Darowizna od rodziców – jakie podatki zapłacić?

Osoby obdarowane składnikiem lub wieloma składnikami majątku powinny wiedzieć, iż taki proces objęty jest podatkiem. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że darowizna wiąże się także z szeregiem formalności i procedur, których nieprzestrzeganie skutkuje odczuwalnymi konsekwencjami. Spora część obdarowanych zastanawia się, czy nawet w przypadku darowizny od rodziców trzeba zapłacić podatek. Dzisiaj przyjrzymy się tej kwestii, aby rozwiać wątpliwości naszych czytelników.

Darowizna – jak definiuje ją prawo?

Na samym początku warto przyjrzeć się prawnej definicji darowizny, aby wiedzieć z jakim procesem mamy do czynienia. Polskie prawo definiuje darowiznę jako proces bezpłatnego świadczenia, które odbywa się na rzecz osoby obdarowanej kosztem majątku darczyńcy. Biorąc pod uwagę, że w parze z otrzymaniem darowizny może iść konieczność zapłacenia odpowiedniego podatku, warto udokumentować całość. Dokumentacja może odbyć się poprzez działania notariusza, ale nie jest to konieczne, ponieważ odpowiednim udokumentowaniem darowizny jest także bankowe potwierdzenie lub historia rachunków bankowych.

Nie należy mylić darowizny z innym procesem, jakim jest pożyczka od rodziny. W przypadku prywatnych pożyczek świadczenie nie oznacza bezpowrotnej utraty części majątku na rzecz darczyńcy, a jedynie pozwala mu skorzystać ze środków, które podlegają zwrotowi. Więcej informacji o pożyczce prywatnej znajdziecie w naszym artykule: Podatek od pożyczki prywatnej – kto i kiedy go płaci?

Darowizna od rodziców – czym różni się od darowizny od obcej osoby?

Wbrew pozorom, darowizna od rodziców nie jest równoznaczna z darowizną otrzymaną od dalszych krewnych i osób obcych. Wszystko zależy bowiem od tego, do której grupy podatkowej należy darczyńca. To na podstawie przynależności do odpowiedniej grupy i wartości przekazanego mienia określa się, jak wysoki będzie podatek, który osoba obdarowana musi zapłacić. Przyjrzyjmy się więc poszczególnym grupom podatkowym:

• I grupa podatkowa – osoby najbliższe, takie jak: małżonkowie, rodzeństwo, pasierbowie, teściowie, macocha i ojczym, synowa i zięć. Do pierwszej grupy podatkowej zalicza się także zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki), jak i wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie).
• II grupa podatkowa – osoby związane z najbliższymi, tj.: rodzeństwo rodziców, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa, małżonkowie pasierbów, małżonkowie zstępnych, małżonkowie rodzeństwa małżonków, a także zstępni rodzeństwa.
• III grupa podatkowa – członkowie rodziny, którzy nie są wymienieni w pozostałych grupach podatkowych, a także inne osoby. Do tej grupy zaliczamy np. dalsze kuzynostwo i niespokrewnionych znajomych.

Darowizna od rodziców uznawana jest za darowiznę od osoby z I grupy podatkowej, co ma znaczący wpływ na wysokość podatku a także możliwość otrzymania ulgi podatkowej. Podatek od takiej darowizny opłacany jest przez osobę obdarowaną, a nie darczyńcę.

Wysokość podatku od darowizny od rodziców

Skoro wiemy już, że podatek liczony będzie według kryteriów dotyczących pierwszej grupy podatkowej, to przejdźmy do samych kwot, jakie przyjdzie zapłacić osobie obdarowanej. Warto jednak wiedzieć, że nie każda darowizna objęta jest podatkiem. Dla darowizn z pierwszej grupy podatkowej kwota wolna od podatku wynosi 9637 złotych. Osoby, które otrzymały majątek o mniejszej wartości, nie muszą obawiać się o dodatkowe koszty.

Poniżej przedstawiamy koszty, jakie dotyczą darowizn przekraczających kwotę wolną od podatku:

• nadwyżka do 10 278 zł – 3% nadwyżki
• nadwyżka od 10 278 zł do 20 556 zł – 308,30 zł i 5% nadwyżki
• od 20 556 zł – 822,20 zł i 7% nadwyżki

Czy można uniknąć płacenia podatku od darowizny?

Możliwe jest całkowite uniknięcie podatku powyżej kwoty 9637 zł. Taka opcja dostępna jest dla tzw. “grupy zero”, czyli osób znajdujących się w I grupie podatkowej. Aby otrzymać możliwość zwolnienia z podatku należy jednak zgłosić darowiznę do Urzędu Skarbowego poprzez formularz SD-Z2. Proces otrzymania darowizny od osoby z grupy zero musi zostać udokumentowany. W przypadku braku odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej proces przekazania majątku, wniosek o zwolnienie z podatku może zostać odrzucony.

Niestety, taka możliwość zarezerwowana jest jedynie dla osób obdarowanych przez członków rodziny należących do pierwszej grupy podatkowej. Pozostałe osoby mają obowiązek zapłacić podatek od darowizny, a niedopełnienie tego obowiązku może skutkować konsekwencjami.

Co, jeżeli nie zapłacę podatku od darowizny? Konsekwencje

Brak zgłoszenia darowizny do Urzędu Skarbowego skutkuje konsekwencjami, które różnią się w zależności od tego, do jakiej grupy podatkowej należał darczyńca. W przypadku darowizn od osób z pierwszej grupy podatkowej skutki nie są aż tak odczuwalne, i jedyne co grozi osobie obdarowanej za brak zgłoszenia sprawy do Urzędu Skarbowego to utrata szansy na zwolnienie z podatku.

W przypadku pozostałych grup sprawa jest jednak poważniejsza, a brak zgłoszenia darowizny może poskutkować naliczeniem dodatkowych 20% do stawki podatkowej. Oznacza to, że obdarowany zapłaci o wiele więcej niż pierwotnie zakładano, co nigdy nie jest dla niego korzystne. Dodatkowo, istnieje ryzyko kary finansowej w postaci grzywny. Z tego powodu warto dopilnować wszystkich formalności i zgłosić darowiznę do urzędu.

Tomasz Marczewski

Specjalista SEM i SEO. Jego celem jest pomagać osobom zadłużonym i dostarczać im odpowiedzi na wszystkie pytania związane z finansami osobistymi. Pasjonat podróży, motoryzacji i technologii blockchain. Zobacz pozostałe artykuły autora