Czy trzeba zgłosić pożyczkę do Urzędu Skarbowego?

Umowy sprzedaży, zamiany, czy też darowizny objęte są podatkiem od czynności cywilnoprawnych, znanym jako PCC. Wiele osób zastanawia się, czy to samo tyczy się pożyczek. Nikt nie chce przecież narażać się na negatywne konsekwencje, wynikające z niedopełnienia obowiązku podatkowego. Z tego powodu pochylimy się nad kwestią tego, czy trzeba zgłosić pożyczkę do Urzędu Skarbowego, czy też może jest to opcjonalna formalność. 

Czy pożyczka jest objęta podatkiem?

Odpowiedź na powyższe pytanie brzmi tak, ale tylko w przypadku pożyczek prywatnych. Oznacza to że podatek PCC dotyczy tylko tych pożyczek udzielanych przez osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej związanej z udzielaniem pożyczek. 

Zazwyczaj pożyczki prywatne udzielane są między członkami rodziny bądź bliskimi osobami. W sieci znaleźć można jednak oferty pożyczek prywatnych od osób obcych. Niestety, część z nich może być próbą oszustwa lub wyłudzenia, o czym pisaliśmy szerzej w osobnym artykule:

Obowiązek podatkowy powstaje już w momencie zawarcia umowy między obiema stronami. To od tego momentu liczony jest czas na złożenie odpowiedniej deklaracji. W przypadku pożyczek przewidujących wielokrotną wypłatę środków (gdy finalna kwota pożyczki nie jest znana w dniu zawarcia umowy) należy pamiętać o tym, że obowiązek podatkowy powstaje przy każdej wypłacie środków pieniężnych. 

Kto musi zapłacić podatek od pożyczki?

To na stronie zaciągającej pożyczkę ciąży obowiązek podatkowy. Jeżeli pożyczkę zaciągnęło kilka osób, to odpowiadają one solidarnie za zapłatę podatku, decydując między sobą o proporcjach wpłaty. Jeżeli podatek nie został zapłacony lub wpłacona suma nie jest kompletna, organ podatkowy może wskazać kto i w jakiej wysokości musi się rozliczyć. Warto jednak dopilnować zapłaty podatku w pierwszym terminie, ponieważ w przeciwnym wypadku trzeba liczyć się z dodatkowymi opłatami związanymi z odsetkami i kosztami egzekucji. 

Ile wynosi podatek od pożyczki? 

Standardowo podatek od czynności cywilnoprawnych wynosi 0,5% podstawy opodatkowania, która w tym przypadku jest kwotą finansowania pożyczki. 

W poszczególnych przypadkach wysokość podatku może jednak wzrosnąć aż do 20% podstawy opodatkowania – jest to stawka sankcyjna. 

Stawkę sankcyjną stosuje się, gdy:

• powołujesz się na fakt zawarcia umowy pożyczki, ale należny podatek nie został zapłacony,
• powołujesz się na fakt zawarcia umowy pożyczki z osobą z najbliższej rodziny, ale fakt otrzymania środków nie został odpowiednio udokumentowany. 

Kiedy nie trzeba zgłaszać pożyczki do Urzędu Skarbowego? Wyjątki

Istnieje kilka przypadków, w których osoba zaciągająca pożyczkę prywatną nie musi zgłaszać jej do Urzędu Skarbowego. Wówczas nie ma obowiązku płacenia podatku PCC. 

Dotyczy to przede wszystkim pożyczek udzielanych między osobami z pierwszej grupy podatkowej, których wysokość nie przekracza kwoty 36 120 złotych. Dla przypomnienia, do pierwszej grupy podatkowej zalicza się: małżonków, zstępnych, wstępnych,  pasierbów, zięcia, synową, teściów, ojczyma, macochę oraz rodzeństwo. 

Uwaga: Jeśli kwota udzielonej pożyczki przekracza 36 120 złotych, to można uniknąć powstania obowiązku podatkowego. Aby tak się stało, należy złożyć deklarację PCC-3 w ciągu 14 dni od dnia zawarcia umowy. Konieczne będzie przy tym udokumentowanie otrzymania kwoty pożyczki na swój rachunek bankowy. 

Czy zawsze trzeba zgłosić pożyczkę do Urzędu Skarbowego, jeśli nie została udzielona między osobami z pierwszej grupy podatkowej? Niekoniecznie. Obowiązek ten nie powstaje, kwota lub wartość pożyczki nie przekracza 1 000 złotych. Zwolnione z podatku są również te pożyczki, których umowa zawarta jest między wspólnikiem (akcjonariuszem) a spółką kapitałową.

Jak zgłosić pożyczkę do Urzędu Skarbowego?

Dokumenty niezbędne do rozliczenia podatku można złożyć:

• bezpośrednio we właściwym miejscowo urzędzie skarbowym albo w innym, dowolnym urzędzie skarbowym
• przesyłając je za pośrednictwem operatora pocztowego,
• elektronicznie, po zalogowaniu w serwisie e-Urząd Skarbowy w zakładce e-Deklaracje,
• elektronicznie w usłudze e-Deklaracje, podpisując je danymi autoryzacyjnymi albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym (nie jest wymagane logowanie)

Deklarację PCC-3 należy złożyć w ciągu 14 dni od zawarcia umowy. W przypadku składania deklaracji PCC-4 czas ten przedłużony jest do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została zawarta umowa pożyczki prywatnej. 

Czym różni się deklaracja PCC-3 od PCC-4?

PCC-3 to formularz pozwalający na zapłacenie podatku od czynności cywilnoprawnych. Dotyczy on nie tylko pożyczek, ale również umów kupna-sprzedaży, darowizny, czy też zamiany. Co ważne, dotyczy to umów, które nie zostały zawarte w formie aktu notarialnego. 

PCC-4 jest natomiast zbiorczą deklaracją, obowiązującą gdy w danym miesiącu osoba rozliczająca się dokonała co najmniej trzech czynności cywilnoprawnych. Deklarację tą składa się, gdy ostatnia z tych trzech czynności zostanie dokonana przed upływem 14 dni od dnia dokonania pierwszej z nich.

Najczęściej zadawane pytania 

Cezary Mański

Pasjonat popkultury, finansów i nowych technologii. Uwielbia słowo pisane, ceni sobie spokojne i rozsądne podejście do życia. Największą satysfakcję przynosi mu rozwijanie własnych kompetencji. Zobacz pozostałe artykuły autora