Lichwa, czyli nieuczciwe pożyczki. Jak uniknąć oszustwa?

Korzystając z produktów finansowych, najczęściej patrzy się na obowiązujące koszty. Jeśli te są wysokie, to zazwyczaj nasza uwaga zostaje skierowana na inne, lepsze oferty. Niestety, nie każdy ma na tyle wysoką zdolność kredytową, aby do woli przebierać w ofertach banków i najpopularniejszych firm pożyczkowych. Taka sytuacja to spore pole do popisu dla wszelkiego rodzaju oszustów, którzy korzystając z desperacji klientów, naciągają ich na nieuczciwie oprocentowane pożyczki. Taką wątpliwą moralnie praktykę określa się jako lichwa, a my postanowiliśmy pomóc naszym czytelnikom w unikaniu jej. 

Czym jest lichwa? Definicja pojęcia 

Dla wielu osób słowo “lichwa” brzmi dość obco, staropolsko, bądź najzwyczajniej w świecie – nietypowo. Trudno się temu dziwić, zważywszy na to, że wyraz ten jest używany coraz rzadziej, a w mowie potocznej zastępowany jest synonimami bądź zapożyczeniami z języków obcych. 

Co oznacza lichwa? Pojęcie to jest równoznaczne z udzielaniem pożyczek na przesadnie wysoki procent, działając przy tym w sposób niemoralny, a czasem również nieuczciwy. Jako lichwiarza określić można podmiot, który udziela pożyczki osobom znajdującym się w szczególnie złej sytuacji. Najczęściej lichwiarze żerują na desperacji osób potrzebujących pożyczki, wynikającej m.in. z konieczności opłacenia leków lub spłaty długów. 

Czy lichwa to przestępstwo? 

Lichwiarstwo jest przestępstwem, o czym mówi Kodeks Karny: 

Art. 304. § 1. Kto, wyzyskując przymusowe położenie innej osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, zawiera z nią umowę, nakładając na nią obowiązek świadczenia niewspółmiernego ze świadczeniem wzajemnym, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Jakie są rodzaje lichwy?

Nie każda pożyczka to lichwa. Wręcz przeciwnie – w większości przypadków o wiele łatwiej natrafić na dobrą ofertę. Szczególnie, jeśli przy wyborze sugerujemy się opiniami użytkowników i rankingami pożyczek. Mimo tego, warto zachować szczególną ostrożność, ponieważ lichwa przyjmuje różne formy. 

Jaką postać przyjmuje lichwa?

• chwilówki – niewielkie pożyczki, cechujące się wyjątkowo krótkim czasem spłaty. W sporej części przypadków taka lichwa nie tylko jest bardzo wysoko oprocentowana, ale również zmusza klienta do spłaty zobowiązania nawet w ciągu tygodnia. Dobre chwilówki z kolei to takie, które mają uczciwe RRSO, a ich okres kredytowania to minimum 30 dni. 
• nieuczciwa hipoteka – pod pozorem udzielania pożyczki z zabezpieczeniem hipotecznym, lichwiarze narzucają wysokie oprocentowanie, które z czasem rośnie. Celem takiego oszustwa jest doprowadzenie klienta do problemów ze spłatą zobowiązania, aby przejąć jego nieruchomość lub wyłudzić od niego spore kwoty. 
• zastaw – tutaj należy rozwiać wątpliwości, ponieważ nie każda pożyczka pod zastaw to lichwa. Jak rozpoznać lichwiarza? Udzielana przez taki podmiot pożyczka z zastawem cechuje się tym, że przedmiot zastawu jest wyceniany niewspółmiernie nisko, a warunki zobowiązania są wyjątkowo niekorzystne. Wysokie oprocentowanie, krótki czas spłaty, spore prowizje – na to wszystko należy uważać, aby nie stracić swojego majątku. 

Lichwa a polskie prawo

18 grudnia 2022 r. w życie weszły przepisy ustawy antylichwiarskiej, co dla polskich konsumentów jest bardzo dobrą wiadomością. Pożyczki, chwilówki, a nawet zakupy ratalne są objęte limitami kosztów ich udzielania. Wysokość dodatkowych prowizji i marży nie może przekraczać 45% całkowitej kwoty zobowiązania w całym okresie trwania umowy. Obowiązują również limity w postaci odsetek ustawowych. 

Dodatkową ochroną polskich konsumentów przed lichwą jest ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku. Zgodnie z jej zapisami, informacje o kosztach zobowiązań muszą być przedstawione klientowi w sposób zrozumiały i czytelny. Ponadto, każdy klient ma prawo odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni bez podania przyczyny. 

Jak chronić się przed lichwą?

W zalewie setek ofert pożyczek, chwilówek i innych produktów finansowych, znalezienie dobrej propozycji wydaje się być niełatwym zadaniem. Na szczęście zainteresowani nie są zdani jedynie na siebie. Postanowiliśmy pomóc naszym czytelnikom i przedstawić skuteczne sposoby na uchronienie się od lichwy. 

Jak uniknąć lichwy?

• Sprawdź opinie o pożyczce – internauci chętnie dzielą się swoimi wrażeniami, tym bardziej, jeżeli były one negatywne. Niska średnia ocen to znak, że rozsądniej będzie poszukać alternatywnej opcji. 
• Szukaj pożyczki w rankingach – rankingi chwilówek zawierają jedynie najlepsze rozwiązania, cieszące się uznaniem zarówno użytkowników, jak i branżowych specjalistów. Ta metoda niesie za sobą dodatkową korzyść, ponieważ pozwala zaoszczędzić cenny czas.
• Przeanalizuj ofertę – jeżeli RRSO danej propozycji i przewidywane kary za opóźnienia w spłacie są wyjątkowo wysokie, to może oznaczać to podejrzaną ofertę. gdy natomiast nie możemy nigdzie znaleźć tak istotnej informacji, to możemy być pewni, że jest to próba oszustwa lub wyłudzenia. 
• Uważaj na szczegóły – firma pożyczkowa chce od Ciebie przelewu uwierzytelniającego na dużą kwotę? Niepokoją Cię niezrozumiałe zapisy w regulaminie korzystania z usługi? Nie warto ignorować takich aspektów, ponieważ stanowią one przesłanki o tym, że możemy natknąć się na lichwiarza. 

Źródła:

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf

https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/ustawa-antylichwiarska-juz-obowiazuje-to-koniec-naciagactwa

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111260715/U/D20110715Lj.pdf

Cezary Mański

Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora