Czym jest metoda kopertowa przy zarządzaniu budżetem domowym?

Kontrolowanie własnych wydatków nie należy do najprostszych zadań. Być może Wam również przytrafiła się sytuacja, w której pod koniec miesiąca zastanawiacie się, na co została przeznaczona spora część środków. Ciężko planować przyszłe wydatki lub oszczędzić większą sumę, gdy pieniądze znikają bez naszej kontroli. Metoda kopertowa może pomóc w rozwiązaniu tego problemu, stanowiąc dobry sposób na organizację budżetu domowego. Sprawdźmy, jak to działa!

Metoda kopertowa – co to jest? Wyjaśnienie

Na budżet domowy składają się uzyskiwane dochody i ponoszone wydatki. O ile oczywistym jest, skąd biorą się te pierwsze, tak nie zawsze mamy świadomość tego, na co dokładnie zostały przeznaczone pieniądze. Powód takiego stanu rzeczy jest prosty – za zakupy płaci się najczęściej kartą lub gotówką wyciąganą z portfela. Gdy mała ilość środków zostanie pobrana z większej sumy całkowitej, możemy tego nawet nie zauważyć. 

Z pomocą przychodzi metoda kopertowa, dzięki której o wiele łatwiej jest znaleźć “winowajcę” uszczuplającego się budżetu. Na czym polega takie działanie? Otóż zgodnie z nazwą, wpływy z danego miesiąca dzieli się na koperty, czyli kategorie wydatków. Jedna z kopert może zawierać środki na opłatę rachunków, druga będzie oszczędnościami, a jeszcze inna może być przeznaczona na jedzenie, przyjemności i inne cele. To, na jakie kategorie zostaną podzielone pieniądze, zależy wyłącznie od danej osoby. 

Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak skutecznie oszczędzać? Sprawdź nasz osobny wpis:

Dlaczego warto korzystać z metody kopertowej?

Znaczącą zaletą metody kopertowej jest to, że znacząco ogranicza ona prawdopodobieństwo dokonania impulsywnego zakupu. Wygodne płatności, mimo iż są świetnym rozwiązaniem, to sprawiają że o zakupie zapomina się relatywnie szybko. Ponadto, nie zawsze myśli się o dalszych skutkach pozornie nieznaczącego wydatku. 

Dzięki metodzie kopertowej całość jest bardziej namacalna, i skłania do przemyślenia swojego zakupu. Przykładowo, jeżeli wyczerpią nam się środki z koperty oznaczonej jako “rozrywka”, będziemy musieli zdecydować, czy poświęcić pieniądze z innej koperty, czy może odmówić sobie drobnej przyjemności. Takie postępowanie uczy dyscypliny i utrwala pozytywne nawyki finansowe. 

Metoda kopertowa – główne zalety 

• ochrona przed zaległościami – dzięki segregowaniu wydatków na osobne kategorie, można z łatwością zapobiec sytuacji, w której wykorzystaliśmy środki przeznaczone na spłatę ważnych zobowiązań. 
• oszczędzanie pieniędzy – o wiele łatwiej oszczędzić określoną sumę, gdy mamy świadomość tego, że wyciągnięcie pieniędzy z danej koperty znacznie oddala nas od celu. Warto rozważyć przy tym inne rozwiązania, takie jak lokata w banku lub konto oszczędnościowe.
• dyscyplina w zarządzaniu finansami – wydzielenie osobnej kwoty na przyjemności i wszelkiego rodzaju rozrywkę sprawia, że planując kolejny wydatek z tej kategorii, nie myślimy o użyciu pieniędzy z innych kopert. To dobre rozwiązanie dla tych, którzy przyłapują się na impulsywnych zakupach. 
• dostępność i prostota – próg wejścia metody kopertowej jest wręcz zerowy. Nie potrzeba specjalnego oprogramowania ani umiejętności w zakresie matematyki. Wystarczą koperty (ewentualnie foldery, teczki lub pojemniki), długopis i gotówka. 

Jakie są wady metody kopertowej?

W porównaniu do zalet, metoda kopertowa ma niewiele wad, ale i tak nie będzie to rozwiązanie odpowiadające każdemu. Głównym ograniczeniem jest konieczność użycia gotówki, co jest szczególnie uciążliwe w dobie nowoczesnych płatności zbliżeniowych i internetowych. Ponadto, samo przechowywanie oszczędności w domu nie jest najbezpieczniejszym wyjściem – o wiele rozsądniej jest ulokować pieniądze w banku. 

Metoda kopertowa – jak z niej korzystać? Krok po kroku

Chcesz skutecznie wdrożyć metodę kopertową, aby mieć swoje finanse pod kontrolą? Jest to bardzo proste, jednak na początku należy określić swoje miesięczne wpływy. W ten sposób o wiele łatwiej będzie podsumować wszystkie wydatki pod koniec danego miesiąca. Całość sprowadza się następnie do zaledwie kilku kroków, które postanowiliśmy dla Was opisać. 

Krok 1. – kategoryzacja wydatków

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, kategoriami są osobne koperty, foldery lub inne przybory nadające się do przechowywania gotówki. Warto każdą z kopert podpisać, aby później nie mieć problemu z  ich identyfikacją. To, na jakie kategorie należy podzielić środki, jest kwestią indywidualną. Najczęściej stosuje się podział na niezbędne wydatki, przyjemności, spłatę zobowiązań i oszczędności. 

Krok 2. – przydzielenie środków do kategorii

Przydzielenie środków należy zacząć od rzeczy najważniejszych, czyli niezbędnych wydatków i spłaty zobowiązań. Pozwoli to stwierdzić, jaką kwotą tak naprawdę dysponujemy do swobodnego rozdzielenia między inne kategorie. Staraj się korzystać jedynie z pieniędzy pochodzących z odpowiedniej koperty, bez sięgania po środki przeznaczone na inny cel. W przeciwnym wypadku konieczne będzie skorzystanie z pożyczki lub kredytu gotówkowego, gdy nasze miesięczne zarobki nie wystarczą.

Krok 3. – zmiana priorytetów na bieżąco

Działając metodą kopertową, łatwo zauważyć, które elementy sprawiają nam największy problem finansowy. Twoje oszczędności rosną w zbyt wolnym tempie? W takim razie warto w następnym miesiącu skorygować swoje plany i umieścić w innej kopercie mniej, aby w oszczędnościach pojawiła się większa kwota. 

Jakie są inne sposoby na zarządzanie finansami?

Chcesz świadomie i rozsądnie dysponować swoimi środkami, ale koncept metody kopertowej niekoniecznie do Ciebie przemawia? Zobaczmy, jakie są inne sposoby zarządzania finansami, które mogą okazać się odpowiednią alternatywą. 

Popularne sposoby na zarządzanie budżetem to m.in:

• Zasada 50/30/20 – jest to prosta metoda oszczędzania, która polega na podzieleniu swoich dochodów na 3 części:
  • 50% środków na zaspokojenie niezbędnych potrzeb,
  • 30% pieniędzy na przyjemności, hobby, i inne nieobowiązkowe wydatki,
  • 20% całej sumy przeznacza się na oszczędności i spłatę zobowiązań. 
• Metoda ZBB – z ang. zero-based budgeting, czyli budżetowanie od zera, polega na uzasadnianiu wszystkich wydatków, aby saldo pod koniec miesiąca było równe zeru. Oznacza to, że żadna złotówka nie może zostać niezagospodarowana – nawet niewykorzystaną kwotę należy przypisać do kategorii, np. oszczędności. Kiedy zacznie się kolejny miesiąc, budżet należy dostosować na nowo, bez uwzględniania poprzedniego okresu. 
• Metoda zeszytowa – jest to standardowy sposób prowadzenia budżetu domowego, znany wielu osobom od dziesiątek lat. Metoda ta polega na sporządzeniu tabeli w zeszycie lub na kartce, w której znajdą się informacje o przychodach, stałych wydatkach i wydatkach nieregularnych. W ten sposób łatwo stworzyć i realizować plan oszczędzania. 
• Metoda wartości – wymaga naprawdę dużej ilości samodyscypliny, ponieważ skupia się na przeznaczanie środków jedynie na rzeczy niezbędne. Jeżeli coś jest opcjonalną przyjemnością, należy to sobie odpuścić, a zaoszczędzone w ten sposób pieniądze odłożyć. To dobra metoda jeżeli danej osobie zależy na tym, aby jak najszybciej uzbierać niezbędną sumę. 
• Cyfrowy budżet domowy – korzystając z rozwiązań takich jak arkusze kalkulacyjne i dedykowane aplikacje, możesz oszczędzić sporo czasu na obliczeniach. Całość wygląda bardzo podobnie do metody zeszytowej, jednak jest znacznie wygodniejsza i daje więcej możliwości.

Cezary Mański

Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora