Blokada środków na koncie bankowym – wszystko, co musisz wiedzieć

Zdecydowana większość z nas przyzwyczaiła się do dobrodziejstwa, jakim jest posiadanie rachunku bankowego. Dzięki temu bezpiecznie możemy zdeponować naszą gotówkę bez konieczności noszenia grubych plików przy sobie. Jednak wygoda transakcyjna i bezpieczeństwo depozytu okupione jest kilkoma czynnikami ryzyka. Jednym z nich jest blokada środków na koncie bankowym, co może skutecznie utrudnić dostęp do pieniędzy. Kiedy do tego może dojść? Jak zdjąć blokadę środków? Na te pytania odpowiemy poniżej.

Czy „blokada środków” zawsze wiąże się z problemami?

Wiele osób sądzi, że blokada środków ma miejsce tylko w sytuacji, gdy na rachunku pojawia się zajęcie komornicze. Jest to tylko jedna z sytuacji, w których dochodzi do zablokowania środków na rachunku bankowym. Jeśli chcemy być precyzyjni, musimy mieć świadomość, że nasze środki mogą być zablokowane z trzech różnych powodów. Pierwszą sytuacją jest blokada transakcyjna – płacimy w sklepie za towar kartą, a środki zostają zablokowane, nim dojdzie do faktycznego rozliczenia. Dlaczego? Ponieważ zaksięgowane środki nie od razu obciążą nasze saldo. Tej blokady tak naprawdę uświadczy każdy, kto rozlicza się kartą płatniczą za zakupy i nie jest to powód do niepokoju. Niestety, dwie pozostałe oznaczają kłopoty dla posiadacza rachunku, bowiem blokada środków może być konsekwencją  przewinień prawnych.

Kiedy blokada środków oznacza problemy?

Pierwszą z „negatywnych blokad” jest sytuacja, gdy sąd ustanawia zabezpieczenie na majątku zdeponowanym na koncie. Mowa wówczas o zabezpieczeniu prokuratorskim lub zabezpieczeniu sądowym i jest ona skutkiem toczącego się postępowania. Przykładowo, gdy dojdzie do kradzieży samochodu, a złodziej zostanie ujęty bez pojazdu, sąd może orzec zabezpieczenie w wysokości wyceny pojazdu. Drugim powodem jest sytuacja, gdy w wyniku zadłużenia i otrzymania nakazu, komornik zablokuje środki na poczet zaspokojenia roszczeń. Jeśli spóźnialiśmy się ze spłatą – przykładowo – kredytu gotówkowego, bank może skierować sprawę do sądu, a potem do egzekucji komorniczej. Zarówno jedna, jak i druga blokada oznacza spore kłopoty nie tylko przy chęci skorzystania z darmowej pożyczki, ale i w codziennym funkcjonowaniu.

Kto może zablokować środki na rachunku bankowym?

Mówiąc, że „bank zablokował środki”, tak naprawdę używamy dużego skrótu myślowego, który może rodzić nieporozumienia. Tak naprawdę banki nie mogą samowolnie uniemożliwić korzystania z rachunku – wykonują one jedynie polecenie stosownych organów. Zgodnie z obowiązującym prawodawstwem, polecenie zablokowania rachunku bankowego mogą wydać wyłącznie poniższe instytucje:

• Prokuratura i sąd;
• Szef Krajowej Administracji Sądowej;
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych;
• Urząd Skarbowy;
• Izba celna;
• Komornik;

Uprawnienia wynikają z prawa bankowego, ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.

Jakie środki mogą zostać zablokowane?

Tutaj ponownie należy dokonać sprostowania – „blokada na rachunku” nie oznacza, że cały nasz majątek zostaje zamrożony. Zabezpieczenie obejmuje tylko taką kwotę środków, która jest wskazana wprost jako powstałe zobowiązanie. Jeśli zgromadziliśmy 10.000 złotych, a komornik musi ściągnąć 4.000 złotych, to pozostałymi 6.000 złotych dysponujemy wedle własnego upodobania. Sama blokada środków może występować na następujących produktach:

• Standardowe rachunki (tzw. rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe);
• Lokaty bankowe;
• Konta oszczędnościowe;
• Rachunki związane z wykonywaną działalnością gospodarczą;

Jeśli spłacamy zobowiązanie, na przykład kredyt samochodowy, wykonawca nie może zająć środków dotychczas wpłaconych rat na poczet uregulowania długu. Inna sprawa, że spłacone środki w ujęciu formalno-prawnym należą do banku, a instytucja finansowa nie pozwoli odebrać swojego majątku.

Ile środków może zostać objętych zajęciem?

Zajęcie na rachunku nie oznacza, że zostaliśmy całkowicie pozbawieni środków do życia. Ustawodawca wprowadził bowiem pojęcie „kwoty wolnej od zajęcia”, czyli środków, które bezwzględnie muszą pozostać do dyspozycji dłużnika. Zgodnie z prawem jest to 75% minimalnego wynagrodzenia krajowego, co daje kwotę 2257,50 złotych. Od tej zasady istnieje wyjątek, a mianowicie dług alimentacyjny – w tym wypadku zająć można wszystkie środki dłużnika. Jednakże z egzekucji komorniczej całościowo lub częściowo zwolnione są niektóre świadczenia, np. środki pochodzące z wypłaty 500+. Jednak wiadomo, że w praktyce zdarzają się przypadki zajęcia wyższej kwoty – wówczas całą sytuację należy wyjaśnić. Możemy domagać się od komornika „uwolnienia” kwoty wolnej od zajęcia oraz świadczeń, a jeśli to nie pomoże – złożyć skargę na czynności komornicze.

Jak długo trwa blokada środków na rachunku bankowym?

Wszyscy, którzy liczą na jasną i jednoznaczną odpowiedź będą rozczarowani – blokada zależy od indywidualnego przypadku danej osoby. Co prawda, ustawy przewidują terminy zamrożenia środków, np. 24 godziny w przypadku podejrzenia prania brudnych pieniędzy. Są jednak sytuacje, np. egzekucje długu przez komornika, gdzie blokada może trwać przez wiele lat. Przykładowy czas trwania blokady środków na rachunku:

• 24 godziny w przypadku podejrzenia prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu;
• 72 godziny w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa innego niż pranie brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu;
• 96 godziny w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa i rekomendacji Generalnego Inspektora Informacji Finansowej;
• Do 6 miesięcy w sytuacji, gdy prokurator wyda stosowną dyspozycję w związku z prowadzonym postępowaniem karnym;
• Do momentu całkowitego ściągnięcia długu lub porozumienia dłużnika z wierzycielami w przypadku zablokowania rachunku w związku z egzekucją komorniczą;

Skąd mam wiedzieć, czy moje konto jest zablokowane?

To zagadnienie rodzi wiele problemów, ponieważ osoby z zablokowanym rachunkiem bankowym często same nie wiedzą o nałożonej blokadzie. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, że bank nie ma obowiązku informowania o nałożonej blokadzie. To organ wydający postanowienie, np. prokurator, Urząd Skarbowy czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych musi powiadomić dłużnika. Decyzja przesyłana jest na piśmie drogą administracyjną, co oznacza, że dwa tygodnie po potwierdzeniu doręczenia lub po dwóch nieskutecznych próbach doręczenia uznaje się pismo za odczytane. Nikogo nie będzie interesowało, że dłużnik był w tym czasie w szpitalu i nie miał możliwości odebrania listu poleconego. Taki fakt najczęściej zostaje ujawniony w sytuacji, gdy dłużnik wnioskuje o kredyt lub pożyczkę ratalną w banku.

Blokada środków na rachunku bankowym – konsekwencje

Jak nietrudno się domyślić, adnotacja o blokadzie rachunku bankowego jest bardzo niekorzystną informacją. Stajemy się dla banku klientem niewiarygodnym, czyli potencjalnym zagrożeniem  Konsekwencje można podzielić zarówno na te natychmiastowe, jak i odłożone w czasie. Przykładowo, natychmiastową konsekwencją może być wypowiedzenie karty kredytowej lub linii debetowej. Wtórną konsekwencją będzie automatyczne negatywne rozpatrywanie wniosków kredytowych z powodu zbyt wysokiego ryzyka scoringowego. Na szczęście, po wyjaśnieniu całej sytuacji można przeprowadzić czyszczenie raportu BIK i ponownie wnioskować o kredyt. Alternatywnie, rynek pozabankowy gotowy będzie udzielić pożyczki bez zdolności kredytowej, czym ominiemy negatywne raporty w Biurze Informacji Kredytowej.

Tomasz Marczewski

Specjalista SEM i SEO. Jego celem jest pomagać osobom zadłużonym i dostarczać im odpowiedzi na wszystkie pytania związane z finansami osobistymi. Pasjonat podróży, motoryzacji i technologii blockchain. Zobacz pozostałe artykuły autora