Ile dni urlopu za miesiąc pracy w Polsce? Urlop wypoczynkowy w 2024 roku

Prawo do urlopu przysługuje wszystkim osobom, które pozostają zatrudnione na umowę o pracę i wynika ono z regulacji Kodeksu Pracy. Przysługująca liczba dni wolnych to suma wielu czynników, między innymi wykształcenia oraz stażu pracy. Każdy przepracowany miesiąc powiększa pulę z zakresu urlopu wypoczynkowego należnego pracownikowi. Maksymalny wymiar, który można uzyskać to 26 dni wolnych. W roku 2024 w wyniku kumulacji dodatkowych dni wolnych możliwe jest uzyskanie nawet 35 dni bez pracy. Urlop wypoczynkowy to temat dzisiejszego poradnika. Dowiesz się z niego, ile dni Ci przysługuje w 2024 roku, a także innych praktycznych informacji na temat urlopów.

Urlop wypoczynkowy – podstawa prawna

W Kodeksie Pracy odnajdujemy zapis dotyczący prawa do urlopu. Każdy pracownik bezwarunkowo ma zagwarantowaną pulę dni wolnych, których nie może się zrzec. Przerwa w pełnieniu obowiązków służbowych jest płatna i odnawialna w każdym roku kalendarzowym. Do naliczania urlopu wypoczynkowego bierze się pod uwagę przede wszystkim umowy o pracę, Jednak również inne formy zatrudnienia dopuszczają możliwość dni wolnych dla pracownika. Jeżeli między pracownikiem a pracodawcą dojdzie do porozumienia, nie ma przeciwwskazań, aby np. osoby zatrudnione na umowę zlecenie dysponowały pewną pulą płatnych dni wolnych.

Gdy pracownik rozpoczyna pracę po raz pierwszy, wymiar urlopu wypoczynkowego naliczany jest za każdy przepracowany miesiąc. W kolejnych latach liczba dni wolnych jest nabywana z każdym kolejnym rokiem kalendarzowym.

Komu przysługuje urlop wypoczynkowy?

Wymiar urlopu jest ustalany na podstawie okresu zatrudnienia pracownika, w którego skład wchodzą staż pracy oraz wykształcenie. Prawo do urlopu przysługuje pracownikom w dwóch wariantach:

• 20 dni płatnego urlopu wypoczynkowego dla pracowników, którzy przepracowali mniej niż 10 lat
• 26 dni płatnego urlopu wypoczynkowego dla pracowników, którzy przepracowali dłużej niż 10 lat

Urlop wypoczynkowy udzielany jest na wniosek pracownika, który wnioskuje o przerwę w pracy w dni, które są standardowo dniami roboczymi. 

Urlop wypoczynkowy dla pracownika – w wymiarze godzinowym

Według Kodeksu Pracy jeden dzień to 8 godzin pracy. Zakres urlopu wypoczynkowego jest przeliczany w godzinach pracy pracownika odpowiadającym wymiarowi dobowemu dla danego dnia. W przypadku osób zatrudnionych na inną normę dobową będzie to system rozliczeniowy dla pracownika. Pracownik chcący wykorzystać urlop w formie godzinowej składa wniosek, a pracodawca odlicza godziny, które przypadły na dzień wolne od pracy.

Nie wszyscy pracownicy pracują w oparciu o standardowy, 8-godzinny dzień pracy. W innym wypadku więc do obliczenia wymiaru urlopu możemy więc przyjąć właśnie 8 godzin jako jeden dzień urlopu.

Staż pracy niezbędny do wyliczenia urlopu

Aby wyliczyć dokładny wymiar urlopu wypoczynkowego, należy określić długość stażu pracy. Dla precyzyjnych obliczeń musimy zsumować okresy poprzedniego zatrudnienia u wszystkich pracodawców. Nie ma tutaj znaczenia sposób ustania stosunku pracy lub powstała przerwa pomiędzy zatrudnieniem. Istotne jest wskazanie zatrudnienia zarówno w kraju, jak i za granicą. Najlepszym dokumentem potwierdzającym ważność okresu zatrudnienia jest świadectwo pracy. W przypadku gdy pracownik takiego zaświadczenia nie posiada, może dostarczyć swoją umowę o pracę lub inny dokument pozwalający na potwierdzenie dotychczasowego zatrudnienia w danym miejscu.

Dużą korzyścią dla pracowników jest fakt, że do stażu pracy oprócz przepracowanych lat wlicza się również okres nauki, którą zakończono świadectwem, dyplomem lub innym dokumentem. Doliczenie do stażu pracy okresu nauki nie obejmuje okresów z różnych szkół. Należy wybrać jeden z nich dający najkorzystniejszy zakres czasu, który pozwoli nam na prawidłowe wyliczenie wymiaru urlopu. Podobnie sytuacja wygląda w momencie, gdy dana osoba równocześnie uczy się i pracuje. Wtedy wybiera się najkorzystniejszy okres z największą liczbą lat.

Co zalicza się do wymiaru urlopu

Do wymiaru urlopu wlicza się czas nauki w:

• zasadniczej szkole zawodowej lub równorzędnej – nie więcej niż 3 lata
• średniej szkole zawodowej nie więcej niż 5 lat
• średniej szkole ogólnokształcącej – maksymalnie 4 lata
• średniej szkole zawodowej dla absolwentów zasadniczych lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – do 5 lat
• szkole policealnej -maksymalnie w okresie 6 lat
• szkole wyższej uzyskując tytuł magistra lub stopień licencjata – 8 lat

Długość okresu nauki w szkole możemy więc dodać do rzeczywistego stażu pracy. W sumie da to nam staż – podstawę do wyliczenia wymiaru urlopu wypoczynkowego.

Czy przy niepełnym wymiarze etatu przysługuje urlop wypoczynkowy?

Jak najbardziej tak, osoby zatrudnione na umowie o pracę bez względu na wymiar etatu mają prawo do pobierania urlopu wypoczynkowego. Jego wymiar wylicza się na podstawie stażu pracy oraz wykształcenie. Stosuje się wtedy zasadę proporcjonalności względem czasu pracy. Zatem jeżeli na pełen etat przysługiwałoby pracownikowi 20 dni urlopu, to będąc zatrudnionym na niepełny wymiar czasu, otrzyma on 10 dni urlopu.

Zatrudniony na 1/4 etatu pracownik otrzyma więc analogicznie 5 dni urlopu. W sytuacji, gdy pracownik przechodzi z pełnego wymiaru czasu pracy na jego część, może wziąć urlop, którego nie wykorzystał przed przekształceniem warunków zatrudnienie. w takiej sytuacji przy obliczaniu urlopu i wynagrodzenia za ten okres należy wziąć pod uwagę stawkę i dni przysługujące jeszcze z pełnego wymiaru czasu pracy. Niepełny dzień urlopu, który powstanie w wyliczeniu urlopu proporcjonalnego, należy zaokrąglić w górę na korzyść pracownika.

Ile dni urlopu mam po jednym miesiącu pracy?

Ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje nowym pracownikom? Nowy pracownik, który po raz pierwszy podejmuje pracę lub jest zatrudniony na okres próbny, urlop wyliczany jest na podstawie przepracowanych miesięcy.

Nie ma tutaj znaczenia w ilu miejscach dana osoba podejmie pracę, ponieważ pod względem wyliczenia wymiaru urlopu każda z nich będzie traktowana jako pierwsza. Z upływem każdego przepracowanego miesiąca pracownikowi przysługuje 1/12 podstawowego urlopu w zależności od wymiaru 20 lub 26 dni. Liczba ta będzie rosła z czasem proporcjonalnie do przepracowanych u danego pracodawcy miesięcy.

Prawo do urlopu w pełnym wymiarze nabędziesz po pełnym roku pracy

Prawo do pełnego wymiaru urlopu pracownik nabywa rozpoczynając każdy następny rok kalendarzowy. Dni niepracujące w pierwszej pracy pracownik nabywa z czasem i zalicza się je do urlopu cząstkowego. Przyjęte jest, że pracownik po upływie każdego miesiąca ma prawo do 1,66 dnia, co w zaokrągleniu daje 2 dni urlopu wypoczynkowego. W każdym kolejnym roku kalendarzowym pracownik uzyskuje prawo do urlopu liczonego w pełnym wymiarze, a nie w formie proporcjonalnej względem miesięcy.

Przepisy nie nakładają jednoznacznie obowiązku, aby wymiar urlopu wypoczynkowego był zaokrąglony w górę do pełnych dni. Pracodawca w ramach własnej inicjatywy może wyrazić chęć działania na korzyść pracownika i zaokrąglać ten zakres do pełnych godzin lub dni. 

W jaki sposób można wykorzystać urlop wypoczynkowy?

Prawem pracownika jest możliwość skorzystania z nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. Ten czas może być podzielony na mniejsze części, jednak tylko wtedy gdy wniosek składa pracownik. Drugim warunkiem jest także wymiar urlopu ze względu na jego długość. Przynajmniej jedna część urlopu musi trwać nie mniej niż 14 dni kalendarzowych. Pracodawca powinien umożliwić ustalenie terminu urlopu wypoczynkowego poprzez:

• stosowanie planów urlopowych
• uzgodnienie między pracodawcą a pracownikiem okresu urlopu

Plan urlopu pozwoli na ustalenie dni wolnych wszystkich zatrudnionych pracowników. Pracodawca, wypełniając go uwzględnia wnioski pracowników i analizuje na bieżąco stan osobowy pozwalający na prawidłowe funkcjonowanie firmy. Plan urlopów nie obejmuje urlopów na żądanie, które przysługują pracownikowi w wymiarze 4 dni na cały rok kalendarzowy. Jeżeli pracodawca nie prowadzi planu urlopu, urlopy są realizowane i udzielane na bieżąco w porozumieniu na linii pracownik pracodawca.

Wniosek o urlop wypoczynkowy

Aby skutecznie złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy, należy wypełnić przygotowane przez pracodawcę dokument oraz podać niezbędne informacje takie jak:

• dane pracownika
• data planowanej nieobecności
• liczbę dni urlopowych
• wniosek musi być podpisany przez pracownika oraz bezpośredniego przełożonego.

Wniosek może być przekazany w formie pisemnej, a także ustnej. W wielu firmach dzisiaj służy do tego wewnętrzny system informatyczny. Wtedy to w nim pracownicy wpisują swoje wnioski urlopowe.

Zmiany w urlopach w 2023 roku aktualne także w 2024

Chcąc dostosować polskie prawo do wymogów unijnych, rząd zdecydował się na zmiany w kodeksie pracy. 10 stycznia 2023 roku Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji Kodeksu Pracy wprowadzając do ustawy zapisy dotyczące urlopów. Proponowane zmiany mają ułatwić pracownikom łączenie życia zawodowego i rodzinnego w myśl koncepcji dyrektywy Parlamentu Europejskiego. Potocznie nazywana dyrektywa work life balance została wprowadzona przez radę Unii Europejskiej w czerwcu 2019 roku. W Polsce od 2023 roku pracujący zatrudnieni na umowę o pracę zyskają nowe dni wolne. Niestety nie wszystkie z nich będą płatne tak jak standardowe dni urlopowe. Do Kodeksu Pracy ma zostać dodane:

• urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni. Jest zaliczany do urlopu bezpłatnego.
• urlop z powodu siły wyższej w wymiarze 2 dni

Pierwszy z wariantów ma już swoje odpowiednik. Są to znane od dawna 2 dni urlopu, potrzebne do opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 14. Jest to urlop przyznawany jedynie rodzicom, gdzie należy zadeklarować czy dwa dni będzie pobierać jeden rodzic, czy każdy z rodziców po jednym dniu. Dotychczasowy urlop opiekuńczy był w pełni płatny. Nowy urlop w wymiarze pięciu dni będzie przysługiwać na opiekę nie tylko w przypadku dziecka, ale również na innych członków rodziny w gospodarstwie domowym, którzy wymagają pomocy. Niestety jest on dodatkowo bezpłatny. Urlop z powodu siły wyższej dotyczy sytuacji nagłych związanych z chorobami lub wypadkami. Pracownik będzie mógł skorzystać z przysługujących dwóch dni lub 16 godzin w przeciągu całego roku kalendarzowego. Urlop z tego tytułu będzie płatny w wymiarze 50%.

Inne zmiany w urlopach

Rząd zajął się również zmianami w zakresie urlopu rodzicielskiego. Został on wydłużony, ponieważ obecnie taki urlop trwa 32 tygodnie a w przyszłości będzie obejmować 41 tygodni. Każdy z rodziców otrzyma prawo do indywidualnego dysponowania urlopem rodzicielskim, a 9 tygodni będzie niezbywalne – przysługuje zarówno matce, jak i ojcowi. W obszarze planowanych zmian jest również wysokość zasiłku macierzyńskiego. Nowa Ustawa przewiduje wypłacanie 70% wynagrodzenia podczas całego urlopu macierzyńskiego dla obojga rodziców. 

Jak najlepiej zaplanować urlop w 2024 roku?

Urlop wypoczynkowy z założenia jest czasem przeznaczonym na regenerację pracownika. Aby realnie wypocząć, warto skorzystać z różnego rodzaju świąt i dni wolnych tak, aby wydłużyć czas urlopowy. Idealną okazję do tego jest, chociażby majówka gdzie przy odpowiednim układzie dni ustawowo wolnych od pracy wystarczy wziąć jeden dzień urlopu wypoczynkowego, aby cieszyć się kilkudniowym czasem wolnym. Podobnie należy przeanalizować cały rok kalendarzowy i rozłożyć pojedyncze dni urlopowe tworząc tzw. długie weekendy. Planując urlopy wypoczynkowe na dany rok, warto także sprawdzić kalendarz dni wolnych. Biorąc urlop w odpowiedni sposób możemy wtedy bowiem zrobić sobie dłuższą przerwę od pracy bez konieczności wykorzystywania wielu wolnych dni.

Źródło

1. https://www.gov.pl/web/rodzina/urlopy-i-zwolnienia-od-pracy
2. https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00134
3. https://www.pip.gov.pl/pl/porady-prawne/urlopy/6513,urlopy.html

Jakub Bielecki

Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora