Emerytura pomostowa – komu przysługuje? Warunki, jakie trzeba spełnić

emerytura pomostowa

Emerytury w Polsce są tematem zawsze szeroko dyskutowanym. Nasi seniorzy niestety nie mogą cieszyć się wysokimi wypłatami za lata swojej ciężkiej pracy. 1 marca 2023 roku przyniesie jednak emerytom dobre wiadomości, mianowicie od tego czasu zostanie podwyższona emerytura pomostowa. Rząd informuje, że świadczenie będzie waloryzowane o 13,8%. Dzięki temu wzrośnie wysokość najniższej emerytury, co ma swoje bezpośrednie przełożenie na tzw. pomostówki. Kwota emerytur pomostowych zależna jest bowiem od wysokości najniższej emerytury w 2023 przyznawanej na warunkach ogólnych. Jakich dokładnie kwot mogą spodziewać się uprawnieni do emerytury pomostowej? W dzisiejszym poradniku opiszemy wszystkie aspekty związane z emeryturą pomostową. Komu przysługuje emerytura pomostowa? Jakie warunki trzeba spełnić, by otrzymać emeryturę pomostową? Zapraszamy do lektury.

Jaka będzie wysokość emerytury pomostowej w 2023 roku?

Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach emerytura pomostowa nie może być niższa niż emerytura minimalna przyznawana na zasadach ogólnych. Obecnie ta kwota wyznaczona jest na 1338 zł i 44 zł. Ze względu na czekającą seniorów waloryzację i gwarancję podniesienia świadczeń o minimum 250 zł. Finalnie kwota ta wyniesie 1588 zł i 44 gr. Wysokość emerytury pomostowej zależna jest od środków zgromadzonych ze składek oraz kapitału początkowego. Istotny jest również staż pracy osoby korzystające ze świadczenia.

Ciężko więc podać wysokość emerytury pomostowej dla konkretnej osoby. Każda emerytura pomostowa zostanie natomiast wyliczona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. To w ZUS można więc zasięgnąć informacji o finalnej kwocie świadczenia.

Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać emeryturę pomostową?

Emerytury pomostowe to specyficzny rodzaj emerytury, który przysługuje ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 roku. Osoby te musiały wykonywać prace w szczególnych warunkach lub o tak zwanym szczególnym charakterze w pełnym wymiarze czasu pracy. Każda z tych osób musi mieć ukończone 55 lat w przypadku kobiet lub 60 w przypadku mężczyzn. Dodatkowo należy udowodnić 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz posiadać odpowiedni staż ubezpieczenia. Dla kobiet wynosi on minimalnie 20 lat, natomiast w przypadku mężczyzn i jest to 25 lat. Dopiero w sytuacji spełnienia wszystkich powyższych warunków można ubiegać się o przyznanie emerytury pomostowej. 

Z emerytury pomostowej na zasadach ogólnych mają prawo korzystać osoby, które pracowały przed 1 stycznia 1999 roku. Świadczenie przysługuje zgodnie z listą prac wymienionych w przepisach lub w wykazie tak zwanych nowych prac. Świadczenie pomostowe może być przyznane osobom, które po 31 grudnia 2008 roku wykonywały ten sam rodzaj pracy, który został wymieniony w wykazach.

Które zawody uprawniają do emerytury pomostowej?

Jako pracę w szczególnych warunkach uważane są wszystkie te wykonywane. Chodzi m.in. o pracę pod ziemią, pod wodą, na wodzie, w powietrzu, w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu. Także bardzo ciężkie prace fizyczne uprawniają do skorzystania ze świadczenia. Zatem patrząc na ten katalog pierwszym zawodem, który przychodzi na myśl są górnicy. Nie tylko jednak oni mogą korzystać z emerytury pomostowej. Kwalifikują się do niej także na przykład rybacy, personel pokładowy statku zarówno powietrznego, jak i wodnego, osoby pracujące fizycznie w kanałach. Praca o szczególnie trudnym charakterze, uznawana jest również dla kierowców aut uprzywilejowanych, maszynistów oraz ratowników medycznych.

Lista zawodów i prac uprawniających do świadczenia

Do pracy w szczególnych warunkach zastosowana jest specjalna kwalifikacja. Poniżej znajdziesz wykaz prac, które pozwala ją pracownikom zorientować się, które zajęcia objęte są świadczeniem. Wśród prac w szczególnych warunkach wymienione są:

  • ciężkie prace fizyczne. Bezpośrednio wykonywane przy obróbce węgla, rud metali, zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu maszyn z płynnym rozgrzanym materiałem. Prace przy obsłudze pieców urządzeń do produkcji metali nieżelaznych. Prace przy odlewnictwie, wyrobach ceramicznych, praca przy wywozie nieczystości stałych lub płynnych, prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości
  • prace na wodzie i pod wodą. Praca nurka, praca w komorach hiperbarycznych, praca fizyczna bezpośrednio przy przeładunku, ładowni statków, praca na platformach wiertniczych
  • praca w powietrzu. Wykonywanie zadań w powietrzu, na statkach powietrznych przez personel pokładowy. Również praca przez osoby związane bezpośrednio z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo obsługi lotów
  • przetwórstwo materiałów zawierających substancje szkodliwe takie jak azbest, praca przy rozbiórkach związanych z usuwaniem azbestu, prace bezpośrednio przy obróbce skór

Praca o szczególnym charakterze a emerytura pomostowa

Ustawa definiuje również wykaz prac o szczególnym charakterze. Zawody te związane są przede wszystkim z bardzo dużą odpowiedzialnością oraz szczególną sprawnością psychofizyczną. Możemy znaleźć tutaj:

  • członków zespołu ratownictwa medycznego, ekipy ratownictwa chemicznego, górskiego, morskiego
  • praca przy produkcji materiałów wybuchowych i wyrobów pirotechnicznych
  • praca pilotów, kontrolerów ruchu lotniczego, maszynistów, kierowców autobusów, motorniczych tramwajów w transporcie publicznym
  • praca nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w ośrodkach wychowawczych, ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz zamkniętych zakładach poprawczych
  • praca personelu sprawującego opiekę nad mieszkańcami Domów Pomocy Społecznej, domów dla psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie zarówno dzieci, jak i dorosłych
  • personel medyczny w zespołach operacyjnych, zabiegowych i anestezjologii pracujących w warunkach ostrego dyżuru

Komu przysługuje emerytura pomostowa?

Wykonywanie pracy w szczególnym charakterze zakwalifikowane jest jako taka, która wymaga wyjątkowej odpowiedzialności sprawności psychofizycznej. Praca ta musi być wykonywana w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, zdrowiu swoim lub innych osób. Przykładem takich prac mogą być ratownicy medyczni, kontrolerzy ruchu lotniczego kierowcy, pojazdów uprzywilejowanych lub maszyniści pojazdów trakcyjnych. Świadczenie to przysługuje osobom, które łącznie spełniają wszystkie wymienione warunki w powyższym akapicie.

Istotna jest suma okresów składkowych i nieskładkowych, która w przypadku kobiet musi wynosić co najmniej 20 lat, a u mężczyzn 25 lat. Z zastrzeżeniem, że okres nieskładkowe, obliczane są w wymiarze nie większym niż 1/3 okresów składkowych. Emerytura pomostowa może być przyznana tylko w przypadku rozwiązania stosunku pracy. Jest on konieczny, aby móc starać się o przyznanie tego świadczenia. Oznacza to, że osoby przechodzące na emeryturę pomostową muszą odejść i trwale rozwiązać stosunek pracy.

Jakie zmiany przewidziano na 2023 rok?

W bieżącym roku mają wejść w życie nowe przepisy dotyczące emerytur pomostowych, które będą wymagać od płatników składek powiadamiania zatrudnionych o aktualnym wykazie stanowisk w szczególnych warunkach. Pracownicy otrzymują informację o odmowie wpisu do ewidencji prac szczególnych, za które widnieje obowiązek płacenia składek. Państwowa Inspekcja Pracy rozpocznie kontrolę w przedsiębiorstwach i w przypadku podważenia zasadności o pracę w szczególnych warunkach poinformuje ZUS. Ten z kolei może zawiesić wypłaty aż do momentu rozpatrzenia i zamknięcia sprawy.

Jakie są różnice pomiędzy emeryturą pomostową a wcześniejszą emeryturą ?

Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się, że oba rodzaje emerytur pozwolą na szybsze zakończenie aktywności zawodowe, różnice pomiędzy nimi są spore. Nie można mylić tych dwóch rodzajów emerytury ani używać ich zamiennie.

Emeryturę wcześniejszą, jak i emeryturę pomostową co prawda mogą otrzymać osoby, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jednak różnica sprowadza się do pozostałych warunków. Szczególnie istotne jest tutaj zastrzeżenie związane ze stażem pracy. Emerytura pomostowa w przeciwieństwie do emerytury wcześniejszej nie jest świadczeniem o charakterze przejściowym. Oznacza to, że po osiągnięciu uprawnionego powszechnego wieku emerytalnego emeryt otrzyma świadczenie na ogólnych zasadach dotyczących Ubezpieczeń Społecznych.

W jaki sposób ubiegać się o emeryturę pomostową?

Jeżeli wszystkie wymienione warunki zostały spełnione, zainteresowana osoba nie ma przeciwwskazań do ubiegania się o emeryturę pomostową. Przyszły emeryt powinien wystąpić z wnioskiem o jej przyznanie. Formularz EPOM należy dostarczyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie później niż w miesiącu, w którym nastąpiło spełnienie wszystkich warunków uprawniających do uzyskania świadczenia. ZUS jest organem właściwym z uwagi na miejsce zamieszkania pracownika i to on wydaje stosowną decyzję dotyczącą przyznania świadczenia. Emerytura pomostowa przysługuje pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jakie dokumenty należy złożyć, aby ubiegać się emeryturę pomostową?

Ponieważ świadczenie przyznaje ZUS na wniosek uprawnionego, aby je otrzymać należy w ZUS-ie złożyć komplet odpowiednich dokumentów. Poniżej przedstawiamy listę:

  • wniosek o emeryturę pomostową w skrócie EPOM
  • zaświadczenie od pracodawcy o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
  • dokument potwierdzający, że rozwiązano ostatni stosunek pracy i ubiegający się nie jest nigdzie zatrudniony
  • jeżeli ubiegający się o przyznanie emerytury pomostowej nie miał wyliczonego kapitału początkowego, należy dołączyć świadectwa pracy potwierdzające staż ubezpieczeniowy przed pierwszym stycznia 1999 roku. 
  • Wszystkie te dokumenty należy złożyć bezpośrednio przynależnej nam placówce ZUS lub przekazać za pośrednictwem poczty kuriera lub internetowej platformy Usług Elektronicznych ZUS ( PUE ZUS)

Czy będąc na emeryturze pomostowej, można dorabiać?

Istnieje pewna możliwość łączenia emerytury pomostowej z pracą na etacie. Jeżeli uprawniony chce otrzymywać wypłatę w pełnej wysokości, przychód z tytułu umowy o pracę nie może przekroczyć 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W przypadku, jeżeli takie wynagrodzenie przekroczyłoby 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiesi wypłatę świadczenia.

Dodatkowo istnieje opcja zawieszenia świadczenia, jeżeli osoba pobierająca emeryturę pomostową wróci do pracy na etat i będzie wykonywała ją znów w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze. W tym przypadku, bez względu na to jakie przychody, w jakiej wysokości uzyskuje pracownik ZUS wstrzyma wypłatę świadczenia pomostowego.

Fundusz emerytur pomostowych co to jest?

Na podstawie artykułu 35 ustęp 1 Ustawy pomostowej, składkę na fundusz emerytur pomostowych pracodawca musi opłacić wszystkim uprawnionym od 1 stycznia 2010 roku, każdemu pracownikowi, który urodził się po 31 grudnia 1948 roku. Dodatkowo pracownik musi wykonywać pracę w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze. Pracodawca składki na FEP opłaca za pracownika od dnia, w którym rozpoczyna on pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do dnia zakończenia przez niego pracy na tym stanowisku. Składkę w całości finansuje pracodawca. Emerytura pomostowa co do zasady przysługuje tylko pracownikom, którzy zatrudnieni są na cały etat, ale ci zatrudnieni na część etatu również muszą mieć opłacane składki FEB. 

Przed podjęciem decyzji o możliwości skorzystania z emerytury pomostowej należy sprawdzić, czy spełnione zostały wszystkie warunki. W przypadku tego rodzaju świadczenia nie ma możliwości zastosowania jakichkolwiek odstępstw w wymogach uprawniających do jego przyznania. 

Podsumowując, emerytura pomostowa jest świadczeniem kierowanym do osób wykonujących niektóre zawody. Chodzi w dużej mierze o obciążającą pracę. Wtedy można liczyć na wcześniejsze skorzystanie ze świadczenia, jakim jest emerytura pomostowa.

Jaku Bielecki
Jakub Bielecki
Zafascynowany ekonomią, gospodarką i polityką. Interesuje się najnowszymi trendami, a także zmianami w prawie wpływającymi na sektor finansów. Stale poszerza wiedzę, która pozwala mu na profesjonalne doradztwo. Na co dzień korzysta z najlepszych rozwiązań i możliwości dostępnych w zakresie finansów osobistych i inwestycji. Poza ekonomią interesuje się nowymi technologiami, muzyką i podróżami. Zobacz pozostałe artykuły autora

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie bedzie opublikowany. *wymagane pola są zaznaczone

Podobne artykuły