Zwlekanie ze spłatą pożyczki lub kredytu sprawia, że podmiot udostępniający gotówkę może zastosować przeciwko Tobie kroki prawne. Wówczas stajesz się dłużnikiem i rozpoczynana jest egzekucja wierzytelności, co nie jest przyjemnym doświadczeniem. Jeśli komornik stwierdzi, że nie może ściągnąć należności z rachunku bankowego lub z pensji, może wszcząć eksmisję z mieszkania własnościowego. Są to jednak sytuacje niezwykle rzadkie, poprzedzenie szeregiem formalności i mniej uciążliwych kroków. Ten artykuł przedstawi Ci wszystko, co musisz wiedzieć o eksmisji z mieszkania własnościowego.
Jak wygląda proces windykacji należności?
Wśród wielu Polek i Polaków panują dwa błędne przeświadczenia na temat windykacji nieruchomości. Pierwsze z nich zakłada, że już po jednodniowym opóźnieni nastąpi zajęcie komornicze i licytacja dóbr dłużnika. Drugie z kolei prezentuje całkowicie inną postawę: odrealnione, lekceważące podejście na zasadzie „mnie nie zlicytują, innych tak – ale nie mnie”. Należy pamiętać, że komornik nie pominie żadnego dłużnika w procesie windykacyjnym, ale jednocześnie nie rozpocznie działań z godziny na godzinę. Nim dojdzie do jakiegokolwiek zajęcia, wierzyciel musi stwierdzić istnienie zadłużenia. O tym fakcie informuje dłużnika, wyznaczając mu termin spłaty zadłużenia poprzez mail, rozmowę telefoniczną lub klasyczne pismo. Jeśli prośby i działania polubowne nie pomogą, dopiero wtedy wierzyciel kieruje sprawę do sądu. Tam sędzia wydaje postanowienie, które stanowi nakaz zapłaty; dłużnik ma 14 dni na ewentualny protest. Po uprawomocnieniu się postanowienia nadawana jest klauzula wykonalności, z którą wierzyciel może udać się do komornika.
Kiedy komornik rozpoczyna egzekucję długu?
Komornik to funkcjonariusz państwowy, który zawsze działa z polecenia wierzyciela – nigdy nie podejmuje kroków z własnej inicjatywy. Gdy komornik otrzyma prawomocne postanowienie, wówczas ustalana jest tzw. ścieżka windykacyjna. Wierzyciel może nakazać komornikowi działanie z pełną stanowczością, może także zasugerować nieco bardziej polubowne rozwiązania. Niezależnie od obranej ścieżki, komornik zobowiązany jest do poinformowania dłużnika o wszczęciu czynności egzekucyjnych. Na „pierwszy ogień” idzie pensja (sprawdź jakie są konta bez komornika). Jeśli proces windykacji idzie mozolnie lub środków nie wystarczy do zaspokojenia roszczenia, następuje zajęcie ruchomości. Najpierw licytowane są te rzeczy, które mają najmniejszą użyteczność dla życia – konsola do gier, biżuteria czy ekspres do kawy. Dopiero po wyczerpaniu mniej użytecznych ruchomości zajmowane są ważniejsze rzeczy, na przykład samochód. Na samym końcu pozostaje mieszkanie, które to niestety także może zostać zlicytowane przez komornika.
Eksmisja z mieszkania własnościowego za długi
Własne mieszkanie lub dom to gwarancja, że zawsze mamy swój prywatny kąt, w którym możemy komfortowo przenocować lub schronić się. Nic więc dziwnego, że miejsce to kojarzy się z bezpieczeństwem, intymnością, spokojem, błogim odpoczynkiem i wytchnieniem. Realne widmo odebrania mieszkania własnościowego to tragedia, przed którą należy bronić się na wszelkie możliwe sposoby. Czasami jednak sytuacja jest na tyle beznadziejna, że nie widać światełka w tunelu i konieczne jest poddanie się egzekucji komorniczej (warto sprawdzić jak uchronić się przed egzekucją komorniczą). Po zlicytowaniu mieszkania własnościowego, nowy najemca może wystąpić do sądu o nakaz eksmisji dotychczasowych lokatorów. Nie oznacza to jednak, że z dnia na dzień zostaniesz bez dachu nad głową – to byłoby nie do pomyślenia. Masz 14 dni na ustosunkowanie się do nakazu, który możesz swobodnie zaskarżyć i przedstawić działania podjęte na rzecz spłaty zadłużenia. Możesz także zawnioskować o lokal zastępczy, do którego udasz się po opuszczeniu zlicytowanej nieruchomości.
Prawo do lokalu socjalnego lub lokalu zastępczego
Jeśli do eksmisji dochodzi z powodu długów lub zaległości czynszowych, badana jest kwestia przyznania lokalu socjalnego. Stosowny wniosek przedkłada się sądowi podczas postępowania eksmisyjnego, który to indywidualnie rozpatruje sytuację eksmitowanego. Pod uwagę brane są takie czynniki, jak zdolność do samodzielnego utrzymania się, szczególna sytuacja materialna lub rodzinna. Nie jest tajemnicą, że pewne okoliczności działają sprzyjająco na rzecz wnioskodawców. Do takich należą konkretne sytuacje życiowe osób poddawanych eksmisji, a na lokal zastępczy mogą liczyć:
- Kobiety w ciąży;
- Obłożnie chorzy;
- Emeryci i renciści spełniającym wymogi do objęcia ich opieką społeczną;
- Bezrobotni;
- Gospodarstwa rodzinne, których członkiem jest osoba niepełnoletnia, niepełnosprawna, częściowo lub całościowo ubezwłasnowolniona.
Jeżeli sąd pozytywnie rozpatrzy wniosek o przyznanie lokalu socjalnego, czynności egzekucyjne zostają wstrzymane. Dłużnik może zamieszkiwać w dotychczasowym mieszkaniu, jednak jest zobowiązany płacić określoną kwotę na poczet czynszu i użytkowania lokalu. Taki stan rzeczy trwa do momentu znalezienia dostępnego miejsca socjalnego i złożenia oferty umowy najmu ze strony gminy. Mieszkanie socjalne przydzielane jest na czas określony – po upłynięciu tego okresu na nowo badana jest sytuacja danej osoby. Jeśli sytuacja materialna lub życiowa nie uległa poprawie, gmina może przedłużyć umowę najmu.
Kto nie może zostać eksmitowany z mieszkania?
Wśród wielu osób panuje przekonanie, że pewne grupy społeczne lub niektóre sytuacje rodzinne dają dłużnikom immunitet. Mogliby więc oni bezkarnie się zadłużać, a z lokalu własnościowego i tak nie można byłoby ich w żaden sposób eksmitować. Takie myślenie jest błędne – eksmisji można poddać każdego, kto bezprawnie zajmuje mieszkanie (czytaj: nie ma tytułu prawnego do zamieszkania). Są jednak osoby, o których wspominaliśmy wcześniej, które to nie mogą opuścić mieszkania bez zapewnienia lokalu zastępczego. Do czasu zagwarantowania miejsca w mieszkaniu socjalnym, taki dłużnik może za opłatą czynszu zajmować swoje dotychczasowe lokum. Eksmisji nie przeprowadza się także w okresie ochronnym, to jest od 1 listopada do 31 marca. Przepis ten ma na celu udostępnić ewentualne miejsca noclegowe osobom w kryzysie bezdomności bez szkody dla eksmitowanych. W związku z sytuacją epidemiologiczną COVID-19, na dzień dzisiejszy wszelkie eksmisje zostały czasowo wstrzymane.
Co jeszcze warto wiedzieć o eksmisji z mieszkania za długi?
Czytając ten artykuł, mogły pojawić się pytania, a wśród nich szczególne – co jeśli sąd odmówi przyznania lokalu zastępczego? Tutaj też dłużnik nie jest pozostawiony sam sobie, bowiem komornik organizuje eksmitowanemu tzw. nocleg w pomieszczeniu. Pod pojęciem „pomieszczenie” najczęściej rozumie się schronisko lub miejską noclegownię, która funkcjonuje w niemal każdej gminie. Kolejną kwestią jest ewentualne wypowiedzenie umowy najmu lokalu mieszkalnego z inicjatywy gminy. To także jest możliwe w sytuacji, gdy sytuacja życiowa lub materialna ulegną poprawie. Należy jednocześnie pamiętać, że podczas zamieszkiwania w lokalu zastępczym dłużnik zobowiązany jest do poprawienia warunków bytowych. Do takich zalicza się m.in. podjęcie pracy lub zmiana dotychczasowej na lepiej płatną. Ciekawe porady opisaliśmy w artykule jak wyjść z pętli zadłużenia.
A co w sytuacji, jeśli dłużnik chce jeszcze pomieszkać w mieszkaniu, lecz polubowne próby ugody nie zostały wysłuchane? Możliwe jest wstrzymanie egzekucji w sytuacji, gdy czynności sądowe lub komornicze zostaną poddane zaskarżeniu.Możesz złożyć skargę na komornika i skargę na firmę windykacyjną. Należy jednak pamiętać, że w skardze konieczne jest umieszczenie sformułowania pokroju „do czasu rozpatrzenia skargi wnoszę o wstrzymanie procedury eksmisyjnej”. Jest to niezwykle istotne, ponieważ standardowe skargi nie wstrzymują procesu eksmisyjnego ani nie są zawieszane czynności. Na samym końcu chcemy podkreślić, że choć eksmisja zdarza się stosunkowo rzadko, to jednak ma ona miejsce. Każdorazowo warto udać się po poradę prawną do specjalistów – radców prawnych i adwokatów. Ich doświadczenie i wiedza z pewnością pomogą w tej trudnej sytuacji.