązanie o wiele łatwiej spłacić, a uzyskane środki można przeznaczyć na spłatę innych zaległości. Dla sporej części klientów jest to jedyne dostępne rozwiązanie, dzięki któremu można otrzymać pieniądze na rozliczenie się z długów. Należy jednak uważać na to, aby nie wpaść w spiralę zadłużeń, dlatego też warto wcześniej przeanalizować swoje możliwości i priorytety.

Cezary Mański

Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora