W czasach starożytnych rozwód był sprawą czysto prywatną. Odbywał się poprzez porozumienie i oświadczenie stron, bez udziału sądów lub innych instytucji. Dziś sprawa nie wygląda tak prosto. Rozwód oznacza koniec związku małżeńskiego, a tym samym pewne przywileje partnerów przestają funkcjonować. Nawet jednak jeśli strony chcą rozwiązać związek małżeński w sposób polubowny, muszą liczyć się z przejściem procesu sądowego. Ugodowe rozwody to rzadkość, nawet w ich przypadku należy uwzględnić pewne koszty rozwodu.

Jakie są koszty rozwodu?

Zanim rozpoczniemy proces związany z rozprawą rozwodową, dobrze najpierw zorientować się jakiego rzędu koszty nas czekają. Niekiedy na fali emocji osoba inicjująca postępowanie, nie ma przemyślanego tematu kosztów, które należy ponieść już na samym początku. 

Do podstawowych kosztów rozwodu należy zaliczyć:

• opłata sądowa w wysokości 600 zł
• opinia biegłych sądowych – od 800 do 2000 zł
• jeżeli sąd powoła mediatora – od 250 do 1000 zł
• jeżeli będzie potrzebny wywiad i opinia kuratora rodzinnego – około 80 zł 
• honorarium prawnika – minimum 3000 zł (właściwie nie ma tu  górnej granicy)
• opinia zespołu sądowych specjalistów –  od 800 do 2000 zł
• dodatkowe koszty rozwodu w przypadku alimentów – ich wysokość zależy od wysokości zasądzenia i czynności, jakie trzeba wykonać

Jak widać, w zależności od stopnia skomplikowania sprawy rozwodowej, koszty sądowe mogą osiągnąć całkiem sporą sumę.

Koszty rozwodu to w dużej części opłaty obowiązkowe

Podstawowym kosztem rozwodu, z którym należy się liczyć wnosząc pozew o rozwód, to opłata sądowa.  Ten koszt to 600 zł. Jeżeli sprawa zakończy się wyrokiem bez orzekania o winie połowa opłaty (300 zł) zostanie zwrócona. Zatem realnie opłata rozwodowa wyniesie 300 zł.  Najczęściej w treści wyroku znajdziemy zapis, mówiący o tym, że  były małżonek powinien zwrócić połowę tych kosztów, czyli 150 zł. Można więc powiedzieć, że rozwodnicy po równo dzielą koszty rozwodu, choć nie zawsze tak jest.

Jeżeli sąd rozpatruje wniosek o podział majątku wspólnego małżonków, należy doliczyć dodatkowe opłaty sądowe. To 300 zł w przypadku zgodnego podziału majątku lub 1000 zł, jeżeli podział majątku jest sporny. (Zobacz, jak zabezpieczyć majątek przed rozwodem).  Sądy rzadko zajmują się podziałem, w zasadzie tylko wtedy, gdy małżonkowie sami ustalili podział i nie wpłynie to znacząco na przedłużenie rozprawy. Zatem większość ustaleń musi nastąpić na drodze wypracowanej z pełnomocnikami. Niekiedy doliczane są dodatkowe opłaty sądowe za tzw. zabezpieczenie roszczenia np. kontakty z dziećmi lub zmiana zabezpieczenia alimentów-  kolejno 100 zł za każdy. Wniosek o eksmisję małżonka ze wspólnie zajmowanego mieszkania również wymaga opłaty sądowej w wysokości 200 zł.

Opłaty sądowe w sprawie rozwodowej – jak zapłacić za rozwód?

Opłaty sądowe należy zapłacić w sądzie, w którym prowadzony jest pozew lub do którego kierowany jest wniosek. 

Koszty rozwodu – opłaty sądowe można uiścić na kilka sposobów

• przelewem bankowym – na stronach internetowych sądów są podane numery rachunków, na które należy dokonać wpłaty
• poprzez platformę E-płatności
• Kasa sądu  – warto jednak wcześniej upewnić się, że w danym sądzie dostępna jest taka forma rozliczeń

Jakie są dodatkowe koszty rozwodu?

Osoby planujące rozwód powinny zdawać sobie sprawę z tego, że koszty rozwodu to nie tylko opłata dla sądu wprowadzoną rozprawę, czy realizację dodatkowych wniosków.

Opinia sądowych specjalistów OZSS

Opiniodawczy zespół sądowych specjalistów to duży dodatkowy koszt rozwodu, który waha się od 800 do 2000 zł. Opinia potrzebna jest zazwyczaj, wtedy gdy strony posiadają małoletnie dzieci i należy sprawdzić, w jaki sposób rozwód wpłynie na ich dobro. Jest to szczególnie istotne w przypadku gdy rodzice mają odmienne żądania lub pomysły co do sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej oraz kontaktów z dziećmi. Zazwyczaj nim przedstawiona zostanie opinia, odbywają się kilkugodzinne badania psychologiczno-pedagogiczne. Obejmują one zarówno małżonków, jak i przede wszystkim dzieci. Jeżeli jakieś zachowanie wzbudzi niepokój i zaistnieje taka potrzeba, dodatkowo może zostać powołany lekarz psychiatra. 

Mediacje rozwodowe a koszty rozwodu

Skierowanie na mediację rozwodową, mogą w znaczący sposób podwyższyć koszt rozwodu. Mediacje, to nic innego jak próba ugodowego załatwienia sprawy przy udziale kwalifikowanego specjalisty. Mediator pozostaje bezstronny i podejmuje rozmowy z udziałem zainteresowanych stron. Rozpoczęcie procedury mediacyjnej nie oznacza ratowania małżeństwa i nie zmierza do wycofania przez zainteresowanych wniosku rozwodowego. Często jest to pole do ustaleń związanych z nowo powstałymi obowiązkami, dotyczącymi małoletnich dzieci. Najczęściej ustala się:

• miejsce zamieszkania dziecka
• wysokość alimentów
• sposób sprawowania władzy rodzicielskiej
• częstotliwość kontaktów

Mediacja rozwodowa kosztuje 150 zł przy pierwszym spotkaniu. Jeżeli to okaże się niewystarczające, każde kolejne to koszt 100 zł.  Łączna kwota nie może przekroczyć 450 zł za wszystkie spotkania.

Dodatkowo małżonkowie muszą doliczyć koszty w przypadku: 

• dojazdów mediatora – na przykład, gdy stan zdrowia jednego z małżonków nie pozwala na opuszczenie miejsca zamieszkania
• koszty wynajęcia pomieszczenia, w którym odbywa się spotkanie- jeżeli odbywa się poza miejscem sprawowania pracy mediatora
• koszty korespondencji

Zazwyczaj mediacja rozwodowa kończy się na dwóch lub trzech spotkaniach. Jeżeli strony są wyjątkowo zgodne, można poprzestać na jednym. Wszystko zależy od tego, jak wiele jest kwestii spornych i tematów do ustalenia.

Koszt kuratora rodzinnego

Sąd często zarządza wykonanie wywiadu środowiskowego z udziałem kuratora rodzinnego.  Ma on za zadanie sprawdzić, w jakich warunkach wychowuje się dziecko. Koszt wywiadu wykonanego w jednym miejscu to około 80 zł. Może się zdarzyć, że wywiad będzie przeprowadzany w większej liczbie miejsc zamieszkania dziecka np. matki, ojca lub dziadków.

Opinia biegłego sądowego 

W przypadku powołania biegłego sądowego i uzyskania od niego opinii w zakresie danej specjalizacji musimy liczyć się z dodatkowymi kosztami. Sąd może zażądać opinii specjalisty np. psychiatry, lekarza danej specjalizacji lub psychologa. Ponieważ opinia jest wydawana w krótszym czasie niż ta oferowana przez OZSS, automatycznie wpływa to na jej cenę. Koszt badania może kształtować się między 800 a 2000 zł.  Jest to konieczne działanie w przypadku gdy jedno z małżonków musi wykazać i udokumentować swoją sytuację np. niezdolność do pracy z powodu choroby.

Jaki jest koszt rozwodu z adwokatem?

Sama porada prawna w sprawie rozwodowej będzie kosztować kilkaset złotych. Wszystko zależy od tego, jak skomplikowana jest sprawa. Na koszt wpływ ma także to,  jak jest stan faktyczny stron. Koszt porady w sprawie rozwodowej liczony jest za godzinę pracy. Wysokość honorarium za przeprowadzenie całej sprawy rozwodowej kształtuje się od około 3000 zł wzwyż. Dokładna wysokość wynagrodzenia zależy od tego, jak bardzo skomplikowana jest sprawa. Dodatkowo istotne jest czy rozwód będzie z orzekaniem o winie oraz, czy strony posiadają małoletnie dzieci. Jeżeli w grę wchodzą dodatkowe wnioski o zabezpieczenie np. alimentów, miejsca zamieszkania dziecka, sprawowania nad nim pieczy, będzie wiązało się to z dodatkową pracą, a zatem i wyższym wynagrodzeniem. Na ostateczny koszt składają się tak naprawdę wszystkie czynności wykonane przez pełnomocnika, a więc liczba pism procesowych skierowanych do sądu, wniosków i zażaleń.

Do czasu pracy prawnika należy również doliczyć wszystkie spotkania pozwalające na zapoznanie się ze stanem faktycznym i dowodami. Taryfikowany jest również kontakt telefoniczny oraz mailowy z klientem, oraz dokonywanie innych czynności związanych z prowadzeniem sprawy. Zazwyczaj koszt wzrasta w przypadku spraw rozwodowych prowadzonych w dużych miastach oraz kancelariach wyspecjalizowanych w prawie rodzinnym. W przypadku uznanego, dobrego,a tym samym drogiego adwokata, koszty rozwodu mogą znacznie wzrosnąć. W wielu sytuacjach takie działanie pozwala jednak na korzystne rozstrzygnięcie sprawy. To szczególnie istotne, kiedy w grę wchodzi podział dużego majątku,dalsze funkcjonowanie wspólnej firmy małżonków  lub ustalenie opieki nad dziećmi.

Dodatkowe koszty rozwodu w przypadku alimentów

Jeżeli sąd orzeknie o wyłącznej winie za rozkład pożycia małżeńskiego przez jednego z małżonków, mogą zostać zasądzone alimenty. Alimenty te będą przyznane niewiernemu małżonkowi, ponieważ nastąpi znaczne pogorszenie jego sytuacji materialnej. W takiej sytuacji wzrośnie również koszt rozwodu. Strona przegrana ponosi opłaty sądowe związane z alimentami oraz dodatkowe wynagrodzenie dla pełnomocnika strony przeciwnej.

Alimenty mogą być zasądzone również w przypadku nie orzekania o winie lub przy uznaniu obopólnej winy za rozpad pożycia małżeńskiego. Musi nastąpić jednak wtedy wykazanie tzw. niedostatku po stronie strony żądającej alimentów. Mamy tu na myśli sytuację, w której brak środków nie pozwala na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.

Wynagrodzenie dla pełnomocników

Co do zasady koszty sądowe procesu ponosi ten, kto przegrał sprawę. Jednak w przypadku rozwodu opłatę 600 zł ponosi ten,kto wnosi sprawę o rozwód.. Dopiero, jeżeli wygra druga strona zobowiązana jest do zwrotu kosztów. Strona, która przegra płaci również honorarium pełnomocnika drugiej strony. Jeżeli mamy do czynienia z orzeczeniem rozwodu z winy obu stron lub też rozwód bez orzekania o winie koszty będą dzielone na pół. Każdy wówczas płaci do swojego prawnika. Jeżeli chodzi o opinie biegłego sądowego lub OZSS, strony rozliczają te koszty po połowie. Może być też tak, że koszt ponosi ten, kto wystąpił o sporządzenie takiego dokumentu. 

Sądy wyznaczają również koszty, jakie należy zapłacić za wynagrodzenie prawnika lub radcy prawnego. Koszty reprezentacji zasądzone przez sąd równe są w wysokości 720 zł.  W przypadku bardzo skomplikowanych i długotrwałych spraw sąd może zwielokrotnić tę kwotę maksymalnie do 4320 zł. Praktyka jednak pokazuje, że sądy nie przekraczają kwoty 1400 zł. Jeżeli kwota wynagrodzenia naszego prawnika na koniec postępowania, okaże się dużo wyższe, niż zasądzona wartość różnice pokrywamy sami. Trzeba o tym pamiętać, decydując się na wybór pełnomocnika i ustalając wysokość jego honorarium. Jeżeli nie jesteśmy w stanie uregulować tej należności, należy złożyć wniosek do sądu o zwolnienie nas z ponoszenia kosztów sądowych. Można wystąpić również o przyznanie nam radcy prawnego bądź adwokata z urzędu.

Podsumowanie

Jak widać koszty rozwodu, mogą być bardzo wysokie. Samo postępowanie, w zależności od poziomu konfliktu, stopnia skomplikowania oraz majątku, który podlega rozliczeniu i podziałowi, mogą sięgać kilku tysięcy złotych. Jeżeli jeszcze strony są nastawione konfrontacyjnie, bez szans na polubowne rozwiązanie zawartego związku, rachunek będzie rósł. Wiele osób, podejmując decyzję o rozwodzie, musi zatem przekalkulować wydatki z tym związane. Strategia, według której zdecydują się na prowadzenie rozwodu, oprócz poziomu emocjonalnego musi być oparta na rachunku ekonomicznym. Piętrzenie dodatkowych opinii i orzeczeń nie tylko uprzykrza życie drugiej stronie, ale może słono kosztować.

Jakub Bielecki

Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora