Karta prepaid – co to jest i jak działa karta przedpłacona?

Zakupy za pomocą karty debetowej lub kredytowej stały się codziennością współczesnego systemu bankowego. Zamiast nosić portfel z banknotami i monetami, coraz większa liczba osób wybiera rozliczenia bezgotówkowe. Do rozliczeń bezgotówkowych służy także karta prepaid, która w wielu krajach na świecie – także i w Polsce – cieszy się popularnością. Co to jest karta prepaid? Jak działa karta przedpłacona? Kto i kiedy może z niej skorzystać? Na te pytania odpowiemy w dzisiejszym artykule.

Popularność sprzedaży przedpłaconej

Wydawać by się mogło, że konsument zawsze dąży do zakupu tylko takiego towaru, który może otrzymać natychmiast po zapłacie. Okazuje się jednak, że sprzedaże przedpłacone – czyli zapłata przed wyborem i otrzymaniem faktycznego dobra – cieszą się niezwykłą popularnością. Transakcja taka polega na wniesieniu z góry konkretnej opłaty, by móc ją wykorzystać w określonym przez podmiot czasie. Doskonałym przykładem takiej usługi jest doładowanie telefonu komórkowego pakietem taryfikacyjnym, np. 50 złotymi. Przez 30 dni od wykonania doładowania można te środki wykorzystać na minuty rozmów, jednostki SMS-ów czy pakiet internetowy. Na podobnej zasadzie działają liczniki przedpłatowe energii elektrycznej – rozwiązanie niezwykle popularne w Wielkiej Brytanii i na Zachodzie Europy. Zamiast otrzymywać prognozę zużycia prądu, konsumenci doładowują licznik prądu określoną kwotą, która pozwala im korzystać z konkretnej liczby kilowatogodzin. Podobnych przykładów jest mnóstwo i coraz to nowsze branże korzystają ze sprzedaży przedpłaconej, chociażby w formie voucherów upominkowych.

Karta prepaid – co to jest?

Środki przedpłacone są deponowane na rozmaity sposób – w wirtualnych portmonetkach, w postaci kodu dostępu, a najczęściej na specjalnej karcie. Trzeci ze sposobów, czyli karta prepaid to zdecydowanie najpopularniejszy sposób na przechowywanie i posługiwanie się środkami płatniczymi. Posiada ona tyle jednostek rozliczeniowych, ile dana osoba wpłaciła na kartę. Niekiedy jednak operator może zwiększyć nasze saldo o premię, na przykład po doładowaniu powyżej 200 złotych otrzymamy dodatkowe 10 złotych. Nigdy jednak nie może samowolnie pomniejszyć wpłaconych środków, o ile te nie uległy „przeterminowaniu”. Każdy operator zastrzega ważność wpłaconych środków, najczęściej jest to 30 dni w telefonii komórkowej lub 365 dni w pozostałych branżach. Przeciwnie do kart debetowych czy kredytowych, karta prepaid nie ma „wybitych” danych osobowych – działa ona metodą na okaziciela. Karty prepaid bardzo często kupowane są w formie podarunku – z tego powodu szata graficzna z reguły nawiązuje do świętowania, celebracji.

Gdzie można kupić i doładować kartę przedpłaconą?

Popularność kart prepaid sprawia, że niemal każda większa jednostka handlowa lub sklep sieciowy posiada własną formę sprzedaży przedpłaconej. Takie karty możemy nabyć stacjonarnie w wybranym sklepie lub zamówić drogą elektroniczną. Zdecydowana większość kart prepaid oferuje możliwość regularnego doładowania – po jej wykorzystaniu nie trzeba kupować nowego „plastiku”. Zarówno zasilenie nowymi środkami, jak i weryfikacja salda możliwa jest bezpośrednio w sklepie stacjonarnym. Nieco inaczej sprawa wygląda przy kartach prepaid zamawianych i wydawanych przez konkretne banki. Tutaj konieczne jest złożenie formalnego wniosku, okazanie dowodu osobistego i ścisłe postępowanie według procedur. Komisja Nadzoru Finansowego zakazała bowiem anonimowego wydawania bankowych kart prepaid w obawie przed malwersacjami finansowymi. Karta przedpłacona z banku jest wydawana z wytłokiem imienia i nazwiska osoby, która może posługiwać się danym „plastikiem”. Te ścisłe procedury rekompensowane są nieograniczoną możliwością wydawania środków – z karty bankowej prepaid można skorzystać w każdym sklepie.

Kto może używać karty prepaid?

Zdecydowana większość kart prepaid działa w systemie „na okaziciela”, co oznacza, że każdy może z niej korzystać. Nie musi to być koniecznie ta osoba, która kupiła i doładowała kartę przedpłaconą – stąd popularne jest wręczanie jej na prezent. Nie zawsze jednak można wejść do interesującego nas sklepu, wybrać szatę graficzną „plastiku” i dokonać przedpłaty w kasie. Niektóre karty bowiem charakteryzują się ograniczoną dostępnością lub koniecznością spełnienia pewnych warunków, by móc ich używać. Do takich przykładów należą karty paliwowe, które dostępne są wyłącznie dla przedsiębiorców – nie mając firmy nie skorzystamy z prepaidu. Nim otrzymamy plastik, konieczne będzie podanie swoich danych osobowych, danych firmy oraz oszacowanie miesięcznych wydatków u danego sprzedawcy. Część koncernów paliwowych zastrzega sobie możliwość wydania karty paliwowej tylko powyżej pewnej deklaracji regularnego korzystania. Co więcej, taki prepaid może być wykorzystany albo przez konkretną osobę, albo w celu pokrycia wydatków konkretnego pojazdu. Na karcie wytłacza się nazwę firmy i dane pracownika lub numer rejestracyjny.

Gdzie można korzystać z kart prepaid?

Karty prepaid można używać tylko u tego sprzedawcy, u którego nastąpił zakup „plastiku”. Jak można się domyślić, doładowanie karty także następuje u tego sprzedawcy, u którego doszło do zakupu karty. Nie możemy więc pójść do sklepu odzieżowego Stradivarius, by kupić kartę paliwową do Orlenu lub doładować „plastik” od sklepu Carrefour. Podobnie też Stradivarius nie będzie honorować karty prepaid od Bershki, mimo iż oba sklepy należą do jednej grupy kapitałowej Inditex. Zasada jest więc prosta: tam, gdzie kupuję podarunkową kartę prepaid, tam też ją doładowuję i wydaję jej środki. Jest to pewnego rodzaju ograniczenie, które najczęściej wymienia się jako bezpośrednią wadę kart prepaid. Wyjątek stanowią karty bankowe, które – jak wcześniej wspominaliśmy – mogą być użyte w każdym sklepie. Jednak zarówno karty bankowe prepaid, jak i te ofertowane przez sklepy nie mogą zostać wymienione na faktyczną gotówkę. To także pewnego rodzaju wada tego rozwiązania – raz doładowane środki na zawsze pozostaną u danego sprzedawcy.

Karta przedpłacona jako benefit pozapłacowy

Coraz powszechniejszą praktyką jest wręczanie kart przedpłaconych pracownikom w formie benefitu pozapłacowego. Z punktu widzenia pracodawcy jest to metoda niezwykle atrakcyjna finansowo – nie trzeba bowiem oskładkować ani opodatkować takich pieniędzy, jak standardowe wynagrodzenie. Zakup takich kart może zostać uznany jako koszt przedsiębiorcy, a co za tym idzie – rozliczony z odliczeniami podatkowymi. Ponadto to wygodny sposób na motywowanie zatrudnionych osób i docenianie ich zasług za – przykładowo – długi staż pracy. Tym sposobem pracownicy czują się docenieni, a karta prepaid to atrakcyjny dodatek do gratulacji i uśmiechu przełożonego. Co więcej, wiele firm obsługujących w ten sposób klientów korporacyjnych oferuje atrakcyjne zniżki na „hurtowy” zakup kart przedpłaconych. Wręczenie karty przedpłaconej najczęściej ma charakter dodatku stażowego, premii uznaniowej czy podarunku świątecznego. Nie należy więc być zaskoczonym, gdy zamiast „żywej gotówki” otrzymamy kartę przedpłaconą w formie upominku firmowego.

Zalety i wady kart prepaid

Już podczas charakteryzowania kart przedpłaconych można dostrzec niepodważalne zalety, ale też i konkretne wady takiej propozycji. Nic dziwnego – jak każde rozwiązanie, tak i to ma swoje silne i słabe strony.

Do zalet kart prepaid należą przede wszystkim:

• Możliwość kontrolowania wydatków własnych lub bliskiej nam osoby, np. dziecka czy seniora;
• Powszechność rozwiązania – niemal każdy większy sklep, punkt usługowy czy „sieciówka” oferuje własne karty prepaid;
• Posługiwanie się większością kart „na okaziciela”, dzięki czemu możemy zakupić kartę przedpłaconą w formie upominku;
• Brak większych strat finansowych – w przypadku kradzieży lub zgubienia tracimy tylko te środki, które były przedpłacone, nie narażamy się na „czyszczenie konta”;
• Prostota działania całego systemu, dzięki czemu możemy nauczyć nasze dziecko odpowiedzialnego wydawania środków z konta bankowego;

Nie należy jednak przymykać oka na niedogodności i ograniczenia związane z kartami przedpłaconymi. Te bowiem odczujemy prędzej czy później i nic z tym nie zrobimy.

Do minusów kart prepaid należy zaliczyć poniższe elementy:

• Brak możliwości wypłaty środków z bankomatu lub wymienienia ich na realną gotówkę w przypadku nagłej potrzeby finansowej;
• Niezwykle wąski zakres zastosowania – kartę prepaid inną niż bankowa można wykorzystać tylko w danej sieci sklepów;
• Brak możliwości określenia właściciela karty sprawia, że potencjalny złodziej będzie mógł swobodnie z niej skorzystać;
• Brak zabezpieczeń w postaci wytłoczonego imienia i nazwiska, numeru PIN czy innych „ograniczników” dostępu;
• Pieniądze znajdujące się na karcie prepaid mają określony termin ważności, a niewykorzystanie ich skutkuje utratą środków;

Tomasz Marczewski

Specjalista SEM i SEO. Jego celem jest pomagać osobom zadłużonym i dostarczać im odpowiedzi na wszystkie pytania związane z finansami osobistymi. Pasjonat podróży, motoryzacji i technologii blockchain. Zobacz pozostałe artykuły autora