Polski Ład to kolejny sztandarowy program rządzącej partii Prawo i Sprawiedliwość, który odbija się szerokim echem w przestrzeni publicznej. Zdecydowana większość zapisów procedowanej ustawy dotyczy zmian podatkowych, które z miejsca wzbudziły sporo kontrowersji. Część proponowanych zmian miałaby dotyczyć wyłącznie niektórych grup społecznych, np. przedsiębiorców czy młodych rodziców. Inne z kolei dotyczyć będą wszystkich osób – wśród nich zmiany w progach podatkowych.
- Polski Ład – co to jest?
- Co zmienia Polski Ład?
- Polski Ład i progi podatkowe
- Zmiany podatkowe w Polskim Ładzie – drugi i trzeci próg podatkowy
- Kwota wolna od podatku a Polski Ład
- Polski Ład – likwidacja odpisu składki zdrowotnej od podatku
- Inne zmiany w Polskim Ładzie
- Polski Ład – negatywne opinie i krytyczne głosy
- Kiedy wchodzi Polski Ład?
- Polski Ład a klasa średnia
Polski Ład – co to jest?
Polski Ład, nazywany także Nowym Ładem, to kompleksowa reforma szeregu ustaw, której zapisy obejmują ponad 700 stron druku. Skrócona, uproszczona ulotka kolportażowa tego projektu przygotowana przez PiS mieści się na blisko 120 stronach. To pokazuje, z jak obfitą w zapisy ustawą mamy do czynienia, która już niedługo może wejść w życie. Niedługo, ponieważ jej treść w dalszym ciągu jest procedowana w polskim parlamencie, a do projektu składane są liczne propozycje poprawek. Twórcami tej ustawy są posłowie Prawa i Sprawiedliwości na czele z Jarosławem Kaczyńskim i Mateuszem Morawieckim. Nazwa zaś nawiązuje do propozycji Franklina Roosevelta, 32. Prezydenta Stanów Zjednoczonych, który projektem „Nowy Ład” przeciwdziałał skutkom Wielkiego Kryzysu z lat 1929-1933.
Co zmienia Polski Ład?
Słuchając debaty publicznej, można odnieść wrażenie, że obóz rządzący i opozycja mówią o dwóch zupełnie innych projektach. Powodem takiego stanu rzeczy jest fakt, że Polski Ład niesie nie tylko korzyści dla obywateli, ale także i obciążenia. Czego dokładnie dotyczą potencjalne zmiany wprowadzane przez procedowany Polski Ład? Przede wszystkim szeroko pojętych finansów – są to w dużej mierze zmiany podatkowe, nowe pakiety finansowe oraz ulgi dla niektórych przedsiębiorców. Nie należy jednak popadać w huraoptymizm – zmiany podatkowe tylko w mniejszości zadziałają na korzyść podatników i to nie na wszystkich. Nic więc dziwnego, że pomysłodawcy bronią Polskiego Ładu, natomiast opozycja wytyka liczne niedogodności i zmiany niekorzystne dla obywateli.
Polski Ład i progi podatkowe
Najważniejszymi zmianami, które wpłyną na życie zdecydowanej większości Polek i Polaków jest podwyższenie progu podatkowego. Próg podatkowy to umowna granica, poniżej której płaci się niższą stawkę podatkową wynoszącą 17%. Od nadwyżki dochodu przekraczającej próg podatkowy płaci się zwiększoną stawkę 32%. Umowna granica od roku 2009 po dziś dzień wynosi 85.528 złotych rocznie po odliczeniu kwoty wolnej od podatku. Należy jednak pamiętać o jeszcze jednej daninie, tzw. „solidarnościówce” płaconej przez osoby zarabiające powyżej 1.000.000 złotych. Ten podatek, nieformalnie nazywany „trzecim progiem” wynosi 4% od uzyskanego rocznego dochodu. Progi te mogą się jednak zmienić, gdyż takie założenia przedstawiają zapisy procedowanego Polskiego Ładu.
Zmiany podatkowe w Polskim Ładzie – drugi i trzeci próg podatkowy
Aktualne zasady dla osoby zarabiającej 120.000 złotych wyglądają następująco: do kwoty 85.528 złotych zapłaci ona 17% podatku, a od pozostałych 34.472 złotych odprowadzi 32% podatku. Zakładane zmiany mają podnieść próg podatkowy z 85.528 złotych do równych 120.000 złotych. Oznacza to, że osoby zarabiające rocznie równo lub mniej niż 120.000 złotych będą odprowadzać wyłącznie 17% podatku od dochodu. Powyżej tej kwoty w dalszym ciągu obowiązuje podwyższona stawka 32% i danina solidarnościowa. Dla podatnika zarabiającego między 85 a 120 tysięcy złotych rocznie jest to dobra wiadomość, zaoszczędzą w ten sposób kilkaset złotych rocznie. To rozwiązanie jednak jest problematyczne dla samorządów, czyli każdej z ponad 2400 polskich gmin. Zmiany te powodują uszczuplenie najważniejszego źródła dochodów, co oznacza zahamowanie inwestycji lokalnych.
Kwota wolna od podatku a Polski Ład
Zmiany będą dotyczyć także kwoty wolnej od podatku, czyli pewnej sumy dochodu, od której nie płaci się podatku. Obecna wysokość tej kwoty jest zmienna i może sięgnąć maksymalnie 8.000 złotych. Po zmianach ma ona zostać znacznie podniesiona i wyniesie aż 30.000 złotych, co ma znaczenie dla wielu osób pracujących za najniższe wynagrodzenia. Oznacza to, że w przypadku miesięcznych dochodów do 2500 złotych nie będzie płacony PIT. Podobnie jak w kwestii progów podatkowych, tak i tu ucieszą się podatnicy, bez względu na formę zatrudnienia. Powodów do niezadowolenia doszukiwać się mogą gminy i miasta na prawach powiatu, szczególnie te największe – Warszawa, Łódź, Kraków czy Wrocław. Dla nich straty budżetowe będą liczone w setkach milionów złotych, co ponownie oznacza konieczność cięcia wydatków publicznych i zahamowania inwestycji.
Polski Ład – likwidacja odpisu składki zdrowotnej od podatku
Dwie najważniejsze zmiany zdecydowanie ucieszą „przeciętnego Kowalskiego”, trzecia natomiast zdecydowanie nie przypadnie podatnikom do gustu. Polski Ład planuje likwidację odpisu składki zdrowotnej od podatku, co w praktyce oznacza zwiększenie uszczerbku podatkowego o dotychczas odpisywane 7,75%. Zmiana ta dotknie nie tylko samozatrudnionych, ale także zleceniobiorców, pracowników etatowych i emerytów. Reagując na niezadowolenie społeczne z tego zapisu, rząd postanowił wprowadzić częściowe ulgi dla klasy średniej, czyli osób zarabiających do 133.692 złotych. Jednak tu także jest haczyk – jako „klasa średnia” zakwalifikowani zostali wyłącznie przedsiębiorcy i osoby zatrudnione na umowie o pracę. Co więcej, aby przedsiębiorca mógł skorzystać z częściowej ulgi, musi się on rozliczać skalą, nie podatkiem liniowym.
Inne zmiany w Polskim Ładzie
Tak jak wspominaliśmy, Polski Ład to ponad 700 stron dokumentu, który zawiera w sobie mnóstwo zmian. Nie sposób opisać je wszystkie w jednym, zwartym artykule, dlatego wymienimy tylko najważniejsze zapisy:
- Utworzenie Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego. Na każde drugie i kolejne dziecko będzie przysługiwać specjalne świadczenie w wysokości 12.000 złotych. Pieniądze wypłacane będą między 12. a 36. miesiącem życia dziecka.
- Ustanowienie gwarancji kredytowej zwanej „Mieszkanie bez wkładu własnego”. BGK będzie gwarantować w imieniu osoby nieposiadającej prawa własności do lokalu wkład własny do 20 procent kwoty kredytu, nie więcej jednak niż 100.000 złotych.
- Zmiana zasad przenoszenia ruchomości z leasingu do majątku prywatnego. Aby nie płacić podatku dochodowego, wystarczyło posiadanie ruchomości przez 6 miesięcy, obecnie czas ten zostanie wydłużony do 5 lat.
- Zwiększenie metrażu domów bez pozwoleń z 35 m2 do 70 m2. Oznacza to, że domy, których metraż nie przekroczy 70 m2 będą mogły powstawać w oparciu o zgłoszenie, nie zaś o administracyjne pozwolenie na budowę domu.
- Zwolnienie pracowników zatrudnianych „na czarno” z odpowiedzialności karno-skarbowej. Jeśli nielegalnie zatrudniony pracownik złoży donos do stosownej instytucji, ZUS i US będzie dochodzić roszczeń tylko od pracodawcy.
Polski Ład – negatywne opinie i krytyczne głosy
Plany wprowadzenia Polskiego Ładu spolaryzowały nie tylko polityków, ale samo społeczeństwo. Pod adresem PiS pada szereg oskarżeń, głównie ze strony samorządowców, mikro- i małych przedsiębiorców oraz samozatrudnionych. To właśnie te trzy grupy najpoważniej ucierpią wskutek wprowadzenia zmian w Polskim Ładzie. Jarosław Gowin – do niedawna koalicjant Prawa i Sprawiedliwości – we wrześniowym wystąpieniu stwierdził, że jest to „socjalistyczne oszustwo”. Ze strony specjalistów padają takie określenia, jak „ekonomiczny Frankenstein”, „zakalec polityczny”, zaś politycy opozycji spopularyzowali przeinaczenie „Polski Wał”. Zdecydowana większość mediów specjalistycznych i pism branżowych także prowadzi negatywną retorykę, zwracając uwagę że garść plusów obwarowana jest szeregiem minusów.
Kiedy wchodzi Polski Ład?
Atmosferę wokół zmian dodatkowo podgrzewa vacatio legis Polskiego Ładu, czyli okres od uchwalenia zmian do ich faktycznego wprowadzenia. Jeśli Senat nie będzie grać na czas, Sejm błyskawicznie odrzuci poprawki, a Prezydent natychmiast podpisze ustawę, to Polski Ład wejdzie w życie od 1.01.2022 roku. Oznacza to nieco ponad 2 miesiące na przygotowanie się do zmian podatkowych, co dla przedsiębiorców i samorządów jest niezwykle krótkim okresem. Już teraz część doradców prawnych i podatkowych oferuje usługi „przygotowania firmy do wejścia w życie Polskiego Ładu”. Nic dziwnego – zapoznanie się z zapisami ponad 700 stron ustawy to jedno, a przygotowanie odpowiedniej strategii podatkowej to zupełnie co innego.
Polski Ład a klasa średnia
Jeśli czytasz ten artykuł i myślisz, że Ciebie Polski Ład nie dotyczy i nie musisz się w niego wczytywać – jesteś w błędzie. Każdy, nawet „przeciętny Kowalski” także powinien zapoznać się ze zmianami tej ustawy by wiedzieć, czy od nowego roku jego budżet domowy zostanie uszczuplony. Należy też pamiętać, że każde kolejne obciążenie przedsiębiorcy poskutkuje wzrostem cen towarów i usług. O ile firmy zrekompensują sobie straty spowodowane wzrostem danin, o tyle pracownicy etatowi zdani są na ewentualne podwyżki pracodawców. Paradoksalnie więc emeryci i pracownicy bez podwyżek stracą najwięcej – to, co zostanie podniesione przez rząd zostanie szybko skonsumowane przez rosnącą inflację.