Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień. Co nam daje i jak je uzyskać?

Orzeczenie o niezdolności do pracy oraz orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji mogą być podstawą do otrzymania pewnych ulg.  Osoby posiadające jedno z nich mogą też skorzystać z jednego z dodatkowych uprawnień. Przywileje są podobne do tych, jakie posiada osoba z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. Niezdolność do samodzielnej egzystencji lub brak możliwości wykonywania pracy muszą być potwierdzone wskazaniem lekarskim. W poniższym artykule podpowiemy jak je zdobyć i jakie ulgi i udogodnienia zostały przygotowane dla osób posiadających odpowiednie orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień.

Orzeczenie o wskazaniu do ulgi i uprawnień

Aby móc skorzystać z dodatkowych możliwości niezbędne jest wcześniejsze otrzymanie lekarskiego orzeczenia o wskazaniu do ulg i uprawnień. Uzyskane w ten sposób przywileje to nie tylko różne uprawnienia, ale również pomoc finansowa. Wiele osób znajdujących się w trudnej sytuacji zdrowotnej lub z niewielkimi dochodami jest zmuszona do korzystania z chwilówek i pożyczek. Zamiast tego warto postarać się o dodatkowy zasiłek pielęgnacyjny. Może okazać się bowiem nieocenioną pomocą finansową.

Dziś możesz więc zapoznać się z naszym artykułem, gdzie wskażemy jakie podmioty mogą wydać odpowiednie orzeczenie i jakie przywileje można dzięki temu otrzymywać. Sprawdzimy także, gdzie należy złożyć wniosek o orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień.

Co to jest orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień?

Czym jest orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień? Dokument taki potwierdza prawo danej osoby do skorzystania z uprawnień i ulgi. Mowa o tych samych ulgach i uprawnieniach, jakie posiada osoba z orzeczeniem niepełnosprawności. 

Komu przysługuje orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień?

Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień przysługuje osobom znajdującym się w odpowiednim stanie prawnym lub zdrowotnym. Orzeczenie może otrzymać osoba po ukończeniu szesnastego roku życia. Konieczne jest także posiadanie jednego z orzeczeń wydanych przez lekarza – orzecznika ZUS. Dotyczy to następujących orzeczeń:

• orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy
• orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy
• orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji
• orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji i całkowitej niezdolności do pracy

Takie orzeczenie przysługuje także osobom, które przed 1998 rokiem dostały orzeczenie Komisji do spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia lub komisję lekarską MON i MSW:

• orzeczenie o I grupie inwalidzkiej
• orzeczenie o II grupie inwalidzkiej
• orzeczenie o III grupie inwalidzkiej

Osoby posiadające orzeczenie o grupie inwalidzkiej wydane w 1998 roku lub później mogą natomiast postarać się o uzyskanie orzeczenie o niepełnosprawności. 

Brak możliwości pracowania lub problem z samodzielnym funkcjonowaniem to podstawa do wydania orzeczenia

Podsumowując, do otrzymania orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień klasyfikowane są osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji oraz nie mogące świadczyć pracy. Warto więc przyjrzeć się bliżej tym pojęciom.

Niezdolność do samodzielnej egzystencji

Co to właściwie jest samodzielna egzystencja? Chodzi o możliwość zaspokojenia własnych potrzeb bytowych samodzielnie. Chodzi nie tylko o potrzeby fizjologiczne, możliwość samodzielnego ubierania się, czy odżywianie. Samodzielna egzystencja zakłada także możliwość samodzielnego załatwiania spraw w urzędzie oraz zadbanie o swoje potrzeby bez ryzyka pogorszenia swojego stanu zdrowia.

Dokładny opis kryteriów samodzielnej egzystencji został przedstawiony w Art. 13 ust. 5. Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Mowa tam o naruszonej sprawności organizmu, które skutkuje koniecznością długoterminowej lub stałej opieki osoby trzeciej i jej pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb danej osoby. Są więc dwie przesłanki uprawniające do wydania orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji:

• konieczność stałej lub długotrwałej opieki osoby trzeciej i jej pomocy w zaspokajaniu potrzeb życiowych
• naruszenie sprawności organizmu

Na czym polega w tym przypadku pomoc osoby trzeciej?

Pomoc osoby trzeciej w zaspokojeniu potrzeb bytowych może polegać między innymi na:

• gotowanie, pomoc w jedzeniu
• utrzymanie higieny osobistej
• potrzeby fizjologiczne
• ogrzewanie domu
• robienie zakupów
• sprzątanie, utrzymanie domu w czystości
• zapłacenie rachunków, załatwianie spraw urzędowych

Jakie uprawnienia ma osoba niezdolna do samodzielnej egzystencji?

Osoba niezdolna do samodzielnej egzystencji ma dodatkowe uprawnienia. Może ubiegać się o świadczenie “500+” z ZUS-u. Należy jej się także dodatek pielęgnacyjny do renty z tytułu niezdolności do pracy , emerytury i świadczenia przedemerytalnego.

Częściowa niezdolność do pracy a całkowita niezdolność do pracy

Co należy rozumieć przez częściową niezdolność do pracy, a czym jest całkowita niezdolność do pracy? O częściowej niezdolności do pracy mówimy, gdy dana osoba w dużym stopniu utraciła zdolność wykonywania swoich obowiązków, do których posiadała kwalifikacje.

Całkowita niezdolność do pracy oznacza natomiast brak możliwości świadczenia jakiejkolwiek pracy.  Otrzymanie jednego z wymienionych orzeczeń musi być poprzedzone złożeniem odpowiedniego wniosku w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Następnie wnioskujący zostanie umówiony na wizytę – badanie lekarskie. Wykonuje je lekarz orzecznik ZUS. Decyzja w sprawie przyznania orzeczenia o niezdolności do pracy zostanie wydana w ciągu 30 dni.

Niezdolność do pracy – jakie uprawnienia?

Osoba z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy otrzymuje możliwość ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Przysługuje także możliwość otrzymywania zasiłku pielęgnacyjnego. Zasiłek pielęgnacyjny zwiększa wysokość świadczenia rentowego.

Orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub pracy – jakie kryteria?

Orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy lub orzeczenie o niesamodzielności (niezdolność do samodzielnej egzystencji) są przekładane na orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Jaki stopień można otrzymać w konkretnych sytuacjach?

Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym

Podstawą do wydania orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu znacznym są:

• orzeczenie o I grupie inwalidzkiej
• orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji
• orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji
• orzeczenie o długotrwałej lub stałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (posiadając zasiłek pielęgnacyjny)

Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym

Takie orzeczenie otrzymają osoby, które mogą przedstawić:

• orzeczenie o II grupie inwalidzkiej
• orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy

Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim

Otrzymanie orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu lekkim jest możliwe dla osób, które mają:

• orzeczenie o III grupie inwalidzkiej
• orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy
• orzeczenie o długotrwałej lub stałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (osoby nieposiadające prawa do zasiłku pielęgnacyjnego)

Jak złożyć wniosek o orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień?

Przede wszystkim możliwe jest to dla osób, które posiadają odpowiednie orzeczenie. To takie same dokumenty, jak w przypadku osób niepełnosprawnych. Osobą odpowiedzialną do wydania takiego orzeczenia jest lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Warto więc złożyć do ZUS wniosek o orzeczenie niezdolności do pracy lub orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Kto może złożyć taki wniosek?

• osoba niezdolna do samodzielnej egzystencji lub pracy i posiadająca takie orzeczenie
• opiekun prawny lub rodzic – w przypadku osoby, która nie ukończyła osiemnastego roku życia.

Podczas wnioskowania o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień należy przygotować posiadane orzeczenie:

• orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji
• orzeczenie o niezdolności do pracy (częściowej lub całkowitej)
• orzeczenie o inwalidztwie 

Wniosek powinien być też uzupełniony dokumentami potwierdzającymi stan zdrowia. Należy do nich dokumentacja medyczna, zaświadczenia od lekarzy, dokumentacja dotychczasowego leczenia, karty informacyjne ze szpitala, itp. Jeśli posiadasz inne dokumenty, na przykład potwierdzające leczenie psychiatryczne, także warto dodać je do dokumentacji.

Ile trzeba czekać na wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień?

Komplet dokumentów oraz wniosek o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień trzeba złożyć w powiatowym zespole do spraw orzekania niepełnosprawności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wtedy trzeba poczekać na podanie terminu posiedzenia składu orzekającego:

• do 30 dni od złożenia wniosku
• do dwóch miesięcy od momentu złożenia wniosku, gdy sprawa okazuje się skomplikowana – wtedy zespół potrzebuje więcej czasu na rozpatrzenie Twojego wniosku

Po otrzymaniu pisma z ZUS z terminem posiedzenia składu komisji orzekającej należy stawić się w ustalonym terminie. Obecność wnioskodawcy jest obowiązkowa. Jeżeli z uzasadnionego powodu (jak np. wypadek, choroba) nie możesz stawić się w danym miejscu, zespół orzekający ustali nowy termin posiedzenia w ciągu 14 dni. Jeśli natomiast nie uzasadnisz i nie usprawiedliwisz swojej nieobecności, zespół po prostu odrzuci wniosek.

Po posiedzeniu komisji orzekającej musisz poczekać do 14 dni na wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień. Dokumenty zostaną wysłane pocztą na wskazany we wniosku adres. Można je też odebrać osobiście w urzędzie, trzeba natomiast o takiej chęci poinformować komisję.

Ile jest ważne orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień? Czy trzeba je przedłużać?

JAk długo ważne jest orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień? Termin ważności nie jest ściśle określony jakimiś przepisami. To wyznaczony przez ZUS lekarz orzecznik podejmuje decyzję o długości ważności orzeczenia. 

W przypadku orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji termin zwykle nie jest dłuższy, niż 5 lat. Wyjątkiem są sytuacje, w których zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej nie ma szans na poprawę stanu zdrowia. Wtedy lekarz orzecznik wydaje orzeczenie na dłuższy okres. Jednocześnie warto wiedzieć, że polskie przepisy nie przewidują tu możliwości żadnego odwołania się od decyzji orzecznika. Jeśli orzeczenie nie zostanie wydane lub jego termin będzie krótszy, niż chcesz, niestety nie masz tu zbyt wielu możliwości. 

Jak przedłużyć ważność orzeczenia?

Gdy termin ważności orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień kończy się, musisz znów udać się na komisję. W tym celu należy się skontaktować z powiatowym zespołem do spraw orzekania niepełnosprawności w ZUS i powtórzyć całą procedurę.

Jakub Bielecki

Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora