IKE i IKZE co wybrać? Zadbaj o swoją emeryturę!

Zastanawiasz się, jak zwiększyć swoją emeryturę? Warto zabezpieczyć swoje finanse na czas, kiedy przestaniesz już pracować. Jest kilka sposobów inwestowania i odkładania pieniędzy na emeryturę, dobrym rozwiązaniem często wydają się IKE i IKZE. Indywidualne Konto Emerytalne oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenie Emerytalnego to możliwości, którym dziś się nieco bliżej przyjrzymy. W obu przypadkach podstawą jest po prostu odłożenie sporego kapitału, który po przejściu na emeryturę będzie doskonałym uzupełnieniem dla pieniędzy otrzymywanych z ZUS w ramach świadczenia emerytalnego. Sprawdźmy więc, co to jest IKE i IKZE, czym się różnią i jak można założyć takie konto.

IKE i IKZE – dlaczego warto?

Przede wszystkim warto zastanowić się nad tym, na jak dużą emeryturę możemy liczyć po zakończeniu pracy.Różne szacunki dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce nie są optymistyczne. I filar systemu emerytalnego, czyli świadczenie wypłacane przez ZUS to środki, na które odkładamy pieniądze w trakcie swojej pracy. Niestety, według przewidywań, będziemy mogli liczyć na jedyne 30-40 procent średniego wynagrodzenia z okresu swojej pracy. Nawet osoby nieźle zarabiające mogą mieć więc nie lada problem z komfortowym utrzymaniem się w czasie pobierania emerytury. Dlaczego emerytury będą niskie? Jest kilka powodów. Jednym jest coraz wyższa średnia długość życia, innym – starzejące się społeczeństwo. Wygląda na to, że z biegiem lat liczba emerytów w stosunku do osób pracujących wzrośnie. Niskie emerytury mogą być częściowo rekompensowane (np. poprzez wypłatę trzynastej emerytury), jednak ciężko wyobrazić sobie, by emeryt dostał z ZUS realnie wysokie świadczenia…

Otwarte Fundusze Emerytalne, czyli tak zwane OFE (są II filarem systemu emerytalnego) niewiele poprawiają tę sytuację. Zostały upaństwowione, a korzystające z OFE osoby nie mają możliwości decydowania o losach swoich pieniędzy w OFE. Rozwiązaniem pozwalającym realnie poprawić sytuację finansową w trakcie pobierania emerytury może być natomiast skorzystanie z III filara systemu emerytalnego. To dobrowolne instrumenty finansowe, z których możesz skorzystać. Spośród dostępnych możliwości oszczędzania i inwestowania możesz wybrać jedną lub kilka. Równoległe oszczędzanie na kilka sposobów wydaje się być dobrym pomysłem – zwiększasz w ten sposób szansę na pomnożenie uzbieranego kapitału. 

Zalety IKE i IKZE

Dla niektórych wystarczającym argumentem jest wizja bardzo niskiej wysokości emerytury z ZUS. Minimalna emerytura z ZUS z trudem pozwoli na zapewnienie tylko podstawowych potrzeb, nie mówiąc o ewentualnych kosztach leczenia, czy przyjemnościach. Jeśli jednak ten argument, by zacząć gromadzić większy kapitał na emeryturę, Cię nie przekonuje – mamy kilka innych. Dla wielu osób równie ważne, jak własne bezpieczeństwo finansowe, jest zabezpieczenie członków swojej rodziny – choćby dzieci i  wnuków. W tej sytuacji niestety nie można liczyć na przejęcie środków z ZUS przez spadkobiercę. Pieniądze zmarłego emeryta (lub osoby, która wciąż pracowała) stają się własnością Skarbu Państwa. Dziedziczenie umożliwiają natomiast konta IKE i IKZE. Osoba posiadająca takie konto wskazuje, kto będzie mógł otrzymać pieniądze po śmierci.

W momencie przelewania pieniędzy na IKE lub IKZE, co większość osób robi po prostu po otrzymaniu wypłaty, możesz skorzystać z ulgi podatkowej. Pieniądze wpłacane na IKE i IKZE wystarczy po prostu odjąć od dochodu w rocznym zeznaniu PIT. Suma podatku do zapłacenia zmaleje. Może być to szczególnie istotne w przypadku osób rozliczających się w oparciu o skalę podatkową. To nie ostatni plus oszczędzania na IKE i IKZE w kontekście podatków. Zyski kapitałowe z konta oszczędnościowego nie zostaną opodatkowane tzw. podatkiem Belki, jeśli do wypłaty środków dojdzie  już po osiągnięciu wieku emerytalnego. Inwestując w innych miejscach zyski mogą być natomiast obciążone 19% podatkiem.

Wiele sposobów pomnażania kapitału w IKE i IKZE

Dużym plusem jest bardzo duża oferta IKE i IKZE. Możesz wybrać prosty sposób oszczędzania w zautomatyzowany sposób lub samemu wybrać, na co chcesz przeznaczyć środki. IKE i IKZE pozwalają inwestować w fundusze inwestycyjne, akcje i obligacje. Osoby, które nie chcą poświęcać na to czasu lub nie mają zbyt dużej wiedzy, mogą natomiast po prostu wpłacić pieniądze na konto oszczędnościowe. Co ważne, w ramach IKE i IKZE możesz przenosić swoje środki  z jednej instytucji prowadzącej IKE do innej. W ten sposób uzyskujemy naprawdę wiele możliwości jak najlepszego zarządzania swoimi pieniędzmi.

Jeśli zastanawiasz się, w co zainwestować w 2023 roku, oferta IKE i IKZE wydaje się być atrakcyjnym pomysłem. Z pewnością poprawi Twoją sytuację materialną już po przejściu na emeryturę. Pamiętaj jednak, że razem z preferencyjnymi warunkami (np. brakiem opodatkowania zysków kapitałowych) są tu pewne ograniczenia. Mowa głównie o limicie środków jakie możesz w ciągu roku wpłacić do IKE lub IKZE.

Indywidualne Konto Emerytalne – jak założyć IKE?

Co to jest IKE? Indywidualne Konta Emerytalne funkcjonują w oparciu o Ustawę uchwaloną w 2004 roku. Każdy może założyć IKE, wymagane jest ukończenie 16. roku życia. Wyjątek stanowią osoby, które zleciły wcześniej wypłatę z już posiadanego konta tego typu.

Używając IKE można wpłacić na nie sumę do pewnego limitu. Limit wpłat do IKE wynosi trzykrotność średniego miesięcznego wynagrodzenia brutto. ZUS ustala limit dla każdego roku w oparciu o prognozy. W zależności od województwa, wysokość przeciętnego wynagrodzenia brutto wynosi dziś od niecałych 5.000 do ponad 6.500 złotych. Oznacza to, że do IKE można wpłacić od 15 do 20 tysięcy złotych rocznie.

Jednym z największych plusów IKE jest możliwość uniknięcia tzw. podatku Belki od zysków kapitałowych, który wynosi 19%. Aby to zrobić trzeba jednak spełnić pewne warunki. Przez pięć lat trzeba wpłacać pieniądze do IKE (niezależnie od wysokości wpłat). Można też wpłacić do IKE ponad połowę oszczędności przed upływem 5 lat od dnia złożenia wniosku o wypłatę. Wypłata bez podatku 19% jest możliwa dla osób, które ukończyły 60 lat. Jeżeli masz prawo do wcześniejszej emerytury (przedstawiciele służb mundurowych, itp.) limit wieku jest niższy i wynosi 60 lat.

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego – co to jest IKZE?

IKZE to także element III filaru systemu emerytalnego w Polsce. Możliwość prowadzenia takiego konta pojawiła się stosunkowo niedawno – w 2012 roku. Do założenia Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego trzeba mieć ukończone 16 lat. Podobnie do IKE, także w IKZE są pewne limity wpłat. Jeżeli pracujesz na umowie o pracę lub umowę o dzieło, możesz rocznie wpłacić do IKZE maksymalnie 1,2-krotność przeciętnego wynagrodzenia w Polsce brutto. Przedsiębiorcy mogą natomiast liczyć na wyższy limit – wynosi 1,8-krotność przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce.

Pieniądze wpłacane do IKZE obniżają podstawę opodatkowania. W każdym roku oszczędzania możesz liczyć więc na płacenie niższych podatków do Urzędu Skarbowego. Kapitał zgromadzony na IKZE można wypłacić w dowolnym momencie. Jeśli skończysz 65 lat i dokonywałeś wpłat na IKZE minimum przez pięć kolejnych lat, podatek dochodowy wyniesie 10% zgromadzonych pieniędzy. W tym przypadku to instytucja finansowa, w której masz IKZE, zajmie się opłaceniem podatku. W innym razie (np. wcześniej wypłacając środki z IKZE) należy zrobić to samemu. Podatek od zysków kapitałowych nie jest naliczany od wypłaty z IKZE.

IKE i IKZE – jakie są różnice, a co łączy te instrumenty?

Zarówno IKE, jak i IKZE można założyć w banku, domu maklerskim, towarzystwie ubezpieczeniowym, Towarzystwie Funduszy Inwestycyjnych lub w Powszechnym Towarzystwie Emerytalnym. Wystarczy mieć ukończone 16 lat. Oba rodzaje kont pozwalają oszczędzać pieniądze, inwestować w akcje i obligacje skarbowe, nabywać jednostki funduszy inwestycyjnych. W obu przypadkach mamy też limit rocznych wpłat, w odniesieniu do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce brutto:

• w IKE to 3-krotność
• w IKZE dla osób pracujących na umowie o pracę to 120%
• przedsiębiorcy w IKZE – do 180%

Przy wpłacie środków na IKZE możemy liczyć na ulgę podatkową – odliczenie wysokości wpłat od podstawy opodatkowania. Rozliczenie podatkowe w obu kontach nieco się różni, każdy może więc wybrać opcję korzystniejszą dla siebie. IKE daje możliwość wcześniejszego zwrotu środków, całości lub części. Z IKZE trzeba wypłacić całość zgromadzonych funduszy. Obie opcje dają możliwość wypłaty w ratach. Po likwidacji IKE/IKZE i wypłacie środków, można w kolejnym roku znów założyć takie konto. Oba rodzaje kont pozwalają na dziedziczenie środków. Na IKE nie będzie to wymagało zapłacenia podatku. Spadkobierca podejmujący środki z IKZE zapłaci 10% podatku, może natomiast uniknąć tego, jeśli wpłaci całość na swoje IKZE.

IKE i IKZE mają podobną nazwę, działają jednak na nieco innych zasadach.

Założenie IKE i IKZE – czy można mieć oba konta?

Nie ma problemu z tym, aby jednocześnie posiadać IKE i IKZE. Dla wielu osób taka dywersyfikacja swoich oszczędności może być ciekawą opcją. Wtedy też można ulokować na kontach emerytalnych więcej środków. Dzięki temu możesz też korzystać z ulgi podatkowej IKZE każdego roku, a ż ulgi przysługującej posiadaczowi IKE – w momencie wypłaty środków.

Warto natomiast wiedzieć, że każda osoba może mieć tylko jedno konto IKE i jedno konto IKZE. Nie można więc mieć kilku kont danego typu równocześnie.

Co wybrać – IKE, czy IKZE?

Osoby z wysokimi dochodami mogą uniknąć części podatków poprzez wpłaty części pieniędzy do IKZE. Zarabiając sporo, warto też rozważyć jednoczesne prowadzenie IKE i IKZE. Decydując “IKE, czy IKZE” trzeba wziąć pod uwagę wykonywane przez siebie zajęcie oraz wiek, w którym planujesz wypłacić zgromadzone środki. Plusem IKE z pewnością jest możliwość dokonania wypłaty w dowolnym momencie.

Dobrym wyborem zwykle jest po prostu jednoczesne skorzystania z IKE i IKZE. Środki wpłacone na IKZE traktuj po prostu jako te, które możesz wypłacić dopiero po przejściu na emeryturę. Warto też zdawać sobie sprawę z tego, że obie formy oszczędzania na emeryturę są lepsze, niż nie robienie tego wcale.

Jak założyć IKE?

W zależności od tego, jak chcesz inwestować swoje pieniądze, możesz założyć IKE w jednej z kilku instytucji. IKE założysz w banku, jeśli nastawiasz się na wpłaty na konto oszczędnościowe. W przypadku osób preferujących inwestycje w akcje i obligacje lepszym wyborem okaże się dom maklerski lub Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych. Planując inwestycje na giełdzie będziesz też potrzebować dodatkowego rachunku maklerskiego IKE/IKZE. W zależności od wybranego konta maklerskiego mogą się różnić związane z jego prowadzeniem opłaty.

Wybierając instytucję, w której założysz IKE, warto więc wcześniej zastanowić się, jak będziesz inwestować pieniądze. Dalsza procedura zakładania IKE i IKZE jest uzależniona od wymagań konkretnej instytucji.

Założenie konta IKZE odbywa się tak samo, jak w przpadku IKE.

Który fundusz IKE wybrać?

Sporo osób decyduje się na zakup jednostek funduszy inwestycyjnych w IKE. Nie jest wtedy potrzebna specjalistyczna wiedza. Dla bardziej zaawansowanych inwestorów dobrym wyborem są akcje i obligacje. Wiele zależy od tego, czy godzisz się na większe ryzyko i możliwość większego zysku (lub straty), czy stawiasz na bardziej przewidywalne instrumenty finansowe. Warto wybrać te mniej ryzykowne opcje, jeśli IKE/IKZE to jedyna forma oszczędzania pieniędzy na emeryturę. Jeśli Twoje oszczędności są bardziej zdywersyfikowane, możesz pozwolić sobie na nieco bardziej ryzykowne postępowanie.

Wypłata środków z IKE

To Ty lub Twój spadkobierca decydujesz, czy wypłata ma nastąpić jednorazowo, czy w ratach. W tym celu należy wypełnić wniosek, a wypłata nastąpi do 14 dni. Prawodawca nie ustalił górnego limitu wieku, kiedy możesz wypłacić środki z IKE. Dolny wiek wynosi 60 lat, jeśli chcesz wcześniej wypłacić środki – zapłacisz podatek.

Inne formy oszczędzania na emeryturę

IKE i IKZE nie są jedynymi formami oszczędzania w ramach III filaru systemu emerytalnego. Mamy też Pracownicze Plany Kapitałowe i Pracowniczy Program Emerytalny. To dość korzystne rozwiązania, gdyż oprócz odkładanego przez pracownika kapitału, ten jest też zwiększany udziałem pracodawcy i państwa.

Wiele osób wybiera natomiast bardziej klasyczną formę inwestowania. Przykładem może być zakup nieruchomości pod wynajem. Możesz kupić mieszkanie na kredyt hipoteczny, spłacić go do momentu przejścia na emeryturę (korzystając też z pieniędzy otrzymywanych od najemców). Po spłacie całego kredytu kwota z wynajmu będzie cennym wsparciem po przejściu na emeryturę. W ten sposób można uzyskać nawet dodatkowe kilka tysięcy złotych. Mieszkanie jest też oczywiście bardzo wartościowe w kontekście spadkobierców, czy tworzenia rodzinnego majątku.

IKE i IKZE – podsumowanie

Indywidualne Konto Emerytalne i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego są dobrą opcją oszczędzania. Pomagają odłożyć kapitał, który przyda się po zakończeniu pracy i przejściu na emeryturę. Wybierając jeden z nich (lub oba) można także zapłacić nieco mniejszy podatek. Wybór IKE lub IKZE zależy w dużym stopniu od tego, jak i w co chcesz inwestować.

Jakub Bielecki

Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora